قرنطینه ابولا در لیبریامحققانی که بر روی همهگیری ابولا در گینه تحقیق میکنند میگویند ویروس ابولا جهش ژنتیکی پیدا کرده است.
پژوهشگران انستیتو پاستور فرانسه که تقریبا یک سال پیش شیوع ابولا را شناسایی کردند، در حال بررسی این موضوع هستند که آیا این جهش باعث مسریتر شدن این ویروس مرگبار شده است یا نه.
محققان کار بررسی خون مبتلایان به ابولا را برای یافتن پاسخ این سوال آغاز کردهاند.
تا به حال خون بیست بیمار مبتلا به ابولا را در گینه بررسی شده و در ماههای آینده خون ششصد بیمار دیگر نیز بررسی خواهد شد.
به گفته دکتر آناواج ساکونتابای متخصص ژنتیک، ویروس ابولا ویروسی است که بسیار تغییر می کند:
"ویروس میتواند طوری تغییر کند که کشندگی آن کم شود اما قدرت سرایت بیشتری پیدا کند و ما فعلا نگران همین موضوع هستیم."
"برای اینکه از دشمن عقب نمانیم باید بفهمیم ویروس چه تغییری کرده است."
جهش ژنتیکی یا تغییر در ساختار ژنتیکی ویروس اتفاقی بسیار شایع است.
ویروس ابولا از ویروس های RNA است، مثل اچآیوی و آنفلوانزا، یعنی بجای مارپیچ دو رشتهای DNA، ماده ژنتیکی این ویروسها تک رشتهای است.
حمله ویروس ابولا به سلولاین ویروسها با سرعت بیشتر جهش پیدا میکنند، به عبارت دیگر با سرعت بیشتری با محیط تطبیق پیدا کرده یا قدرت سرایت خود را افزایش میدهد.
دکتر ساکونتابای میگوید: "ما اکنون مواردی از بیماری را دیدهایم که بیمار اصلا هیچ نوع علامتی ندارد."
"ممکن است این افراد بیشتر باعث پراکندگی ویروس شوند اما ما هنوز این موضوع را نمیدانیم."
پروفسور جان بل استاد ویروس شناسی دانشگاه ناتینگهام میگوید هنوز روشن نیست آیا موارد بدون علامت بیماری بیشتر شده است یا نه چون عفونتهای بدون علامت همیشه اتفاق می افتند:
"هر چه موارد عفونت در جمعیتهای بزرگتر بیشتر شود طبیعی است که ما هم موارد بدون علامت را بیشتر می بینیم."
علاوه بر این، دانشمندان نگران این هستند که با گذشت زمان، وقتی که ویروس وقت بیشتری داشته باشد و وارد بدن میزبان های بیشتری شود، شاید این توانایی را پیدا کند که از راه هوا هم منتقل شود.
البته در حال حاضر هیچ نشانه ای از چنین پدیدهای وجود ندارد و هنوز راه انتقال ابولا، تماس مستقیم با ترشحات بدن فرد آلوده است.
به گفته دیوید هیمن متخصص بیماریهای عفونی، برای چنین اتفاقی باید جهش ژنتیکی بسیار عمده ای اتفاق بیفتد:
"تا به حال هیچ یک از ویروس هایی که از راه خون منتقل می شوند، مثل اچآیوی و هپاتیت بی، نشانهای از اینکه قدرت سرایت از راه هوا را پیدا کرده باشند دیده نشده است."
با این حال متخصصان تاکید میکنند که بسیاری از جهش های ژنتیکی ممکن است بر پاسخ ویروس به دارو یا فعالیت ویروس در جامعه بشری تاثیری نگذارند.
جهش ژنتیکی
نوئل توردو متخصص ویروس شماسی می گوید: "در حال حاضر برای شناخت تکامل این ویروس چه از نظر گسترش جغرافیایی چه از نظر اتفاقات درون بدن باید خیلی بیشتر بدانیم. اما بعضی شواهد نشان می دهند جهشی اتفاق افتاده است."
به گفته سازمان بهداشت جهانی تحقیقات مشابه در سیرالئون نشان داده که که ویروس ابولا در ۲۴ روز اول همه گیری جهش قابل ملاحظه ای داشته است:
"بیتردید سوالات علمی زیادی درباره قابلیت سرایت این ویروس و واکنش آن به واکسن و دارو و پلاسمای درمانی مطرح است."
یکی از دیگر از سوالاتی که محققان انستیتو پاستور فرانسه سعی دارند به آن پاسخ دهند این است که چرا بعضی از این ویروس جان بدر می برند و بعضی نه.
در حال حاضر فقط چهل درصد مبتلایان بهبود پیدا می کنند و محققان معتقدند شناخت علت این موضوع، کمک بزرگی به ساخت واکسن ابولا خواهد کرد.
واکسن ابولا
شیوع سریع ویروس مرگبار ابولا، که فعلا درمانی برای آن وجود ندارد، به تحقیقات برای ساخت واکسن ابولا شتاب زیادی بخشیده است.
آزمایش یک واکسن ابولا تقریبا پنج ماه پیش در آکسفورد انگلستان انجام شد و سه هفته پیش نیز آزمایش واکسن دیگری در همین شهر آغاز شد.
گسترش ویروس مرگبار ابولا و نبود درمان برای این بیماری، تلاش برای ساخت واکسن را شدت بخشیده استقرار است نتایج این تحقیقات بزودی منشر شود.
همزمان، چند تحقیق محدودتر دیگر در آمریکا و سه کشور آفریقای غربی برای آزمایش واکسنهای دیگر در جریان است.
شرکت داروسازی "مرک" نیز اخیرا با همکاری یک شرکت آمریکایی دیگر، نیولینکجنتیکس، آزمایش واکسن سوم ابولا را در سوییس آغاز کرده است.
در فرانسه نیز محققان انستیتو پاستور در حال تولید دو واکسن ابولا هستند که آزمایش آنها روی انسان سال آینده آغاز خواهد شد.
بهترین راه مقابله با ابولا ساخت واکسن استپروفسور جیمز دی سانتو ایمنی شناس انستیتو پاستور می گوید:
"این ویروس تهدیدی است در ابعاد وسیع که می تواند وسعت جهانی پیدا کند."
"ما فهمیدهایم که ابولا مشکل فقط آفریقا نیست مشکل همه است."
"همه گیری فعلی ممکن است فروکش کند و رفع شود اما در زمان دیگری دوباره شیوع خواهد یافت. جاهایی که این ویروس می تواند در طبیعت مخفی شود، مثلا در بدن جانوران کوچک، هنوز برای انسان تهدید به شمار می رود."
"بهترین واکنشی که ما می توانیم نشان دهیم، ساخت واکسنی برای تمام مردم دنیاست."
کاهش موارد ابتلا
در همین حال سازمان بهداشت جهانی امروز اعلام کرد شمار مبتلایان جدید به کمتر از صد مورد در هفته رسیده که کمترین میزان ابتلا از تابستان است:
"شیوع ویروس ابولا اکنون وارد مرحله دوم خود شده است و تمرکز از کاهش سرعت سرایت، به سمت پایان همه گیری تغییر کرده است."
از زمان شروع همهگیری ابولا در غرب آفریقا، بیش از ۲۲ هزار نفر به این ویروس آلوده شده و ۸۸۱۰ نفر در گینه، سیرالئون و لیبریا جان خود را از دست داده اند.