حفره دیوانه در بستر دریاچه، کشف تازه زمین شناسان در سوئیس

شهر کوچک نوشاتل در غرب سوئیس به دلیل دانشگاه، شراب و هم به دلیل دریاچه‌اش که بزرگترین دریاچه این کشور و یکی از بزرگترین دریاچه‌های اروپای غربی است شهرت دارد.

 

برای ایرانی‌ها شاید نوشاتل یادآور خاطره تحصیل دکتر مصدق در این شهر باشد، اما اکنون کشف چهار حفره بزرگ در بستر این دریاچه برای بسیاری از نوشاتلی‌ها و طبعا علاقمندان به زمین‌شناسی، جغرافیای طبیعی و محیط زیست هیجان انگیز شده است.
آنا روش، کاشف حفره‌های دیوانه در حال کار در قایقشکشف اتفاقی این حفره‌های عظیم در دریاچه‌ای که روزانه هزاران نفر در آن قایق‌سواری، ماهیگیری یا شنا می کنند، آدم را به یاد فیلم‌های علمی ـ تخیلی می‌اندازد.

 

این حفره‌ها مثل آب‌راه وان حمام نیستند که آب دریاچه را تخلیه کنند، بلکه برعکس همچون یک لوله یا فواره آب را به داخل دریاچه می‌آورند.

 

کاشف این چاه‌های عظیم در دریاچه نوشاتل که آن را حفره دیوانه (Crazy Carter) نام نهاده، آنا روش، دانشجوی زمین شناسی دانشگاه فنی مشهور زوریخ (ETH) است.

 

او از کشف این حفره‌ها چنان هیجان‌زده است که هرگز روزی که آنها را بطور اتفاقی کشف کرد، فراموش نخواهد کرد:
تصویر ماهواره ای حفره"این که در قرن بیست و یکم و در سوئیس، ما هم چیزهای ناشناخته و عجیب در کنار محل زندگی‌مان کشف کنیم بسیار هیجان انگیز است."

 

از آنا روش پرسیدم این کشف چقدر اهمیت دارد؟

او پاسخ داد همانطور که در سایت دانشگاه هم آمده این حفره‌ها را از جنبه‌ها و علوم مختلف می‌توان بررسی کرد، مثلا از نظر احتمال وقوع زلزله در هزاران سال پیش، به عبارت دیگر این کشف سبب شده است تا توجه دانشمندان و پژوهشگران بسیاری بدان جلب شود.

 

حفره‌های روی سطح زمین که گاه اشکال هندسی مشخصی دارند از دیرباز توجه بسیاری از دانشمندان و حتی مردم عادی را به خود جلب کرده و در باره آنها نظریه‌های متفاوتی ابراز شده است، از فرود یا سقوط بشقاب‌پرنده‌ها گرفته تا رانش، فعل و انفعالات گازها یا گرمایش زمین، اما این نخستین بار است که در بستر یک دریاچه در اروپای غربی چند حفره عظیم کشف می‌شود.

 

آنا روش و همکارانش با استفاده از زیردریایی و سونار (ردیاب صوتی) در حال تحقیق روی گسل‌های زیر این دریاچه بودند که این حفره‌ها را در نزدیکی ساحل شمال غربی کشف کردند.

 

هدف پروژه آنها با عنوان "دینامیت" بررسی رسوبات کف دریاچه‌های غرب سوئیس برای یافتن نشانه‌هایی از زمین لرزه‌های پیشین بود، پروژه‌ای که بنیاد ملی علوم سوئیس از آن حمایت می‌کند.

 

وظیفه اصلی آنا روش و همکارانش تهیه نقشه هایی با وضوح بالا از بستر دریاچه‌ها برای یافتن لایه‌ها و گسل‌های فعالی است که می‌توانند خطر زمین لرزه را در پی داشته باشند.
شمایی از جریان فوران آب از زیر زمین به داخل دریاچه (تصویر از دانشگاه ETH)در ابتدا تجهیزات نمایش بستر دریاچه، فقط یک حفره‌ کاملا گرد به قطر ۱۰۰ متر را نشان داده بود اما بعد سه حفره دیگر هم شناسایی شد.

قطر بزرگترین حفره ۱۶۰ متر و عمیق‌ترین آن ۳۰ متر است، تجزیه و تحلیل آبی که از دهانه حفره‌های پوشیده از رسوب و خزه به آرامی فوران می‌کرد، پژوهشگران را به این نتیجه رساند که سرچشمه این آب باید از یک شبکه زیرزمینی گسترده و طولانی باشد.

 

از مقایسه دمای آب در محل حفره‌ها با دمای آب در اطراف آن، پژوهشگران دریافتند دمای آبی که از حفره‌ها بیرون می‌آید بطرز محسوسی دو تا سه درجه گرم‌تر از دمای آب اطراف آن است.

آنها در جستجوی علت این اختلاف دما به نکته جالبتری رسیدند.

 

آبی که از حفره‌ها وارد دریاچه می‌شود، از کوهستانهای ژورا، از مسیری طولانی و زیر زمینی از فاصله ۴۵ کیلومتری، به زیر دریاچه نوشاتل می‌رسد و از عمق صد متری، به آرامی از لابلای خزه‌هایی که روی حفره‌ها را پوشانده‌، به داخل دریاچه فوران می‌کند.

 

پژوهشگران که نتایج اولیه یافته‌های خود را در مجله زمین شناسی ژئوفیزیکال ریسرچ لتر منتشر کرده‌اند، می‌گویند قدمت این حفره‌ها به بیش از ۱۲۰۰۰ سال پیش باز می‌گردد، زمانی که زمین لرزه بزرگی در این منطقه رخ داده است.
زیردریایی کنترل از راه دور که در این تحقیق از آن استفاده شد

حفره دیوانه در دریاچه نوشاتل اگرچه برای دانشمندان علوم طبیعی بسیار جالب است اما برای جوانان نوشاتلی و سوئیسی در شبکه‌های اجتماعی موضوع تازه‌ای است برای سرگرمی و شوخی، از جمله اینکه:

 

قدمت تونل‌سازی در سوئیس ـ کشوری که سابقه ساختن تونل‌های فراوان و بسیار طولانی و از جمله طولانی‌ترین تونل راه آهن جهان از زیر کوه های آلپ برای کوتاه‌تر کردن مسیر قطارها و خودروها را دارد- به پیش از پیدایش کشوری به نام سوئیس می‌رسد.
پژوهشگران سوئیسی در حال تحقیق بر روی جریان آب حفره دیوانه