مستراح در فضای باز: زمینه ساز بیماری و تجاوز در هند
قضای حاجت در فضای باز در هند علیرغم خطر ابتلا به بیماری‌هایی مثل اسهال و هپاتیت بسیار معمول است
شانتی دین‌نوو
دهلی
صبح زود است و مسافران برای خریدن بلیط در ایستگاه قطار کیرتی‌ناگار دهلی، پایتخت هند صف کشیده‌اند.
در امتداد ریل قطار اما ازدحام دیگری در حال تشکیل است، هر کس جدا برای خودش، با فاصله‌ای معقول از دیگران. این افراد جزئی از ۴۸درصد جمعیت بیش از یک میلیاردی هند هستند که در خانه‌هایشان دسترسی به سرویس بهداشتی درست و حسابی ندارند.
بسیاری از این افراد از زاغه‌نشینهای اطراف می‌آیند، آرام به لابلای درختان و بوته‌های اطراف ریل می‌خزند، و در خود فرورفته مثانه خود را در فضای باز خالی میکنند.
برای خیلی‌ها این کار مثل یک مراسم صبحگاهی روزانه است، علیرغم خطر ابتلا به بیماری‌هایی مثل اسهال و هپاتیت.
این روزها خطر این کار می‌تواند برای زنها از هر زمان دیگری بیشتر باشد. قضای حاجت در فضای باز در هند برای زنها، می‌تواند به تجاوز جنسی منجر شود.
اخیرا دو دختر نوجوان از ایالت اوتار پرادش بعد از آنکه به قصد رفتن به توالت در فضای باز از خانه خارج شدند، مورد تجاوز دسته جمعی جنسی قرار گرفتند. اجساد آنها وقتی از درختی آویزان شده بود، پیدا شد.
خانه آنها، مثل خانه صدها میلیون نفر دیگر در هند سرویس بهداشتی نداشت.
سازمان بهداشت جهانی در گزارشی گفته است که هنوز بیش از نیم میلیارد نفر در در هند به ادرار کردن در آبروها، پشت بوته‌ها یا در آبهای باز بدون فضای خصوصی و شایستگی انسانی ادامه می دهند.
یکی از شعارهای انتخاباتی نارندرا مودی، نخست‌وزیر تازه انتخاب شده هند این بود: اول دستشویی، بعد معبد
دسترسی به سرویس بهداشتی در هند به چالشی جدی تبدیل شده چنانکه سیاستمداران این کشور می‌خواهند با آن دست و پنجه نرم کنند. هر دو حزب کنگره و بهاراتیا جاناتا در مبارزات انتخاباتی اخیر خود قول داده بودند که به قضای حاجت هندی‌ها در فضای باز پایان دهند.
یکی از شعارهای انتخاباتی نارندرا مودی، نخست‌وزیر تازه انتخاب شده هند از حزب بهاراتیا جاناتا این بود: "اول دستشویی، بعد معبد".
و جئرام رامش، وزیر پیشین کشاورزی از حزب کنگره تاکید کرده بود بهداشت درست به اندازه بجا آوردن مراسم پوجا (مراسم دینی هندو) مهم است.
یارانه برای ایجاد دستشویی
حکومت هند برای ساختن دستشویی در خانه‌ها یک نوع یارانه در نظر گرفته است. این مسئله حتی موجب پیدایش کمپین‌هایی برای "بیداری در نظافت و بهداشت" شده بود. در سال ۲۰۰۵ در ایالت هاری‌یانا شعارهایی مثل "بدون دستشویی، بدون عروس" معمول شده بود که به معنی آن بود که به دامادهایی که خانه‌هایشان دستشویی ندارد، زن داده نمی‌شود.
فرهنگ قضای حاجت
"بجز مسئله فقر و کمبود دستشویی در خانه‌ها، یکی از دلائلی که معمولا برای توضیح سنت قضای حاجت هندی‌ها در فضای باز ارائه می‌شود، سنت‌های ریشه‌دار فرهنگی در این مورد است که در بخشی از آن جامعه پذیرفته شده است"
یک بنیاد به نام گیت هم کمک‌های مالی برای ایجاد سرویس‌های بهداشتی تخصیص داده، توالت‌هایی که بتواند بدون اتصال به آب، فاضلاب و برق، فضولات انسانی را بازیافت و در جا قابل استفاده کند.
نمایشگاه "توالت معقول" که بوسیله این بنیاد در در دهلی برگزار شده، محصولاتی را به نمایش گذاشته که روی سقف آن یک پَنِل نوری قرار دارد که با برق آن یک دستگاه، مدفوع را به کود تبدیل می‌کند. و یکی دیگر می‌تواند با یک سیستم خودکار بهداشتی خیسی و نم را استریل و به آب تبدیل کند.
بجز مسئله فقر و کمبود دستشویی در خانه‌ها، یکی از دلائلی که معمولا برای توضیح قضای حاجت هندی‌ها در فضای باز ارائه می‌شود، سنت‌های ریشه‌دار فرهنگی در این مورد است که در بخشی از آن جامعه پذیرفته شده است.
سو کوتز، سرپرست قسمت شستشوی (آب، نظافت و بهداشت) یونیسف می‌گوید: "فقط ساختن دستشویی مشکل را حل نمی‌کند چرا که شما استفاده از فضای باز بعنوان دستشویی را همزمان با راه رفتن در کودکی می‌آموزید. وقتی شما در محیطی بزرگ می‌شوید که همه این کار را انجام می‌دهند، حتی وقتی بعدا بزرگ شدید و دسترسی به سرویس بهداشتی درست و حسابی دارید، باز به آنچه آموخته‌اید، برمی‌گردید".
به گفته این مسئول یونیسف، وقتی هند از مسئله توالت در فضای باز رها می‌شود که "هر خانواده هندی، هر روستا، هر بخش جامعه هند نیاز به استفاده از دستشویی در خانه را احساس کند و به آن متعهد شود".
پروفسور می‌یرا مه‌تا، از مرکز برنامه‌ریزی و تکنولوژی محیط زیست می‌گوید انتظار نمی‌رود استراتژی‌های در دستور کار تاثیر بسزایی داشته باشد زیرا آنها تمرکز درستی روی مشکل ندارند: "با سیاست‌های صحیح و توجه سیاسی، هند می‌تواند در طول ده سال از قضای حاجت در فضاهای عمومی خلاصی یابد".