ماجرای مارلبرو، همیشه پای یک محسن رضایی در میان است

رضا حقیقت نژاد

"می روند سیگار را می خرند از شرکت فیلیپ پولیس که متهم است به صهیونیست بودن و یهودی بودن، حداقلش اینه که مشکوکه، ۱۲ میلیارد نخ از این سیگار را به مردم می‌دهند، این کار درست نیست." این جملات معترضانه را احمد جنتی، دبیر شورای نگهبان در نماز جمعه 30 آبان امسال اعلام کرد.

منظور آیت الله، شرکت فیلیپ موریس بود، تولید کننده سیگار مارلبرو، مخاطب اصلی هم محمدرضا نعمت زاده، وزیر صنعت و معدن دولت روحانی بود، وزیری که حالا با شکایت برخی نمایندگان مجلس پایش به کمیسیون اصل 90 باز شده است.

بر اساس گزارش خبرگزاری فارس، مجوز واردات سیگار مارلبرو 12 اسفند سال 92 توسط مرکز برنامه‌ریزی و نظارت بر دخانیات ایران صادر شد. شرکت زرین تجارت خاورمیانه متعلق به خانواده میزبان این مجوز را دریافت کرد. این شرکت اعلام کرده بود نماینده انحصاری فیلیپ موریس است، اما شرکت فیلیپ موریس تاکید می کند هرگز چنین امتیازی را تصویب کرده است.

ایرو آنتونیادو، سخنگوی فیلیپ موریس در این باره به ایران وایر می­گوید: "شرکت زرین فاقد جواز فروش سیگار مارلبرو در ایران است و به هیچ  عنوان اجازه ندارد که از طرف فیلیپ موریس بین­المللی در ایران فعالیت کند. در حال حاضر، فیلیپ موریس بین­المللی به هیچ کس جواز فروش یا تولید محصولاتش در ایران را نداده است. ما همچنین به شرکت تنباکوی ایران اطلاع داده­ایم هیچ کس اختیار این را نداشته که برای تولید یا فروش محصولات ما تقاضای جواز کند یا به هر عنوان به نمایندگی، از طرف ما عمل کند."

این خبر بازتاب های خارجی هم داشته، دیویس لوین، رئیس تحقیقات اندیشکده هنری جکسون در لندن که در زمینه گسترش دموکراسی و حقوق بشر فعالیت می کند در گفت و گو با ایران وایر با تاکید بر اینکه "تاسف آور است که شرکت­ها نمی­توانند در بازار ایران بیشتر فعال باشند"، می گوید: "با توجه به کارنامه کنونی رژیم درحقوق بشر اساسی­ست که شرکت­ها نقش خود را بازی کنند و وارد قراردادی نشوند." لوین اضافه می­کند: "فکر می­کنم شمار کمی از شرکت­ها علی­رغم تحریم­ها در ایران کارمی­کنند ولی این کار عاقلانه­ای نیست. بنابراین بسیار متعجب می­شدم اگر شرکت بزرگی مثل فیلیپ موریس که نمی تواند چنین ریسک­هایی بکند، وارد کسب و کار در آنجا شود."

در ایران، جنجال از وقتی شروع شد خبرگزاری مهر دوشنبه 19 آبان 93 تصویر نامه وزیر صنعت و معدن را درباره این مجوز منتشر کرد. مهر نوشته بود وزارت اطلاعات و دادستان کل کشور با این مجوز مخالف بوده اند ولی تیمی در دولت وزارت خارجه را مجبور کرده که گزارش دهد فیلیپ موریس صهیونیستی نیست و بر اساس این استعلام، وزیر مجوز را صادر کرده است.

یک روز پس از انتشار این خبر، رئیس کمیسیون اصل 90 مجلس ایران اعلام کرد وارد ماجرا می شوند تا ببینند چه خبر است. خبرگزاری مهر در گزارشی مسئولان دولت روحانی را متهم کرده بود در قبال این مجوز، رانت های کلانی گرفته اند.

همان روز وزیر صنعت و معدن توضیح داد فیلیپ موریس صهیونیستی نیست، در حال حاضر این سیگار کاملا به صورت قاچاق به ایران وارد می شود، امکان جلوگیری از واردات قاچاق نیست و بهتر است سیگار به صورت قانونی وارد شود. آمار واردات قاچاق سیگار مارلبرو، 4 میلیارد نخ در سال اعلام شده است.

توضیحات وزیر صنعت و معدن ایران اما نمایندگان را قانع نکرد و او به مجلس فرا خوانده شد. آنگونه که حمید رسایی، نایب رئیس کمیسیون اصل 90 خبر داده در جلسه 18 آذر این کمیسیون که با حضور وزیر صنعت و معدن و وزیر اطلاعات برگزار شده، چند خبر مهم اعلام شده است. نخست اینکه مجوز شرکت زرین‌ تجارت خاورمیانه در ایران با توجه به نامه شرکت فیلیپ موریس ملغی اعلام شده. همچنین قرار شده وزارت خارجه امور خارجه دوباره جلسه ای تشکیل بدهد و موضوع وابستگی فیلیپ موریس به صهیونیست ها را بررسی کند. اگر وزارت امور خارجه اعلام کند این شرکت به صهیونیست ها وابسته است، دیگر هیچ شرکتی نمی تواند درخواست مجوز نمایندگی آنها در ایران را مطرح کند.

اما علاقه مسئولان دولتی در ایران برای ورود به این حوزه ها، سابقه ای سی ساله دارد. محمدعلی زم، رئیس اسبق حوزه هنری یکی از نامداران متهمان این عرصه است که ماجرای تولید سیگار بهمن برایش جنجال ها بپا کرد. او تیرماه 92 درباره ماجراهای واردات سیگار به سایت خبرآنلاین گفت: "داستان سیگار هم مربوط به سال‌های 62، 63 بود. آن موقع دولت برای سیگار قاچاق برنامه‌ای داشت و همه بزرگان کشور در جریان بودند و نهادهای بسیاری از جمله سازمان تبلیغات و بنیاد شهید در درآمد سیگار قاچاق سهیم بودند. در آن سال‌ها، ایده تولید سیگار بهمن در سوئیس با شکست اقتصادی مواجه شده بود. ما یک شیفت از کارخانه رشت را اجاره کردیم و بهمن را تولید کردیم. بهمن سوئیس با تولید ایران و یک سرمایه‌گذاری خارجی وارد بازار شد. بهمن ایرانی تولید سوئیس توانسته بود شانه به شانه با مار‌لبرو و وینستون و کنت حرکت و مقابله کند و بازار سیگارهای خارجی را بشکند. به همین دلیل قاچاقچی‌ها ریختند و موقعیت بهمن را از بین بردند. بعدها معلوم شد خیلی کسان در قضیه سیگار سهم دارند و حتی سازمان تبلیغات و بنیاد شهید دوست ندارند قاچاق سیگار قطع شود، چون سالانه میلیون‌ها تومان از این راه درآمد دارند."

داستان رقابت بر سر انحصار واردات، تولید و فروش سیگار مارلبرو  هم به سال 86 باز می گردد. بر اساس گزارش های منتشره توسط مجلس، فقط عوارض دولتی واردات این سیگار در سال 86، ماهانه 10 میلیارد تومان بوده است. شرکت زرین تجارت خاورمیانه که توسط برادران میزبان اداره می شوند از همان سال درخواست مجوز دادند، کارهای اولیه انجام شد ولی در میانه راه اعلام شد فیلیپ موریس صهیونیستی است و این امر ممکن نیست. این در حالی بود که وزارت امور خارجه در سال 86 اعلام کرده بود این شرکت صهیونیستی نیست.

جنجال بیشتر اما اردیبهشت 87 رقم خورد، محمود احمدی نژاد در قم در سخنرانی ای جنجالی گفت: "آقایی که هنوز هم در یکی از مراکز است و زیاد هم مصاحبه می‌کند و ادعاهای خیلی گنده می‌کنه و تحلیل‌های عجیب و غریب، یکی را صدا زده و گفته تو می‌خواهی سیگار وارد کنی؟ گفته بله. گفته است پنج میلیارد دلار باید بدهی به فلان آقا. گفته است برای چی باید بدهم؟ گفته مگر نمی‌خواهی سیگار وارد کنی؟ گفته بله می‌خواهم وارد کنم و عوارض قانونی را می‌پردازم و سیگار مورد قبول بهداشت را وارد می‌کنم. گفته است نخیر نمی‌شود تا تو این پول را ندهی، امکان ندارد بتوانی سیگار وارد کنی."

یک روز بعد سایت رجانیوز نوشت "فرد مورد اشاره رئیس جمهور که عضو یک مجمع نیز می باشد، قاچاق سیگار Marlboro به ایران از طریق شرکت الراشدین امارات را در دست دارد. وی همچنین با العقیلی، قاچاقچی بزرگ ایرانی الاصل مقیم دبی نیز زدوبند داشته و پس از آنکه شرکت دخانیات در دولت نهم، امتیاز واردات سیگارهای KENT و Dunhill از سوی این قاچاقچی را لغو کرد، این نظامی سابق، رایزنی ها و فشارهای متعددی برای بازگشت این تصمیم ولو در کوتاه مدت انجام داد که در نهایت ناکام ماند." اشاره ها و کنایه ها محسن رضایی، فرمانده اسبق سپاه ایران را نشانه رفته بود.

خرداد 90، ابطحی، مدیرعامل سابق شرکت دخانیات ایران نیز تایید کرد شرکت خانواده میزبان و شرکت انتظار ایرانیان رقابت سختی برای واردات سیگار مارلبرو داشته اند. با این حال وی بر خلاف ادعای برادران میزبان که ادعا داشتند نمایندگی مادام العمر فیلیپ موریس را دارند، گفته بود العقیلی، نمایندگی مادام العمر سیگار مارلبرو در ایران را از فلیپ موریس اخذ کرده است. از العقیلی در محافل رسانه ای ایران همواره به عنوان یکی از نزدیکان محسن رضایی نام برده شده است.

در واکنش به این اتهامات، سایت تابناک، وابسته به محسن رضایی در سال های اخیر گزارش های افشاگرانه متعددی درباره قاچاق سیگار منتشر و پای توده ای ها، صهیونیست ها و شیوخ عرب را به میان کشید و نوشت که اساس مافیای قاچاق سیگار را اصلاح طلبان با همراهی العقیلی در دولت خاتمی بنا نهادند. اتهام هایی هم نصیب اسفندیار رحیم مشایی، رئیس دفتر محمود احمدی نژاد شد.

به اعتبار این سابقه انتظار می رود در ماه های آینده نیز نام های بیشتری درباره داستان قاچاق و واردات سیگار منتشر شود. مارلبرو در واقع نام مستعار یک جنگ پشت پرده اقتصادی است که در سه دهه گذشته قربانیان بسیاری داشته و برندگانی بیشتر. باید دید این بار پای کدام محسن رضایی در میان است؟