تازه‌ترین موارد سانسور صدای زنان در ایران؛ از قطع میکروفون هم‌خوانان زن تا جلوگیری از اجرای پری ملکی

تقاطع: در تازه‌ترین موارد سانسور صدای زنان در ایران، برگزارکنندگان یک جشنواره دانشجویی، میکروفون‌های هم‌خوانان زن یک ارکستر را در هنگام اجرا قطع کردند. هم‌زمان از حضور پری ملکی، خواننده‌ی باسابقه، در دو اجرای گروهش در جشنواره‌ی دولتی موسیقی “فجر” و در کنسرتی در کرج جلوگیری به عمل آمد.

 

به نوشته‌ی روزنامه‌ی “شرق” چاپ تهران، بعدازظهر روز دوشنبه (۲۷ بهمن-۱۶ فوریه)، در هنگام اجرای “ارکستر آکادمی هنر” در مراسم اختتامیه “جشنواره تولیدات دانشجویی مراکز علمی-کاربردی فرهنگ و هنر” در تالار وحدت، صدای میکروفن‌ هم‌خوان‌های زن با دستور “افرادی بی‌سیم‌ به دست” قطع شد.

 

امین سالمی رهبر این ارکستر، با تایید این موضوع به “شرق” گفت: «گروه ما دارای یک خواننده مرد و دو هم‌خوان زن بود. بعد از تمام‌ شدن اجرا، تماشاگران گفتند که صدای هم‌خوان‌های زن‌ از میکروفن‌ها پخش نشده است و پس از پیگیری‌هایی که انجام دادیم، متوجه شدیم صدای آنها تنها از طریق باندهایی که برای پخش صدا روی سن قرار داشته‌اند پخش شده است.»

 

آقای سالمی ادامه داد: «وقتی برای بررسی این مشکل به سراغ صدابردار رفتم، او گفت که قبل از اجرا افرادی با در دست‌ داشتن بی‌سیم به او دستور داده‌اند صدای هم‌خوان‌های زن را قطع کند و هر چه اصرار کردم این افراد چه‌کسانی بوده‌اند، پاسخ روشنی نداد. تاکنون هم کسی پاسخ‌گوی مشکل پیش‌آمده نبوده است.»

 

این موزیسین خاطرنشان کرده که تماشاگران پس از اجرا به او گفته‌اند که دو هم‌خوان زن ارکستر “نقش دکور روی صحنه را داشتند» و با این کار “شخصیت” آن‌ها زیر سوال رفته است.

 

در خبری دیگر در ارتباط با سانسور هم‌خوانان زن، روز جمعه (۲۴ بهمن)، اجرای گروه موسیقی “خنیا” در نخستین روز از جشنواره دولتی موسیقی “فجر” بدون حضور پری ملکی، هم‌خوان و سرپرست این گروه در تالار “ایوان شمس” برگزار شد تا وی پس از بیست سال، برای نخستین بار از جایگاه تماشاچیان برنامه‌ی گروهش را ببیند.

 

به نوشته‌ی وب‌سایت “موسیقی ما”، خانم ملکی دو شب بعدتر نیز در اجرای همین گروه در کرج، بار دیگر اجازه حضور روی صحنه را پیدا نکرد. این وب‌سایت تخصصی حوزه‌ی موسیقی، خاطرنشان کرده که گروه موسیقی “خنیا” از زمان تشکیل در سال ۱۳۷۳، همیشه «با همین ترکیب و بدون هیچ مشکلی موسیقی‌اش را اجرا کرده بود».

 

منصور ملکی، همسر این خواننده‌ی ۶۳ ساله در شرح ماجرا به روزنامه “شرق” گفت: «به دنبال حواشی که بر سر هم‌خوانی یا تک‌خوانی آلبوم “تو را‌ ای کهن بوم‌ و بر دوست دارم” پیش آمد، دست‌اندرکاران موسیقی نگران بودند و مسوولان جشنواره تهدید شده بودند که هم‌خوان زن در جشنواره حضور نداشته باشد. از آن‌جایی که خانم ملکی علاوه‌ بر اجرا در تالار شمس، قرار بود ٢۵ بهمن هم اجرایی در کرج داشته باشد که یکی از مسوولان جشنواره در تماسی از او خواست تا موافقت کند هم‌خوان زن در کنسرت حضور نداشته باشد و او هم باتوجه به بر هم خوردن نظم احتمالی جشنواره، پیشنهاد را پذیرفت.»

 

در همین ارتباط، پیروز ارجمند، مدیرکل “دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی”، روز دوشنبه (۲۷ بهمن) به خبرگزاری “ایسنا” گفت که اگرچه فعالیت‌ گروه “خنیا” با همراهی دو هم‌خوان زن و مرد “هیچ مشکلی” ندارد اما بعد از “مشورت” و “توافق” انجام‌شده با این گروه، تصمیم بر این شد که «اجرا این‌گونه (بدون حضور پری ملکی) روی صحنه برود».

 

وی با بیان این‌که از زمان مدیریت در “حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی”، ارتباط خود با “مراجع” و “بزرگان” را حفظ کرده‌، انتشار “خبرهای ناصواب” در خصوص هم‌خوانی زنان را نوعی “بی‌تقوایی خبری” توصیف کرد و افزود: «به جای این‌که به مسائل مهم‌تر بپردازیم، همیشه در حال جواب دادن هستیم تا شرایط را تلطیف کنیم و توضیح بدهیم که خطایی نکرده‌ایم.»

 

آقای ارجمند در عین حال از “کار‌شناسی” مجدد آثار منتشرشده با عنوان هم‌خوانی زنان در دولت قبل خبر داد و اضافه کرد: «در آن زمان، در برخی آثار صدای خواننده‌ی زن حتی بالا‌تر از صدای مردان بود و می‌توانم بگویم در آن آثار، نسبت صدای خواننده‌ى زن به خواننده مرد، ۸۰ به ۲۰ بود.»

اتفاقات رخ داده در این اجراها در حالی است که هم‌زمان در اصفهان نیز اولین سانس از کنسرت همایون شجریان و برادران پورناظری در روز یکشنبه (۲۶ بهمن‌) به دلیل هجوم معترضان به حضور نوازندگان زن در این کنسرت برای دقایقی با اخلال مواجه شد. اتفاقی که واکنش تند مدیرکل اداره‌ی ارشاد اصفهان را به همراه داشت آن هم در حالی که خود او پیش از این از مخالفان اصلی حضور نوازندگان زن در کنسرت‌های برگزارشده در این استان بود.

 

گفتنی است فشارها برای سانسور صدای زنان در ایران پس از انتشار آلبوم “تو را ‌ای کهن بوم و بر دوست دارم” با هم‌خوانی نوشین طافی خواننده‌ی جوان زن و محسن کرامتی از پیش‌کسوتان موسیقی ایران، افزایش یافت.

 

در یکی از تندترین انتقاد‌ها از “وزارت ارشاد” دولت روحانی در این خصوص، محمد یزدی، از “روحانیان” بلند‌پایه در ساختار جمهوری اسلامی از علی جنتی، “وزیر ارشاد” خواست تا به معاونت موسیقی خود تذکر دهد که «موسیقی در اسلام حرام است» و به او توصیه کرد که “مراقب” باشد با کارهایی که می‌کند «رانت پدرش را از بین نبرد».