مارمولک‌های سفینه روسی، زنده به زمین برنگشتند
مارمولک Gecko دست و پایی چسبنده دارد و معلوم نیست آیا بی‌وزنی بر این چسبندگی تاثیر گذاشته یا نه
پنج مارمولکی که برای مطالعه در باره تولید مثل و رشد در شرایط بی‌وزنی، با یک سفینه روسی به مدار زمین فرستاده شده بودند زنده به زمین برنگشتند. متخصصان احتمال می‌دهند نقص سیستم گرمایشی سفینه باعث شده مارمولکها از سرما یخ بزنند.
ماهواره فوتون-ام ۴ دیروز (دوشنبه دهم شهریور، اول سپتامبر) به زمین بازگشت و سازمان فضایی روسیه پس از آن در بیانیه‌ای خبر داد که مگس‌های میوه (Drosophila) که با این مدارگرد به فضا فرستاده شده بخوبی تولید مثل و زاد و ولد کرده‌اند، اما پنج مارمولک گکو (Gecko) که در سفینه بودند زنده نیستند و بررسی برای تعیین زمان و علت مرگ آنها آغاز شده است.
به گفته یکی از متخصصان موسسه پزشکی و زیست شناسی روسیه "می‌توان با اطمینان گفت مارمولکها یک هفته قبل از بازگشت مدارگرد به زمین مرده‌اند چون بدن آنها تقریبا خشک شده بود."
سازمان فضایی روسیه تا به حال درباره علت مرگ مارمولکها اظهار نظر نکرده است اما خبرگزاری اینترفاکس روسیه گزارش کرده که بررسی‌های اولیه احتمال نقص سیستم گرمایشی را مطرح کرده است.
مدارگرد فوتون
اما به یکی از دانشمندان سازمان فضایی روسیه مارمولکها در هر زمانی ممکن است مرده باشند و خشک شدن بدن آنها نمی‌تواند زمان مردنشان را تعیین کند.
دانشمندان چهار مارمولک ماده و یک مارمولک نر را در یک محفظه شیشه‌ای به فضا فرستاده بودند تا ببینند بی‌وزنی چه تاثیری بر مراسم جفتگیری، تخمگذاری و زاد و ولد مارمولکها می‌گذارد.
علاوه بر این رشد دانه‌های گیاهی و قارچ‌ها نیز در این پروژه بررسی شد.
آزمایشگاه داخل مدارگرد فوتون
همچنین با استفاده از یک کوره خلا خاص، مطالعاتی درباره ذوب و جامد شدن فلزات و آلیاژهای فلزی در نبود جاذبه انجام شده است.
مدارگرد شش تنی فوتون ۲۳ تیر به فضا فرستاده شد و قرار بود دو ماه در مدار زمین بماند اما پس از ۴۴ روز به زمین برگشت.
پس از پرتاب، مارمولکها شهرت جهانی پیدا کردند چون ارتباط مرکز کنترل لحظاتی پس از پرتاب با سفینه قطع شد و این احتمال مطرح شد که مارمولکها ماهها به دور زمین بگردند تا اینکه به علت بی غذایی بمیرند.
اما ارتباط مرکز کنترل با مدارگرد پس از چند روز برقرار شد. با این حال روشن نیست آیا در این مدت سیستم‌هایی که برای زنده ماندن مارمولکها ضروری بودند به کار خود ادامه دادند یا نه.