ماجرای مرگ نوزاد تاجیک در اداره پلیس سن پترزبورگ چه بود؟

عمرعلی نظرف کودک پنج ماههمرگ مرموز یک نوزاد تاجیک پس از آن که پلیس سن پترزبورگ او را از مادرش جدا کرد، به واکنش‌های تندی در افکار عمومی روسیه و تاجیکستان دامن زده است. برخی از نهادهای جامعه مدنی و شماری از شخصیتهای مطرح دو کشور عاملان وقوع این حادثه را محکوم کرده‌اند.

شورای مدنی (Civic Chamber) روسیه در نامه‌ای به ولادیمیر کولوکولتسف، وزیر کشور از او خواسته که تحقیق درباره مرگ ناگهانی این کودک علنی انجام شود.

 

سایت رسمی شورای مدنی روسیه از قول سلطان حمزه‌یف، از اعضای شورا، آورده است: "این یک واقعیت واضح و غیر قابل قبول است که کودک را از مادرش گرفته‌اند و برایشان اصلا مهم نیست که این زن کیست و از کجا آمده. به نظر من، همه ماموران پلیس که در این کار دخالت داشتند، باید بازداشت شوند و درباره آن علنی تحقیق شود تا جامعه شاهد مجازات افراد مقصر باشد."

 

ماریا زاخاروا، نماینده رسمی وزارت خارجه روسیه، نیز روز پنج شنبه اعلام کرد که تحقیق مرگ نوزاد پنج ماهه تاجیک، "سریع، علنی و فراگیر"خواهد بود. به گفته او، دادستانی شهر سن پترزبورگ بر این تحقیقات نظارت می‌کند و اداره مرکزی مهاجرت، وزارت کشور و وزارت بهداشت روسیه نیز فعالیت کارمندان خود را بررسی می‌کنند.

 

دمیرحضرت محی‌الدینف، معاون اول رئیس اداره مسلمانان روسیه نیز حادثه مرگ این نوزاد را محکوم کرده است: "این داستان بی‌تفاوتی است، داستان بی‌مسئولیتی مجرمانه، داستان دیوان‌سالاری غیرانسانی که لجاجت جامعه ما را بازگو می کند. آنچه رخ داد، بسیار وحشتناک است."

 

پیش از این پاول آستاخوف، کمیسر حقوق کودک دفتر ریاست جمهوری روسیه هم از وزیر کشور و دادستان کل خواست تا درباره شرایط و عوامل مرگ این نوزاد مهاجر تاجیک که به دلایل نامعلوم ده دوازده ساعت از مادرش دور نگاه داشته شد، تحقیق شود.
"مرگ ناگهانی"

عمرعلی نظرف، کودک پنج ماهه تاجیک شب ۱۴ اکتبر، در یک مرکز نگهداری کودکان بی‌سرپرست در شهر سن‌پترزبورگ جان خود را از دست داد. پلیس مادر او، زرینه یونسوا را روز ۱۳ اکتبر به ظن نقض مقررات بود و باش (اقامت) در روسیه بازداشت کرده بود.

به گفته خانم یونسوا، ماموران فرزندش را از او گرفتند و خود او و برادر شوهرش را به زندان موقت انداختند و پس از چهار پنج ساعت به دادگاه بردند.

مادربزرگ کودک از ماموران پلیس خواسته بود که کودک را به او واگذار کنند یا غذایی که آورده بود به او بدهند، ولی ماموران "هیچ اعتنایی به این درخواست‌ها نکردند."
مادر عمر علی

پس از ساعت‌های طولانی دادگاه حکم اخراج خانم یونسوا را از روسیه صادر کرد. بعد از صدور حکم دادگاه این زن به دنبال پسرش به اداره پلیس رفت، ولی به گفته او، پلیس روس "نه به او کمکی کرد نه محل نگهداری عمر را به او گفتند." او تا نیمه شب فرزندش را نیافت و به خانه برگشت.

 

صبح روز دیگر والدان خبر یافتند که کودک فوت کرده است. علت رسمی مرگ او عفونت شدید تنفسی اعلام شد، هرچند به گفته والدان این کودک تا زمان رفتن به اداره پلیس هیج عارضه‌ای نداشت.

 

این رویداد به واکنش‌های تندی در رسانه‌ها و شبکه های اجتماعی تاجیکستان دامن زد. بسیاری از کاربران تاجیک در فیسبوک پلیس روسیه را به نژادپرستی و بی‌توجهی به این نوزاد تاجیک متهم کردند.

 

کاربران فیسبوک سرنوشت عمرعلی را با "آلان کردی" قیاس کرده و عکس او را در نمایه‌های خود گذاشتند.

دو روز بعد از این رویداد، بیش از صد نفر از شهروندان تاجیکستان مقابل کنسولگری این کشور در سن پترزبورگ تجمع کرده و خواستار اقدامات جدی برای شناسایی و مجازات عاملان مرگ این کودک شدند. سفارت تاجیکستان در روسیه در یادداشتی به وزارت خارجه آن کشور خواستار تحقیق درباره این حادثه شد.

 

تنها پس از یک هفته و به دنبال افزایش نگرانی‌ها در افکار عمومی، کمیته بازجویی روسیه اعلام کرد که تحقیق را شروع کرده است. به گفته این نهاد، از همه افرادی که "به گرفتن کودک از مادرش و فرستادن او به مرکز نگهداری از کودکان بی‌سرپرست دخیل بودند" بازجویی خواهد شد.

 

در همین حال، منوچهر حمزه‌یف، یاور کنسول تاجیکستان در سن پترزبورگ، روز جمعه ۲۳ اکتبر به بی‌بی‌سی گفت که کنسولگری با خانواده نظرف در ارتباط دایمی است و به آنها کمک می‌کند.

 

به گفته او، والدان عمرعلی نظرف پس از چند روز توانسته‌اند جسد فرزندشان را در سردخانه ببینند. آنها برای تایید هویت جسد آزمایش دی ان ای داده‌اند. آقای حمزه‌یف گفت که اکنون چهار وکیل مدافع، از جمله دو نماینده از سازمان صلیب سرخ، از خانواده نظرف حمایت می‌کنند.
"مطابق استاندارد"
کلیسای معروف سن آیساک سن پترزبورگروز گذشته نماینده وزارت کشور روسیه در سن پترزبورگ اعلام کرد که ماموران پلیس در این حادثه مقصر نیستند. به گفته او، تحقیق داخلی، از جمله تصاویر دوربین‌های مدار بسته، حاکی است که رفتار ماموران با کودک تاجیک "مطابق استاندارد" بوده است.

 

همزمان، به نوشته رسانه‌های روسیه، ماموران پلیس و سرویس اجتماعی سن‌پترزبورگ منزل اجاره‌ای خانواده نظرف را بازرسی کرده‌اند. این اقدام خشم بسیاری از کاربران شبکه‌های اجتماعی را برانگیخته است.

 

شماری از تاجیکان مقیم آمریکا و کشورهای اروپایی اعلام کرده‌اند که روز ۲۷ اکتبر مقابل سفارتخانه‌های روسیه در آن کشورها دست به تظاهرات خواهند زد. روز پنج شنبه نیز سه تن از فعالان حقوق بشر روسیه در اداره پلیس ناحیه آدمیرالتی سن‌پترزبورگ تحصن کردند.

گروههای مدافع حقوق بشر هماره به رفتارهای تبعیض آمیز و نقض گسترده حقوق کارگران مهاجر تاجیک در روسیه -که شمار آنها در مجموع بیش از یک میلیون نفر برآورد می‌شود- اعتراض کرده‌اند.

 

هر ساله ۱۵۰ تا ۲۰۰ نفر از اتباع تاجیک در روسیه ناپدید می شوند و ۶۰۰ تا ۷۰۰ تابوت از روسیه به تاجیکستان منتقل می‌شود. بیشتر این افراد از بیماری، سانحه و تصادف جان خود را از دست می دهند، اما عده زیادی هم به دست گروههای نژادپرست روس کشته می‌شوند.