آشنایی با خواص تخم پرندگان
مصرف تخم بلدرچین باعث افزایش رشد و ضریب هوشی کودکان میشود. میزان کلسترول تخم بلدرچین از تخم مرغ معمولی کمتر است و ترکیبات مغذی آن می‌تواند باعث دفع مواد رادیواکتیو، فلزات سنگین ناشی از آلودگی هوا چون سرب، جیوه و مواد زائد بدن شود.
این روزها وقتی برای خرید تخم مرغ به بازار روز یا مغازه‌‌های عرضه ی مواد پروتئینی مراجعه می کنیم با انواعی از تخم پرندگانی چون بلدرچین، غاز، اردک، شترمرغ و... روبه رو می‌شویم. تخم‌‌هایی که از نظر شکل، رنگ، اندازه و قیمت با یکدیگر متفاوتند، اما آیا ارزش تغذیه‌ای تخم این پرندگان نیز با یکدیگر تفاوت دارد؟
تخم مرغ
تخم مرغ در مقایسه با تخم پرندگان دیگر بهترین نوع پروتئین و آنتی اکسیدان را دارا است و قابلیت هضم بالایی دارد. در زرده تخم مرغ چربی، کلسترول، آهن، کلسیم، فسفر، روی، ید، مس، منگنز، کولین، اسیدفولیک، ویتامینهای محلول در چربی و برخی ویتامینهای گروه B و در سفیده آن نیز پروتئین، سدیم، پتاسیم، سولفور، منیزیم و کلر موجود است.
لیزوزیم و آویدین موجود در سفیده تخم مرغ خاصیت ضد میکروبی داشته و مانع رشد باکتری‌های مضر در دستگاه گوارش میشود و زرده آن به دلیل آنتی آکسیدانی موسوم به گزانتوفیل خاصیت ضدسرطانی داشته و لوتئینوگزانتین آن مانع بروز آب مروارید میشود.
وجود برخی ایمنوگلبولین‌ها در تخم مرغ باعث افزایش قدرت سیستم ایمنی بدن شده که این مزیت در سایر تخم پرندگان به جز تخم بلدرچین موجود نیست.
تخم مرغ حاوی کلسترول بالایی است ولی لسیتین موجود در آن از جذب مقادیر زیاد کلسترول در بدن می‌کاهد. تخم مرغ در مقایسه با تخم پرندگان دیگر باعث بالا رفتن اسید اوریک نشده و حملات نقرس را تشدید نمی‌‌کند.
تخم غاز
اندازه این تخم از تخم مرغ و اردک بزرگ‌تر بوده و یک عدد آن کالری بسیار بالایی داشته و نسبت به تخم مرغ از مقدار بیشتری کربوهیدرات، چربی و کلسترول برخوردار است.
تخم این پرنده لذیذتر از تخم مرغ است اما مصرف آن به دلیل کلسترول بالا باید محدود شود. هر تخم غاز معادل 2 عدد تخم مرغ است و منبع خوب ویتامینهای A ، E ، B6 و B12 ، فولات و مواد معدنی روی، کلسیم، آهن، مس، منیزیم، پتاسیم، سلنیوم و منگنز به شمار می‌رود.
تخم اردک
از تخم مرغ اندکی بزرگ‌تر و سفیده آن به مراتب شفاف‌تر و غنی تر از تخم مرغ است ولی کلسترول و چربی آن هم بسیار زیادتر است.
تخم بلدرچین
این تخم، بیضی شکل و پوست‌ی آن خالدار و رنگ آن از قهوه‌ای تیره تا آبی و سفید است. اندازه تخم‌ها کوچک و 5 عدد آن معادل یک تخم مرغ است. به دلیل فسفر، آهن، ویتامین B1 و B2 منبع خوبی از ویتامین‌ها و املاح معدنی به شمار می‌رود و بمب ویتامین نام گرفته است.
مصرف تخم بلدرچین باعث افزایش رشد و ضریب هوشی کودکان میشود. میزان کلسترول تخم بلدرچین از تخم مرغ معمولی کمتر است و ترکیبات مغذی آن می‌تواند باعث دفع مواد رادیواکتیو، فلزات سنگین ناشی از آلودگی هوا چون سرب، جیوه و مواد زائد بدن شود.
ترکیبات خاص موجود در تخم بلدرچین در بزرگسالان باعث تنظیم سیستم عصبی، قلب و گوارش شده و سیکل خواب را منظم میکند. این ماده غذایی به دلیل ماده شبه کورتون و ضدالتهابی به درمان آسم و بیماری های التهابی چون آرتریت روماتویید کمک میکند و مواد مغذی آن در درمان کم خونی، کاهش استرس و ناتوانی جنسی موثر است و به سبب دارا بودن ویتامینهای گروه B موجب افزایش شادی، نشاط و انرژی در بدن میشود. بنابراین مصرف آن را به ورزشکاران توصیه می‌کنیم.
تخم بوقلمون
تخم این پرنده اندکی بزرگ‌تر از تخم مرغ ولی از نظر رنگ و طعم مشابه آن است. منیزیم آن از تخم پرندگان دیگر بیشتر و آهن قابل جذب‌تری دارد و به دلیل غنی بودن از ویتامین E لقب تخم ضدپیری به آن داده‌اند. چربی موجود در آن برخلاف تخم مرغ از نوع غیراشباع و کلسترول و چربی آن کمتر از تخم مرغ است.
تخم شترمرغ
تخم این پرنده بسیار بزرگ و هر عدد آن 1 تا 2 کیلوگرم وزن دارد اما از نظر طعم و میزان چربی و پروتئین مانند تخم مرغ است و به همان روش پخت و پز میشود. تخم شترمرغ سرشار از کلسیم است و عسلی شدن آن حدودا 45 دقیقه و سفت شدن آن 2 برابر این زمان طول می کشد و هر کدام آن معادل 20 عدد تخم مرغ است.
توصیه‌ها:
تخم انواع پرندگان را در بسته‌بندی‌های بهداشتی تحت نظارت سازمان دامپزشکی که دارای تاریخ مصرف باشند خریداری نمایید.
دکتر سیدسعید حسینی دربار‌ه‌ی عرضه تخم مرغ بدون نشان و تاریخ تولید می‌گوید: طرح نشاندار کردن تخم مرغ از دو سال گذشته در دستور کار استان مرکزی قرار گرفت که در حال حاضر تمام واحدهای مرغ تخم گذار استان موظف به نشاندار کردن تخم مرغ هستند.
وی تصریح کرد: در طرح نشاندار کردن تخم مرغ تاریخ تولید و انقضا بر روی تخم مرغ درج میشود و در صورتی که تخم مرغی بدون نشان در بازار عرضه شود تخلف بهداشتی محسوب شده و بازرسان دامپزشکی با واحد متخلف برخورد خواهند کرد.
مدیرکل دامپزشکی استان مرکزی ادامه داد: گاهی عرضه تخم مرغ بدون نشان در خرده فروشی‌ها مشاهده میشود که این تخم مرغها از استان‌های دیگر وارد استان شده که از این پس با فروشندگان این تخم مرغها نیز برخورد خواهد شد.
حسینی گفت: هدف از اجرای طرح نشاندار کردن تخم مرغها عرضه بهداشتی تخم مرغ در بین مردم و شهروندان است.
وی در بخش دیگری از سخنان خود از تولید مرغ بدون آنتی بیوتیک در چند واحد مرغداری استان در سال جاری خبر داد و تصریح کرد: با توجه به خطرات ناشی از مصرف آنتی بیوتیک در بین مردم و بالا بودن مصرف این نوع دارو، تولید مرغ بدون آنتی بیوتیک در چند استان کشور آغاز شده است که تولید این مرغ ها در دستور کار این اداره قرار گرفته است.
مدیرکل دامپزشکی استان مرکزی ادامه داد: با توجه به این که تولید مرغ بدون آنتی بیوتیک، شرایط خاصی را از نظر صنعتی بودن و مکانیزه بودن واحدهای مرغداری می‌طلبد، تولید آن تنها در چند واحد مکانیزه و کاملا صنعتی استان صورت خواهد گرفت.
حسینی گفت: مقدمات لازم به منظور اجرای این طرح در دست اقدام است که در این راستا در حال رایزنی با استانداری، سازمان جهاد کشاورزی، بازرگانی و مرغداران هستیم.