کتامین و آمفتامین، چین و ایران و بازار جهانی مواد مخدر

چین، روستای بوشهبرنامه ریزی برای یکی از بزرگترین عملیات پلیس شش سال طول کشید و خود عملیات چهارده ساعت زمان برد.

هدف؛ روستای بوشه، خانه امن مواد مخدر که محلی‌ها به آن "قلعه" می‌گویند.

 

پیش از این حمله، محلی‌ها آن را نفوذ ناپذیر می‌دانستند. اهالی روستا همه یک نام خانوادگی دارند، تسای. بعضی می‌گویند نصف مردم روستا در کار تولید مواد هستند.

 

شکی نیست که مردم روستا ثروتمند شده‌اند. گفته شده تولیدکنندگان مواد در معبدهای بوشه، برای سپاسگزاری از نیاکان خود گونی پول واقعی می‌سوزانند.

 

بوشه یکی از اولین جاها در چین کمونیستی بود که ماشین‌های کورسی مجلل در آن ظاهر شد.

سالها بود که پلیس گوآندونگ، ایالتی که بوشه در آن واقع است، سعی کرده بود به این روستا حمله کنند و سال‌ها بود که ناموفق مانده بودند.
خانه‌های نوساز در بوشههر بار پلیس خواسته بود وارد بوشه شود و این آزمایشگاه‌های مخفی را تعطیل کند، اهالی روستا منتظر آنها بودند.

مردم دسته دسته، از پیر و کودک، بازو در بازو انداخته و ورودی ده را مسدود می‌کردند. گاهی پلیس را با موتورسیکلت دوره می‌کردند و با کلاشنیکف و نارنجک تهدید.

 

زمانی که پلیس‌ از تمام این سدها عبور می‌کرد، کارگاه‌های تولید مواد، یا به اصطلاح آشپزخانه‌ها ناپدید شده‌ بودند.

قلعه، نام بی‌مسمایی نبود.

 

تولیکنندگان مواد مخدر در بوشه در شعبه محلی حزب کمونیست و پلیس محلی آدم داشتند.

برای حل این مشکل، مقامات ارشد حزب در طول سالیان و به آرامی افراد معتمد را به روستا نفوذ دادند.

مقامات محلی که مظنون به درز دادن اطلاعات بودند یکی یکی برکنار شدند و دیگران جایشان را گرفتند.

 

کار حمله هم به تکاوران ویژه پلیس چین سپرده شد، به نیروهای محلی اعتمادی نبود.

سه هزار نیروی ویژه در تاریکی، ساعت چهار صبح یکی از روزهای دسامبر ۲۰۱۳، در روستا پیاده شدند.

 

آنها از هلی‌کوپترها پایین پریدند و در روستا موضع گرفتند. بعضی نیز با قایق‌های تندرو آمدند، از طریق بندر مجاور در هشت کیلومتری بوشه.

شبکه موبایل‌ را هم از کار انداخته بودند تا کسی نتواند ورود آنها را اطلاع دهد.

 

بعد پلیس‌، فوج‌فوج، کوچه‌ پس‌کوچه‌های باریک و سنگفرش این روستای باستانی را، که قدمت آن به قرن سیزدهم بر می‌گردد، وجب به وجب گشت.

 

دبیر حزب کمونیست روستا را بلافاصله دستگیر کردند و دست‌بند زدند. تسای دونگ‌جا، عالی‌ترین مقام منطقه بود.
زباله، که بسیاری از آنها به دلیل تولید مواد است در همه جای بوشه دیده می‌شود

رسانه‌های چین او را "پدرخوانده روستا" لقب دادند، مهره‌ای کلیدی که تمام تولیدکنندگان مواد زیر بال و پرش بودند.

بعد از او نوبت سردسته‌هایی بود که در خانه‌های مجلل در کنار جاده‌های خاکی بوشه زندگی می‌کردند.

 

نیروهای پلیس از دروازه‌های امنیتی این خانه‌ها بالا رفتند و به زور درهای قفل شده را باز کردند و نور چراغ‌قوه‌هایشان را به چهره‌های بهت‌زده ساکنان این خانه‌ها انداختند.

 

در زیرزمین این کاخ‌ها، و کوخ‌های مجاورشان، آنچه را می‌جستند یافتند، حدود سه تن مت‌آمفتامین و ۴۰۰ تن ماده اولیه آن را.

در بسیاری از خانه‌ها گونی‌های پول و شمش‌های طلا پیدا شد و مقدار زیادی سلاح.

 

نه تنها سلاح، که در چین ممنوع است، در خانه‌ها بود، بلکه یک کارگاه موقت ساخت مواد منفجره هم پیدا شد.

مقامات چینی می‌دانستند که مقادیر متنابهی کریستال‌مت در این روستا پیدا خوهد شد.

 

کریستا‌ل‌مت پرمصرف‌ترین ماده مخدر در چین است و تصور این بود که یک‌سوم آن در بوشه تولید می‌شود.

اما پلیس ماده دیگری هم پیدا کرد که اصلا انتظارش را نداشت، نیم تن کتامین.

 

اینکه کتامین دارد به معضلی در چین بدل می‌شود موضوعی ناشناخته نبود، اما کسی تصور نمی‌کرد این ماده از بوشه می‌آید.

خیلی‌ها فکر می‌کنند کتامین داروی بیهوشی اسب است، اما فقط برای اسب نیست.

کتامین دارویی مطمئن در دامپزشکی است و برای بسیاری از حیوانات می‌توان آن را به کار برد.

کتامین در اصل برای بیمارستانهای جبهه جنگ ویتنام ساخته شد و هنوز هم به عنوان یک داروی بیهوشی اضطراری به کار می‌رود.

امتیاز آن این است که فرد را بیهوش می‌کند و تجویز آن و پایش بیمار (به خصوص تنفسش) پس از تجویز به دستگاه‌های پیشرفته نیاز ندارد.

اما این دارو کاربرد دیگری هم پیدا کرده، در کلوپ‌های شبانه و جاهای دیگر. مصرف کننده کتامین، احساس جدا شدن از جسم خود، احساس پرواز و شناوری پیدا می‌کند، از واقعیت می‌تواند به دنیایی دیگر بگریزد.

این دارو را تا به حال شرکت‌های داروسازی می‌ساختند، تولید آن دشوارتر از آن بود که مثل مت‌‌آمفتامین در خانه و آشپزخانه و زیر زمین بتوان آن را تولید کرد.

اما از پنج سال پیش وضع عوض شد.

باندهای مواد مخدر چین، رمز آن را گشودند و فهمیدند که چگونه کتامین ارزان را در ابعاد وسیع تولید کنند.
 

دیگر قاچاقچیان به خود زحمت دزدیدن کتامین از تولیدکنندگان نمی‌دادند، خودشان آن را تولید می‌کردند.

اما احتمالا باندهای چینی برای راه‌اندازی امکانات تولید کتامین از بیرون کمک گرفته‌اند، احتمالا از باندهای مکزیکی.

 

دیگران هم احتمالا کمک کرده‌اند، باندهای چندملیتی از جنوب شرقی آسیا، کلمبیا، ایران، پاکستان و غرب آفریقا.

آنها با باندهای داخل چین همکاری دارند و تولید و توزیع کتامین را به امری بین‌المللی تبدیل کرده‌اند.
قاچاقچیان ایرانی در سطح بین‌المللی

در سال‌های اخیر گزارش‌های متعدد سازمان ملل، وزارت‌ خارجه آمریکا و بویژه دولت‌های جنوب‌شرقی و شرق آسیا و خاور نزدیک (بویژه ترکیه)، به حضور فعال باندهای ایرانی در تولید و توزیع بین‌المللی مت‌آمفتامین اشاره کرده‌اند.

به گزارش سازمان ملل، از سال ۲۰۰۸ ایران به عنوان یکی از تولیدکنندگان مت آمفتامین ظاهر شد، پس از آنکه توقیف مقادیر بسیار زیاد مت آمفتامین (شیشه) با خلوص زیاد در ایران خبر داده شد.
توقیف افدرین در ایران و هندبرای نخستین بار نیز گزارش شد چهار آزمایشگاه تولید مت‌آمفتامین کشف شده است. از آن زمان همزمان با فراوانی این ماده و ارزان شدن آن در بازار ایران، قاچاق آن نیز به کشورهای دیگر به طور روز افزونی افزایش یافته است.

 

تولید مت آمفتامین برخلاف کتامین در داخل ایران و از طریق تبدیل افدرین و سودوافدرین به مت‌آمفتامین انجام می‌شود.

افدرین (داروهای ضد سرفه) سودوافدرین (ضد احتقان بینی) کاربردهای زیادی در پزشکی دارند.

نیاز به سودوافدرین در ایران در سال‌های اخیر افزایش چشمگیری داشته به طوری که ایران بین سال‌های ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۰ ایران از نظر نیاز مشروع به سودوافدرین چهارمین کشور دنیا بود و اکنون دو و نیم درصد نیاز جهانی به ایران اختصاص دارد (رتبه یازدهم جهانی).

بین سال‌های ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۲ نیاز ایران به سودوافدرین از سالی ۵ تن به سالی ۵۵ تن افزایش یافته است.

به گزارش سازمان ملل، به احتمال زیاد این افزایش تقاضا، برای تبدیل آن به مت‌آمفتامین است که به گفته سازمان ملل ایران را به کشوری جذاب برای باندهای بین المللی بدل می‌کند.

 

این باندها در سطح بین‌المللی فعالیت می‌کنند و بر دامنه عملیات خود مرتب اضافه کرده‌اند.

گزارش‌های مقامات مالزی نشان می‌دهد که باندهای مواد مخدر ایران برای بازار وسیعی که در منطقه وجود دارد عملیات وسیعی را آغاز کرده‌اند و حتی مت‌آمفتامین تولید شده در مکزیک را با هواپیما به مالزی قاچاق می‌کنند.

 

آسیای مرکزی، خاورمیانه و اروپا هم مقصد مت‌آمفتامین ایران است، آمفتامین بازار خاورمیانه، خاور نزدیک و جنوب غربی آسیا را تسخیر کرده و تقریبا نیمی از آمفتامین دنیا در این منطقه توقیف می‌شود.

علاوه بر این، ایران راه ارتباطی مهمی برای انتقال مواد مخدر تولید شده در کشورهای دیگر یا مواد اولیه تولید مواد مخدر شیمیایی نیز هست.

بین سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۲، بخش قابل توجهی از مت آمفتامینی که در اندونزی، مالزی و تایلند توقیف شد از ایران قاچاق شده بود.
توقیف آمفتامین در ایرانهمچنین مت آمفتامین‌های توقیف شده در تاجیکستان (از طریق ازبکستان)، ارمنستان، ترکیه، بلغارستان (۲۰۱۰)، روسیه و آلمان (۲۰۱۰ و ۲۰۱۱) همگی از ایران قاچاق شده بودند.

مت آمفتامین ایران که به مقصد مالزی، ژاپن، فیلی‌پین، هنگ‌کنگ و چین قاچاق می‌شود معمولا از مسیر تایلند می گذرد.

یکی دیگر از مسیرهای انتقال مت آمفتامین ایران به مالزی، تاجیکستان است. قاچاق مت‌آمفتامین به اروپا پیشتر از راه ارمنستان انجام می‌گرفت، اما به گزارش وزارت امور خارجه آمریکا، این راه اکنون تا حد زیادی بسته شده است.

 

مسیر مهم دیگر برای شرق آسیا، ترکیه است. هشتاد درصد قاچاقچیان دستگیر شده که از راه ترکیه به شرق آسیا مت‌آمفتامین قاچاق می‌کردند، ایرانی بوده‌اند.

در سال ۲۰۱۲، بیشتر قاچاقچیانی که در اندونزی به جرم قاچاق مت آمفتامین دستگیر شدند، ایرانی بودند.

بنا به اعلام رسمی، باندهای بین‌المللی قاچاق مواد در اندونزی عمدتا از سه محل هستند، چین، ایران و کشورهای آفریقایی و باندهای چینی و ایرانی اکثرا در مقادیر زیاد قاچاق می‌کنند.

به گفته سرتیپ ددی فوزی الحکیم، معاون مبارزه با مواد مخدر اندونزی، این باندها از روش‌ها و تاکتیک‌های متفاوتی برای قاچاق استفاده می‌کنند که آنها را مرتب تغییر می‌دهند.

 

در ژانویه امسال در مجازات دو ایرانی که به جرم قاچاق ۴۰ کیلوگرم مت آمفتامین به مرگ محکوم شده بودند تخفیف داده شد و آنها به حبس طولانی محکوم شدند.

 

ایران در سال‌های اخیر عملیات کشف و توقیف مت‌آمفتامین و همچنین پیش‌سازهای آن (افدرین و سودوافدرین) را تشدید کرده و مکزیک، آمریکا، چین، تایلند و ایران به ترتیب بالاترین میزان توقیف مت آمفتامین را در دنیا گزارش می‌کنند.

 

ایران بیش از هر کشوری در منطقه مت‌آمفتامین را کشف و توقیف می‌کند و میزان توقیف این ماده در ایران بین سالهای ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۱ سه برابر شده است.

 

به گزارش سازمان ملل، افزایش کشف این ماده از افزایش مصرف آن در بازار داخلی ایران حکایت می‌کند.

اما از طرف دیگر کشف کارگاه‌های تولید آمفتامین در سال‌های اخیر در ایران گزارش نشده است.

آخرین بار در سال ۲۰۰۹، شش کارگاه تعطیل شدند و چهار کارگاه هم پیش از سال ۲۰۰۸ منهدم شده بودند.

کتامین

•     گزارشی از تولید غیر قانونی کتامین در ایران وجود ندارد، کتامین قانونی برای مصارف دامپزشکی همگی وارداتی است، حدود صد هزار ویال در سال.
•     مصرف سالانه کتامین در ایران در پنج سال گذشته تغییر چندانی نداشته و حدود پنج هزار ویال افزایش پیدا کرده است.
•     گزارش‌های جهانی حاکی از این است که این ماده در ایران سوء مصرف گسترده‌ای ندارد و بیشتر در شرق و جنوب شرقی آسیا، اروپا و آمریکا سوء مصرف می‌شود.
•     در حال حاضر در ایران این دارو از داروخانه های دام‌پزشکی تهیه و سوء مصرف می‌شود هرچند که در سطح شهر نیز به صورت غیر قانونی و با قیمتی بالاتر به فروش می‌رسد .
•     به تجربه استفاده از کتامین "سفر کتامین" یا K-hole گفته می‌شود، حسی شبیه جدا شدن روح از بدن و توهم‌های زنده یا جهنمی، تجربه لحظه مرگ از مهمترین حالت‌هایی است که مصرف‌کنندگان گزارش می‌کنند.
•     معمولا دارو به صورت، استنشاقی، خوراکی یا تزریقی استفاده می‌شود.
•     برخی کتامین را دسته‌جمعی تجربه می‌کنند و معمولا یک نفر که آن را مصرف نمی کند و با عوارض دارو آشنایی دارد در جمع حضور دارد تا در صورت لزوم به آنها کمک کند چون در حین "سفر کتامین" تعادل و آگاهی از زمان و مکان برای مصرف کننده ناممکن است.
•     برخی از قرص‌هایی که به اسم اکستاسی به فروش می رسند حاوی کتامین هستند.
•     استفاده دراز مدت از کتامین باعث افزایش فشار خون، دردهای شکمی، مشکلات ادراری و مثانه، اختلال دید و نا آگاهی به زمان و مکان می‌شود.
•     چین به قدری نگران سوء مصرف کتامین است که امسال از سازمان ملل خواست تا آن را در زمرده مواد تحت کنترل بین‌المللی قرار دهد. اما بسیاری از کشورها و سازمان بهداشت جهانی به دلیل اینکه کتامین برای کشورهای فقیر، در مناطق جنگی و نقاط دورافتاده و صعب‌العبور اهمیت اساسی دارد با آن مخالفت کردند.