آیا آدم‌ها را سر اختلاف عقیده از فیسبوک پاک می‌کنید؟

آیا می‌شود یک جنبش سیاسی را تنها با فشردن دکمه ماوس از میان برداشت؟

اعتراضات به یک جنبش ضدمهاجرت دارد از خیابان‌های آلمان به شبکه‌های اجتماعی کشیده می‌شود و وبلاگ‌نویسان از مردم می‌خواهند که رابطه فیسبوکی خود را با کسانی که 'جنبش اروپایی‌های میهن‌دوست علیه اسلامی‌‌ شدن اروپا' (پگیدا) را "لایک" کرده‌اند قطع کنند.

یک وبلاگ‌نویس به نام مارک ایهریش ابزاری را ترویج کرده که به کاربران نشان می‌دهد یک فرد مشخص کدام صفحه‌های فیسبوکی را لایک کرده است.

او می‌گوید: "ماه آوریل بود که دیدم بعضی‌ها یک سری لینک‌های به خصوصی را روی فیسبوک خود گذاشته‌اند و برای همین به فکر افتادم که درباره‌اش بنویسم."

"می‌خواستم با این کار مردم را به فکر بیاندازم تا بلکه بحث‌های جالبی دربگیرد. در ابتدا تنها لیستی شامل نام تعدادی نوازنده بود که فکر می‌کردم شاید برای مردم جالب و بامزه باشد. اما بعدا حزب مخالف اتحادیه اروپا آ.اف.د و حزب نئونازی ان.پ.د را هم به آن اضافه کردم."

”واضح است که به کسی نخواهم گفت 'فلان شخص را از دوستانت حذف کن چون به آهنگ‌های هلن فیشر علاقه دارد' ولی وقتی اسم آ.اف.د و ان.پ.د در میان باشد می‌خواستم مردم را ترغیب کنم تا به علائق دوستانشان توجه کنند."

او در ماه دسامبر تغییر کوچکی در این ابزار ایجاد کرد تا دنبال "پگیدا" هم بگردد، چون از دست حامیان این گروه عصبانی شده بود.

تجمع‌های پگیدا بحث‌های داغی به پا کرده است

متنی که در وبلاگش نوشته بود به سرعت همه جا پخش شد. با این‌که عنوان نوشته "حذفم کن" بود ولی او می‌گوید هدف این ابزار تنها قطع رابطه با آدم‌ها نیست. اما اگر بعضی‌ها چنین استفاده‌ای از آن بکنند او احساس پشیمانی نخواهد کرد.

"عده‌ای بودند که می‌گفتند ’من فقط برای کسب اطلاعات صفحه پگیدا را دنبال می‌کنم‘. جواب من به این حرف‌ها این است که ’لایک‘ در فیسبوک حکم پول را دارد. هرچه تعداد لایک‌های یک صفحه بیشتر باشد بازتاب بیشتری هم پیدا می‌کند. شما لازم نیست برای دنبال کردن یک صفحه آن را لایک کنید.“

از آن‌جا که حذف دوستان فیسبوکی معمولا در خفا انجام می‌شود، نمی‌توان درباره میزان گستردگی این کار نظر قطعی داد ولی شواهد نشان می‌دهد که در حال باب شدن است.

تورستِن مولر، نویسنده اینترنتی ساکن برلین، می‌گوید "کارزار حذف از فیسبوک خیلی صدا کرده و فکر می‌کنم همه ازش خبر دارند."

"راستش را بخواهید بعید می‌دانم کار چندانی جز قطع کردن مجاری گفتگو بین کسانی که نظرات متفاوتی دارند انجام دهد، ولی شاید این آگاهی را ایجاد کرده باشد که خیلی‌ها هستند که با پگیدا اختلاف جدی دارند."

مارینا وایزباند، دبیر علوم سیاسی در شهر مونستر، می‌گوید دنباله مربوط به آن نوشته وبلاگی را چند باری در فیسبوک خود دیده بود و روی آن کلیک کرده بود. تنها یک نفر از دوستانش صفحه پگیدا را پسندیده بود.

"آن آقا یکی از هم‌کلاسی‌های قدیمی من بود که بلافاصله بعد از پایان مدرسه به نیروی پلیس پیوست. علاقه‌ چندانی به بحث کردن با او نداشتم چون دوست نزدیکم نیست. اگر بود شاید سعی می‌کردم با او صحبت کنم ولی نبود برای همین..."

او کاملا به نکات منفی حذف آدم‌ها از فیسبوک آگاه است. برای مثال، این کار بحث‌ها را محدود می‌کند و امکان تاثیرپذیرفتن آن‌ها از افراد معتدل‌تر را از بین می‌برد. اما او در نبود رابطه شخصی فشار چندانی حس نمی‌کرد.

"پگیدا یک موضوع خیلی حساس است ولی فکر می‌کنم مهم است که مردم ببینند آن‌ها در حاشیه قرار دارند و نظریاتشان برای همه پذیرفته نیست. آن‌ها احتمالا فکر می‌کنند ’ما هم یکی از همین مردم عادی؛ هم دوست داریم و هم خانواده‘، ولی در واقعیت این‌طور نیست و قطع شدن روابط شاید چشم‌هایشان را باز کند."

این تنها مارینا نبود که به دعوت حذف از فیسبوک پاسخ مثبت داد.

رالف پاخه، یکی از دوستان مارینا، در پاسخ به سؤال او در فیسبوک گفت "من در یک اقدام تدافعی بعضی‌ها را حذف کردم چون درگیر یک بحث ناخوشایند با آن‌ها یا ’دوستانشان‘ شده بودم."
در هفته اخیر یک سازمان مردمی کارزار جامع‌تری را در شبکه‌های اجتماعی به‌پا کرد که هدفش به تصویر کشیدن جامعه چندفرهنگی آلمان است

اما این استراتژی برای همه قانع‌کننده نبوده.

کریستف شات مسئول بخش آلمان کارزارهای اینترنتی در سازمانی مردمی به نام ”آواز“ است که فعالیت‌های مدنی را ترویج می‌کند. او می‌گوید طبیعت تفرقه‌انداز کارزار حذف از فیسبوک برایش موجب نگرانی است.

"به نظر من این راه درستی نیست. پگیدا دارد شکاف بزرگی در آلمان ایجاد می‌کند و در چنین دوره سختی که حمله به مجله شارلی ابدو را هم تجربه کرده‌ایم، تفرقه نمی‌خواهیم. باید متحد با مشکلات روبه‌رو شد."

"ما هم در دنیای مجازی حضور داریم و هم دنیای واقعی، پس می‌شود هم در شبکه‌های اجتماعی اعتراض کرد و هم در خیابان. حذف دوستان فیسبوکی تنها یکی از کارزارهای رایج در شبکه‌های اجتماعی بوده و چندین دادخواست اینترنتی هم جمع شده."

"ما به‌تازگی کارزار ’با تو‘ را شروع کرده‌ایم تا نشان دهیم که چقدر رنگارنگ و متحدیم."

این کارزار از آلمانی‌ها می‌خواهد تا با افراد خارجی، یا کسانی که به نژاد و مذهب دیگری تعلق دارند، عکس بگیرند و روی اینترنت بگذارند.

شات می‌گوید "ما می‌خواهیم در بحبحه این توفان سیاسی یک توفان عاطفی به‌پا کنیم."

"پر کردن شکافی که در جامعه ما ایجاد شده کار آسانی نیست ولی برای پر کردن آن به کمک یکدیگر نیاز داریم."