ینگه دنیا: تحصیلات عالی با جیب خالی

امیلی و کینان، دخترخاله و پسرخاله هستند. عقدشان را هم گویا در آسمان ها نبسته بودند، برای اینکه کینان با یکی از همکلاس های دوره دبیرستانش ازدواج کرده است. داستانی که می خواهم تعریف کنم هم داستان عشق اینها نیست. ماجرای وام های دانشجویی است.

هزینه های دانشگاه، چه ایالتی و چه غیرانتفاعی و انتفاعی، در آمریکا برای بیشتر جوانان این کشور هزینه های بالایی است و به جز آنها که خانواده اشان به کمکشان می آیند، برای بقیه افراد تامین این هزینه ها راحت نیست.

امیلی برای تحصیل در دوره کارشناسی "گفتار درمانی" به پایتخت آمریکا آمده، اما پسر خاله اش ترجیح داده برای آنکه خرج و مخارج تحصیلش کمتر شود، در همان ایالت کانزاس که به دنیا آمده و بزرگ شده، به دانشگاه برود.

کینان و مردیت، همسرش، هر دو در مقطع کارشناسی ارشد، درس می خوانند. قرار است آقای دکتر و خانم وکیل شوند.

دخترخاله در دانشگاه جورج واشنگتن درس می خواند. دانشگاهی خصوصی در پایتخت آمریکا که هر سال در لیست گران ترین دانشگاه های آمریکا جایگاه ویژه ای دارد.

امیلی برای اینکه بتواند در این دانشگاه درس بخواند، از مادرش کمک می گیرد. از دولت کمک هزینه می گیرد و مهمتر از همه، وام دانشجویی می گیرد.

هزینه های تحصیل که بابتش وام می گیرند، شامل اینهاست: شهریه دانشگاه، هزینه ملزومات تحصیل (از کتاب گرفته تا کامپیوتر)، هزینه خوابگاه یا اجاره خانه، هزینه رفت و آمد و هزینه حمل و نقل.

طبیعی است که برخی از این هزینه ها در شهرهای بزرگ، بالاتر است.

امیلی اگر بختش بلند باشد و بتواند همچنان از دولت کمک هزینه بگیرد و از دانشگاه تخفیف، آن وقت می تواند با حدود ۲۵ هزار دلار بدهی از دانشگاه فارغ التحصیل شود.

مادر امیلی حالا کار بهتری گرفته و چون دستمزدش بالا رفته احتمالا از این پس امیلی کمک هزینه کمتری می گیرد.

کینان و مردیت در دانشگاه و شهری ارزان زندگی می‌کنند با این حال بیش از چهل هزار دلار بدهی دارند

پسرخاله و همسرش که سال های بیشتری دانشجو بوده اند حالا بدهیشان از مرز ۴۰ هزار دلار گذشته است.

به نظر امیلی تحصیل در دانشگاه جورج واشنگتن این خوبی را دارد که او می تواند از مزایای پایتخت استفاده کند. مثلا دسترسی به اجراهای موسیقی یا تئاتر و یا موزه ها. از اینها مهمتر شغل های متنوعی در این شهر هست و می توان امیدوار بود که یکی از آنها را به دست بیاورد.

برای او که تمام عمر در شهری کوچک زندگی کرده، پایتخت بسیار جذاب است. امیلی می گوید: "برای اولین بار در واشنگتن به مسجد و کنیسه رفتم. در شهر خودمان فکر نکنم اصلا مسجد وجود داشته باشد."

کینان اما می گوید بار روانی بدهی هایش به او اجازه نمی دهد خیلی به فکر خوشگذرانی باشد.

او می گوید تفریح برایش خواندن کتابی است که از مغازه دست دوم فروشی خریده یا تماشای فیلمی که اجاره یک شبش یک دلار است.

مردیت، زنش هم می گوید حتی در شب های سالگرد دوستی و ازدواجشان هم برنامه همین است. نوشیدن یک لیوان شراب و تماشای یک فیلم.

سود دوجانبه

خانم بس، یکی از نمایندگان کنگره است که طرحی برای اصلاح وضعیت وام‌های دانشجویی ارائه کرده

بدهی آمریکایی ها به دولت از بابت وام های دانشجویی حالا سر به یک تریلیون دلار گذاشته است.

بیش از هجده میلیارد دلار از این بدهی ها به عهده کسانی است که حالا بیش از شصت سال سن دارند و چند دهه پیش این پول ها را برای تحصیل از دولت یا موسسات مالی خصوصی قرض گرفته اند. (دولت قرض های موسسات خصوصی را از آنها خرید و حالا طرف حساب ملت، دولت است.)

نگرانی کارشناسان از این است که اگر فکری برای بازپرداخت وام های دانشجویی نشود، این وام ها همین طور روی هم انباشته می شوند و مسن ترهای بیشتری زیر بار قرض می مانند و دیگر نمی توان امیدی به بازپرداخت این پول ها داشت.

نتیجه اینکه دولت باید از کیسه ملت (مالیات)، این پول ها را بپردازد.

کارن بس، نماینده مجلس نمایندگان آمریکا از ایالت کالیفرنیاست. خانم بس یکی از نمایندگان کنگره است که برای حل معضل وام های دانشجویی پیش نویس یک قانون را تهیه کرده است.

او می گوید وقتی بحث درباره وام های دانشجویی می شود یک نکته از قلم می افتد: "اینکه دولت از آن (وام های دانشجویی) سود می‌برد. دولت میلیاردها دلار از بدهی دانشجویان پول به دست آورده."

خانم بس این طور کسب درآمد دولت را "ناعادلانه" توصیف می کند و می گوید باید آن را اصلاح کرد.

در طرحی که او پیشنهاد داده به کسانی که به دنبال کسب درآمدهای آنچنانی نیستند و بعد از فارغ التحصیلی در بخش عمومی (عمدتا بخش های بهداشتی) کار می کنند باید تخفیف داد.

استدلال خانم بس و دیگران این است که دولت از حاصل کار قشر تحصیل کرده سود می برد و سود مالی بردن از تحصیلات شهروندان دیگر منصفانه نیست.

بخشش از کیسه ملت

آقای بست می‌گوید یکی از دلایل بالا رفتن رقم وام‌های دانشجویی آسان بودن گرفتن آنهاست

جوئل بست، استاد جامعه شناسی در دانشگاه ایالتی دلاور است که همراه با پسرش کتابی درباره بدهی وام های دانشجویی در آمریکا نوشته اند.

آقای بست می گوید دولت و کنگره آمریکا باید به فکر راه هایی باشند که علاوه بر تسهیل بازپرداخت بدهی های موجود، بتوان از بالا رفتن قرض های آینده هم کاست.

این پدر و پسر در کتابشان چهار دوره از تاریخ آمریکا را نوشته اند که در آنها بدهی های دانشجویان سر به فلک گذاشته و دردسر ایجاد کرده است.

جوئل بست، پیشنهاد می کند که بر روند رشد هزینه های دانشگاه ها نظارت شود: "رشد هزینه های دانشگاه از بیمه درمانی سریعتر است. برای اینکه وام های دانشجویی خیلی راحت و در اختیار همه است و دانشگاه ها هزینه ها را بالا می برند."

او رقابت دانشگاه ها برای تجهیز و به کارگیری استادان خوب را یکی از دلایل بالا رفتن هزینه دانشگاه ها عنوان می کند.

اریک بست، پسر جوئل بست، کارشناسی ارشدش را در رشته اقتصاد گرفته و دکترایش را در رشته سیاست گذاری. او می گوید راحت بودن گرفتن وام دانشجویی از یک طرف و سیاست های دولت و قانون گذاران برای بخشیدن بخشی از وام افراد باعث شده بسیاری خیلی راحت وام دانشجویی بگیرند.

بعضی از اعضای کنگره آمریکا و دولت این کشور طرح های متفاوتی برای بخشیدن وام های دانشجویی دارند. مثلا بازپرداخت را موکول کنند به میزان درآمد افراد یا آنکه بعد از گذشت تعداد سال مشخصی از بازپرداخت، بقیه بدهی را به فرد ببخشند.

نگرانی آقایان بست این است که افراد به امید قوانینی از این دست وام های بزرگ بگیرند. وام هایی که هم خرج دانشگاه شود و هم چیزهایی از قبیل شب نشینی های گران قیمت.