یافته‌های جالب دانشمند ایرانی و همکارانش درباره تأثیر غذاهای پروتئینی بر وزن افراد

 تیمی از دانشمندان به رهبری داریوش مظفریان دانشمند ایرانی رئیس مدرسه سیاست و علوم تغذیه فریدمن در دانشگاه تافتس امریکا، دریافتند اعمال تغییرات جدی و کوچک بر انواع غذاهای غنی از کربوهیدرات و پروتئین می‌تواند اثر زیادی بر وزن افراد در دراز مدت داشته باشد.

 

به گزارش سرویس پژوهشی ایسنا، بر اساس بیش از 16 سال بررسی 120 هزار مرد و زن در قالب سه مطالعه طولانی‌مدت بر روی متخصصان سلامت امریکا، تیم تحقیقاتی دریافت رژیم‌های دارای بار قند خون (GL) بالای ناشی از خوردن غلات خالص، نشاسته و قندها، با افزایش وزن بیشتر مرتبط بودند.

 

در حالی که تحقیقات پیشین GL را با بیماری‌های مزمنی مانند دیابت نوع 2 مرتبط کرده بودند اما آن‌ها نشان نداده بودند GL چگونه طی سال‌های بسیار با افزایش وزن مرتبط است.

 

دانشمندان این نکته را بررسی کردند که آیا تغییرات در GL بر رابطه بین غذاهای غنی از پروتئین و افزایش وزن در درازمدت مرتبط است یا خیر؟

 

مظفریان و همکارانش در این پروژه، هر چهار سال یک بار، رابطه بین تغییرات در غذاهای پروتئینی و افزایش وزن را بررسی کردند.

بر اساس اعلام تیم تحقیقاتی، افزایش مصرف گوشت قرمز و گوشت فرآوری‌شده به شدت با افزایش وزن مرتبط بود. همچنین، افزایش مصرف ماست، غذای دریایی، مرغ بدون پوست و آجیل‌ها به شدت با کاهش وزن مرتبط بود و هر چه افراد بیشتر از این مواد مصرف کردند، کمتر اضافه وزن پیدا کردند.

 

افزون بر این، افزایش محصولات لبنی مانند پنیر پرچرب، شیر کامل و شیر کم‌چرب به طور قابل‌توجهی موجب افزایش وزن یا کاهش وزن نشد.

 

در مطالعات انجام‌شده مشخص شد زمانی که افراد محصولات لبنی کم‌چرب‌ بیشتر مصرف می‌کردند، مصرف کربوهیدرات‌ها را افزایش می‌دادند و این موضوع موجب افزایش وزن آن‌ها شد. این بدین معناست که مردم طی سال‌ها، پایین‌بودن کالری‌ها در محصولات لبنی کم‌چرب را با افزایش‌دادن مصرف هیدروکربنات‌ها جبران می‌کنند.

 

دانشمندان حاضر در این تحقیق چندین رابطه بین تغییرات در غذاهای غنی از پروتئین و تغییرات GL در رژیم غذایی را شناسایی کردند. به طور مثال، افزایش مصرف غذاهای مرتبط با افزایش وزن مانند گوشت قرمز و همزمان افزایش GL با خوردن کربوهیدرات‌های کم‌کیفیت مانند نان سفید، ارتباط این غذاها با افزایش وزن را تقویت کرد اما کاهش GL از طریق خوردن گوشت قرمز به همراه سبزیجات، این افزایش وزن را مهار کرد.

 

در مورد ماهی، آجیل‌ها و غذاهای دیگر مرتبط با کاهش وزن، کاهش‌دادن GL اثر کاهش‌دهنده وزن این غذاها را افزایش داد در حالی که افزایش GL اثر کاهش‌دهنده وزن توسط آن‌ها را مهار کرد. گرچه غذاهای دیگری مانند تخم‌مرغ و پنیر با تغییر وزن مرتبط نبودند، اما زمانی که مصرف این غذاها در ترکیب با GL بالا، بیشتر می‌شد، آن‌ها با افزایش وزن مرتبط بودند.

 

از سوی دیگر، هنگامی که مصرف تخم‌مرغ و پنیر در ترکیب با GL پایین، افزایش یافت، وزن شرکت‌کنندگان کاهش یافت.

داریوش مظفریان، رئیس مدرسه فریدمن، در این باره گفت: مطالعه ما نشان می‌دهد محاسبه کالری، کارآمدترین استراتژی برای مدیریت و پیشگیری از افزایش وزن در درازمدت نیست، بلکه تعدادی از غذاها به پیشگیری از افزایش وزن کمک و تعدادی از آنها آن را بدتر می‌کنند.

وی ادامه داد: همچنین ترکیب غذاها نیز در این میان تفاوت زیادی ایجاد می‌کند؛ یافته‌های ما نشان می‌دهد نباید بر غذاهای خاص غنی از پروتئین مانند ماهی، آجیل و ماست برای پیشگیری از افزایش وزن تاکید کرد بلکه باید بر اجتناب از مصرف دانه‌های خالص، نشاسته‌ و قندها برای به حداکثررساندن فواید این غذاهای غنی از پروتئین سالم تمرکز داشت؛ همچنین باید بر ایجاد فواید جدید برای غذاهای دیگر مانند تخم‌مرغ‌ و پنیر و همچنین کاهش افزایش وزن مرتبط با گوشت تاکید کرد.

 

مظفریان و تیم تحقیقاتی‌ بر پرسشنامه‌های غذایی خود در قالب سه پژوهش متکی بودند که پزشکان، پرستاران و دیگر افراد متخصص بخش مراقبت‌ها در سراسر ایالات متحده در آن شرکت داشتند.

 

مطالعات بیشتر برای بررسی ارتباط غذاهای غنی از پروتئین و کربوهیدرات با مدیریت وزن در جوامع دیگر کارساز خواهد بود.

جزئیات این دستاورد علمی در مجله The American Journal of Clinical Nutrition ارائه شده است.