چرا مدام خسته‌ام؟

احتمالا برای شما هم پیش‌آمده که بعد از یک شب بی‌خوابی، کل روز بعد احساس خواب‌آلودگی و خستگی کنید و توان انجام هیچ کاری را نداشته باشید. این موضوع کاملا طبیعی است، اما در صورتی که این خستگی ادامه پیدا کند و همیشگی باشد چطور؟ آیا این حس می‌تواند نشانه ابتلا به بیماری خاصی باشد؟

بد نیست بدانید بروز خستگی علت‌های زیادی دارد، اما از دیدگاه پزشکی مواردی وجود دارد که باید به آنها حتما توجه کنید و با درمانشان از شر خستگی‌های مفرط خلاص شوید.

دکتر جلال عزتیان، متخصص داخلی و عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی با تاکید بر این که شایع‌ترین دلایل خستگی کم‌خوابی است، می‌گوید: به گفته پژوهشگران هفت تا هشت ساعت خواب شبانه زمان مناسبی است، اما این احتمال وجود دارد که خیلی‌ها برای در امان ماندن از خستگی به خواب بیشتری نیاز داشته باشند. البته بعضی افراد با این که شب‌ها خوب می‌خوابند، باز هم در طول روز خسته هستند. این ممکن است به علت قطع موقتی تنفس در خواب باشد که مدت چند ثانیه طول می‌کشد.

این متخصص در گفت‌و‌گو با جام‌جم می‌افزاید: هر بار که شما دچار این حالت می‌شوید برای لحظاتی از خواب بیدار می‌شوید و حتی ممکن است خود شما هم از این بیدار شدن‌های کوتاه اطلاعی نداشته باشید. پس اگر چاق هستید، حتما وزن کم کنید، سیگار نکشید، وعده شامتان سبک باشد و چهار ساعت پیش از خواب هم غذا نخورید. با رعایت این نکات ممکن است مشکل آپنه تنفسی درمان شود، در غیر این صورت باید به متخصص مراجعه کنید.
سندرم مخصوص خسته‌ها

چنانچه خستگی شما بیش از دو ماه ادامه داشته و شدت خستگی به حدی باشد که از عهده کارهای روزانه خود برنمی‌آیید، احتمال ابتلا به سندرم خستگی مزمن وجود دارد که شایع‌ترین علامت آن، خستگی شدید، دائم و بدون علت مشخص است.

دکتر عزتیان بااشاره به مطالب فوق می‌گوید: احساس خستگی پس از فعالیت شدید فیزیکی و فکری و نداشتن استراحت کافی کاملا عادی است، ولی در سندرم خستگی مزمن، احساس خستگی حتی پس از استراحت نیز وجود دارد و در صورت داشتن استرس هم شدیدتر می‌شود. از طرفی امکان بروز این اختلال در آقایان نیز وجود دارد ولی اغلب، خانم‌ها به آن مبتلا می‌شوند. البته هنوز هیچ علت شناخته شده‌ای برای این بیماری ذکر نشده و تا چندی پیش بین پزشکان بر سر این‌که آیا این اختلال واقعا وجود دارد یا خیر، اختلاف نظر بود تا این‌که تحقیقات نشان داد این عارضه به‌عنوان یک بیماری جدی نیازمند درمان و معالجه است.

این متخصص داخلی تاکید می‌کند: دیگر علائم این بیماری عبارت است از اختلال در حافظه کوتاه مدت و نداشتن تمرکز، درد عضلانی، سردرد، گلودرد مزمن، حساس شدن غدد لنفاوی گردن و زیر بغل، کولیت عصبی، افسردگی و اختلالات روانی، لرزش و تعریق شبانه، سرگیجه و مشکلات تعادل و اختلال خواب.

بد نیست بدانید عوامل ژنتیک، محیطی، افسردگی، کم‌خونی، آلرژی، فشار خون مزمن، التهاب سیستم ایمنی، استرس و سن نیز می‌تواند در این بیماری دخیل باشد و متاسفانه هنوز هیچ درمان قطعی پزشکی برای این اختلال وجود ندارد، ولی استفاده از داروهای ضدویروسی زیر نظر پزشک، دوری از عوامل استرس‌زا، ورزش‌هایی مانند پیاده‌روی روزانه و پیروی از برنامه غذایی سالم از‌جمله راهکارهای درمانی محسوب می‌شود.
مصرف شیرینی و کافئین زیاد

اگر شما هم جزو طرفداران پر و پا قرص شیرینی‌جات هستید، باید بدانید با مصرف شیرینی قند خون شما بسرعت افزایش می‌یابد و به همان سرعت نیز پایین می‌آید، در نتیجه شما پس از مدت کوتاهی احساس کسالت و خستگی می‌کنید.

دکتر عزتیان در این‌باره توضیح می‌دهد: توجه داشته باشید در افراد دیابتی هم قند در خون باقی می‌ماند و به وسیله سلول‌ها استفاده نشده و به انرژی تبدیل نمی‌شود، در نتیجه بدن دچار کمبود انرژی و خستگی خواهد شد. همچنین مصرف بی‌رویه مواد غذایی و نوشیدنی‌های حاوی کافئین بویژه قهوه می‌تواند دلیلی برای خستگی مداوم‌تان باشد.
خستگی ناشی از کم‌خونی یا کم‌کاری تیروئید

به گفته دکتر عزتیان، کم‌خونی یکی از مهم‌ترین دلایل خستگی در خانم‌هاست و زمانی اتفاق می‌افتد که اکسیژن کافی به وسیله گلبول‌های قرمز در اختیار سلول‌های بدن قرار نمی‌گیرد. آنمی یا کم‌خونی با یک آزمایش خون ساده قابل تشخیص است، اما درمان آن به علت ایجادکننده آن بستگی دارد. مثلا آنمی کمبود آهن با کمک مکمل غذایی آهن یا غذاهای دارای آهن مانند گوشت، جگر، لوبیا و اسفناج درمان می‌شود.

وی با اشاره به این‌که تیروئید یکی از غدد درون‌ ریز بدن است که سوخت و ساز بدن را کنترل می‌کند، می‌افزاید: هنگامی که فعالیت آن کم می‌شود، شما دچار خستگی و کسالت می‌شوید. کم‌کاری تیروئید نیز راه‌حل دارد. درواقع با آزمایش خون کم‌کاری تیروئید قابل تشخیص است و با مصرف دارو هم مشکل برطرف خواهد شد.
خستگی بارداری

از سوی دیگر، بارداری نیز یکی از عوامل ایجاد خستگی در بیشتر خانم‌ها محسوب می‌شود که به گفته دکتر عزتیان، یکی از دلایل آن ایجاد تغییر در هورمون‌هاست. این تغییرات باعث بی‌خوابی شده و همین بی‌خوابی زمینه بروز خستگی‌های مفرط بویژه در سه ماه اول بارداری را فراهم می‌کند، اما در صورت ادامه خستگی و افزایش آن باید به پزشک مراجعه کنید.

این متخصص داخلی با اشاره به خستگی ناشی از بیماری‌های قلبی می‌گوید: اگر بعد از کارهای سبک مثل بالا رفتن از چند پله یا جارو زدن خانه احساس خستگی شدید می‌کنید و گاهی نیز دچار درد قفسه سینه یا حتی معده درد می‌شوید، احتمال دارد به نوعی ناراحتی قلبی مبتلا شده باشید. البته جای نگرانی نیست؛ فقط برای انجام آزمایش‌های قلبی به پزشک مراجعه کنید. اگر خستگی با شرایط قلبی شما ارتباط داشته باشد با تجویز دارو برطرف خواهد شد.

همچنین، به گفته متخصصان کمبود برخی ویتامین‌ها همراه با خستگی مفرط، ضعف و بی‌حالی همراه است که ازجمله آنها می‌توان به ویتامین‌های گروه B بخصوص B2 و B6 و نیاسین و ویتامینD اشاره کرد. بنابراین حداقل سالی یک‌بار برای چکاپ به پزشک مراجعه کنید و آزمایش کمبود ویتامین و ریزمغذی بدهید تا در صورت کمبود، تحت درمان قرار بگیرید.
بفرمایید دمنوش ضد خستگی

حکمای طب سنتی بر این باورند دارچین خستگی را رفع می‌کند و مصرف روزانه آن مانع بروز خستگی‌های مزمن می‌شود. برای تهیه چای دارچینی کافی است هنگام دم کردن چای سه تا چهار عدد چوب دارچین داخل قوری بیندازید و حدود 15 دقیقه اجازه دهید تا چای دم بکشد. نکته جالب این‌که تا به حال مورد منع مصرف برای استفاده از این گیاه معطر مطرح نشده است، اما مواظب باشید گرفتار افراط و تفریط نشوید.

همچنین زمانی که احساس خستگی می‌کنید، بدون معطلی سراغ چای سبز بروید؛ این راهکاری است که از سوی بسیاری از متخصصان طب سنتی توصیه می‌شود. برای تهیه این چای خوش‌عطر باید یک قاشق چایخوری چای سبز را در یک فنجان آب جوش بریزید و بعد از پنج دقیقه مقداری برگ نعنای تازه به آن اضافه کرده و روزانه دو فنجان از این چای بنوشید و با خستگی‌های روزمره خداحافظی کنید.