آفتاب گرفتن می تواند 'اعتیادآور' باشد

براساس نتایج یک پژوهش در آمریکا، حمام آفتاب و قرار گرفتن در معرض نور خورشید برای مدتی طولانی می‌تواند ویژگی‌هایی اعتیادآور داشته باشد.

نتایج این پژوهش که در نشریه علمی سل منتشر شده است، نشان داده که پوست با قرار گرفتن در معرض نور آفتاب، اندروفین تولید می‌کند. اندروفین‌ها موادی شیمیایی هستند که مسکن یا مورفین طبیعی بدن هم خوانده می‌شوند و عملکردی شبیه مواد مخدر دارند.

پژوهشگران در دانشکده پزشکی هاروارد می‌گویند که آزمایش روی موش‌ها نشان داد که تاباندن چندباره اشعه فرابنفش باعث اعتیاد این حیوانات شده است.

البته گروهی از پژوهشگران گفته‌اند که "معتاد" خواندن موش‌های مورد مطالعه کمی "زیاده‌روی" است.

رفتار وسواس‌گونه

در یکی از پژوهش‌ها سراغ دانشجویانی رفته شده است که از سالن‌های برنزه استفاده می‌کردند و مشخص شد که یک نفر از هر سه نفری که مورد مطالعه قرار گرفته‌اند، رفتاری اعتیادآمیز و وسواس‌گونه برای برنزه شدن داشته‌اند.

در بررسی‌های دیگر مشخص شد که به وقتی کسانی که خیلی به دنبال برنزه شدن پوست خود بودند، داروی مورد استفاده برای درمان اعتیاد داده شد، برخی از آنها علائمی شبیه کسانی نشان دادند که در حال ترک اعتیاد هستند؛ از جمله حالت تهوع، بی‌قراری و رعشه.

پژوهشگران در بیمارستان عمومی ماساچوست و دانشکده پزشکی هاروارد این موضوع را بررسی کرده‌اند که چنین اعتیادی چطور ممکن است به وجود آید. آنها در مطالعه خود، موهای پشت چندین موش را تراشیدند و برای شش هفته هر روز نیم‌ساعت آنها را در معرض نوری قرار دادند که معمولا در روزهای آفتابی در میانه روز در فلوریدا وجود دارد.

این بررسی نشان داد که تابش اشعه فرابنفش روی پوست تولید نوعی پروتئین را به دنبال دارد که پرواوپیوملانوکورتین نامیده می‌شود و زمینه‌ساز تشکیل ملانین رنگدانه است، یعنی همان چیزی که پوست را برنزه نشان می‌دهد. اما همزمان، اندروفین‌ها هم تولید می‌شوند، موادی شیمیایی که عملکردشان در بدن نتایجی شبیه تاثیر موادی اعتیادآور مثل هروئین و مورفین دارد.

به موش‌های مورد مطالعه، داروهایی داده شد که در کلینیک‌های ترک اعتیاد مورد استفاده هستند و مانع عملکرد مواد مخدر می‌شوند، این کار باعث شد آنها علائمی را نشان دهند که معمولا افراد معتاد هنگام ترک اعتیاد دارند.

اما در عین حال، این پژوهش نشان نداد که آیا موش‌ها همانطوری که بعد از اعتیاد، به دنبال مواد مخدر هستند، برای دریافت نور فرابنفش هم اشتیاق نشان می‌دهند یا نه.

دکتر دیوید فیشر، یکی از پژوهشگران بیمارستان عمومی ماساچوست به بی‌بی‌سی گفت: "در این مرحله می‌توانم با اطمینانی معقول بگویم که چنین روندی واقعا وجود دارد و احتمالا درباره همه صدق می‌کند."

او گفت: "کسانی که احتمالا حتی به مصرف مواد مخدر فکر هم نکرده‌اند، در یک روز دل‌انگیز برای آفتاب گرفتن می‌روند و نمی‌دادند که ممکن است معتاد شوند. در عین حال که خودشان و احتمالا فرزندانشان را در معرض اشعه‌ای قرار دهند که می‌تواند خطر ابتلایشان به سرطان پوست را بیشتر کند."

با این حال، این مطالعه برای برخی پژوهشگران قانع‌کننده نبوده است.

دکتر دیوید بلین که در دانشگاه کمبریج درباره اعتیاد مطالعه می‌کند، گفت: "من فواید بررسی اعتیاد به فرابنفش را رد نمی‌کنم، به نظرم موضوع جالبی برای مطالعه است، ولی نتایج بررسی‌های این پژوهشگران، به آنچه در نهایت از آن استنباط کرده‌اند، منجر نمی‌شود."

او توضیح داد که برای رسیدن به نتیجه‌ای که در نهایت گرفته شده است، "موش‌های معتاد به اشعه فرابنفش باید قرار گرفتن در معرض این نور را به هر چیز دیگری، مثلا غذا خوردن ترجیح بدهند، ولی در این پژوهش چنین رفتاری گزارش نشده است."

او گفت: "اگر انسان‌ها به آفتاب گرفتن معتاد شوند، باید شاهد افرادی باشیم که زندگی خود و خانواده‌شان را فدای آفتاب گرفتن می‌کنند یا کسانی که شغل خود را از دست می‌دهند، چون می‌خواهند در ساحل، آفتاب بگیرند."

این پژوهشگر اضافه کرد که به نظرش رفتار وسواس‌گونه برخی افراد برای آفتاب گرفتن و برنزه شدن می‌تواند ناشی از فشار روانی اجتماعی و این تصور باشد که "آدم‌های برنزه جذاب‌ترند."