«دروازه قرآن» پیش از تخریب در عصر رضاشاه

فرادید: دروازه قرآن امروز شیراز که به نوعی مشهورترین دروازه قرآن‌ باقی مانده در ایران به شمار می‌رود بنایی است که پس از تخریب بنای اصلی در عصر پهلوی اول ساخته شد.

 

به گزارش مجله تاریخ فرادید، دروازه قرآن که یکی از نمادهای تاثیر قرآن بر زندگی مردم ایران عنوان می‌شود بناهایی طاقی شکل بودند که جایگاه ویژه‌ای در بالای آنها برای قرار گرفتن یک یا چند جلد قرآن کریم تعبیه و مسافران برای قدم گذاردن به شهر و به قصد تبرک از زیر آن عبور می‌کردند.

 

امروز همه دروازه قرآن را نامی خاص برای دروازه ورودی شیراز از جاده اصفهان می‌دانند که یکی از جاذبه های گردشگری این شهر نیز به شمار می‌رود اما در واقع این بنا، ساختمانی است که ده سال پس از تخریب کامل دروازه قرآن اصلی ساخته شده است.

 

گفته می‌‌شود بنای اصلی دروازه قرآن در سال 328 هجری قمری به دستور عضدالدوله دیلمی بنا می شود و به فرمان او قرآنی بر بالای آن قرار می‌گیرد تا کلام الهی از مسافران هنگام ورود و خرج محافظت کند.

 

بخش هایی از این بنا به مرور زمان تخریب می‌شود تا اینکه در زمان حکومت کریم خان زند مجدداً بازسازی می‌شود و این بار اتاقکی با پنجره های مشبکی در قسمت فوقانی آن برای قرار گرفتن دو جلد قرآن کریم که با خط ثلث نوشته شده بود بنا می‌شود.

 

گرچه چند زلزله در زمان قاجار موجب آسیب دیدن بنای دروازه قرآن می شود اما بار دیگر با همت محمد زکی خان نوری بنا مرمت می‌شود تا اینکه در سال 1316 و در عصر رضاشاه پهلوی به خاطر قرار گرفتن در طرح توسعه راه شمالی شیراز به طور کامل تخریب می‌شود.  

 

در واقع آنچه امروز به عنوان دروازه قران شهرت دارد 10 سال پس از آن تاریخ، توسط یکی از بازرگانان مشهور شیراز به نام حاج حسین ایگار معروف به اعتماد التجارساخته می‌شود.

 

قدیمی‌ترین عکس های برجا مانده از دروازه قرآن قدیم شیراز که مربوط به عصر قاجار است توصیفاتی که از بنای قدیمی با اتاقکی بر بالای آن شده است را به خوبی نشان می‌دهد. دو عکسی که در زیر می بینید از معدود اسناد مصورِ بر جا مانده از بنای قدیمی است. اولین تصویر که با تکنیک ابتدایی رنگ کردن عکس در عصر قاجار رنگی شده از عکاس شرق شناس "هارولد وستون" است و دیگری تصویری است که عکاس ناشناس گرفته و قشونی را در مقابل دروازه و نمایی از داخل شهر را نشان می‌دهد.