رهبر جمهوری اسلامی 'سیاست های کلی جمعیت' را ابلاغ کرد
لزوم افزایش نرخ رشد جمعیت ایران مورد تاکید آیت‌الله خامنه‌ای و احمدی نژاد بوده است
رهبر جمهوری اسلامی سیاست های کلی جمعیت را ابلاغ کرده است.
امروز سه شنبه، ٣٠ اردیبهشت (٢٠ مه)، پایگاه اطلاع رسانی آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، متن ابلاغیه او به روسای قوای سه گانه و رئیس مجمع تشخیص مصلحت را منتشر کرده که حاوی دستوراتی به نهادهای سیاستگذار و دستگاه های اجرایی برای افزایش نرخ رشد جمعیت در ایران است.
رهبر جمهوری اسلامی در مقدمه این ابلاغیه نوشته است که با توجه به "اهمیت مقوله جمعیت در اقتدار ملی و با توجه به پویندگی و بالندگی و جوانی جمعیت کنونی کشور به عنوان یک فرصت و امتیاز لازم است تا اقداماتی جهت جبران کاهش نرخ رشد جمعیت و نرخ باروری در سال‌های گذشته" به اجرا گذاشته شود.
در همین ارتباط، رهبر ایران بر رفع موانع و کاهش سن ازدواج، حمایت از زوج‌های جوان و کمک به آنان در تامین هزینه‌های زندگی تاکید کرده است. ایجاد تسهیلات ویژه برای مادران در دوره بارداری و شیردهی، از دیگر مواردی است که در ابلاغیه اخیر مورد توجه قرار گرفته است.
رهبر جمهوری اسلامی همچنین خواستار "پوشش بیمه‌ای هزینه‌های زایمان و درمان ناباروری مردان و زنان" شده است.
این ابلاغیه در بخش‌های دیگر، بر آموزش فرهنگی در زمینه اهمیت و جایگاه خانواده و "ترویج و نهادینه سازی سبک زندگی اسلامی-ایرانی و مقابله با ابعاد نامطلوب سبک زندگی غربی" تاکید کرده است.
بیکاری گسترده از مهم ترین مشکلات دست به گریبان اقتصاد ایران است
در مورد ملزومات اقتصادی افزایش جمعیت، آیت‌الله خامنه‌ای از آماده کردن جمعیت در سن کار و ایجاد اشتغال موثر و مولد سخن گفته و همچنین خواسته است با توزیع جغرافیایی جمعیت، فشار جمعیتی بر منابع زیستی کاهش یابد.
از جمله مناطقی که رهبر جمهوری اسلامی برای توزیع جغرافیایی جمعیت در نظر گرفته، روستاها، مناطق مرزی و کم تراکم و همچنین ایجاد مراکز جدید جمعیتی "به ویژه در جزایر و سواحل خلیج فارس و دریای عمان" است که باید از طریق توسعه شبکه‌های زیربنایی و تشویق سرمایه‌گذاری و ایجاد فضای کسب و کار، آماده افزایش و جذب جمعیت شود.
در بخش دیگری از سند، نهادهای حکومتی جمهوری اسلامی موظف شده‌اند تا سازو کارهای مناسب را برای "مدیریت مهاجرت به داخل و خارج" ایجاد کنند. "تشویق ایرانیان مقیم خارج از کشور برای حضور و سرمایه‌گذاری و بهره‌گیری از ظرفیت‌ها و توانایی‌های آنان" از دیگر موارد مورد نظر رهبر جمهوری اسلامی است.
آیت‌الله خامنه‌ای همچنین خواستار همگرایی اجتماعی به ویژه در میان مرزنشینان و ایرانیان خارج از کشور از طریق "تقویت مولفه‌های هویت‌بخش ملی (ایرانی، اسلامی، انقلابی)" و "رصد مستمر سیاست‌های جمعیتی در ابعاد کمی و کیفی" شده است.
رفع معضل کمبود منابع آب برای رشد جمعیت ضرورت دارد
در دوره قبل از انقلاب که تغییراتی مانند بهبود شرایط بهداشت عمومی باعث کاهش مرگ و میر و افزایش سریع جمعیت شده بود، دولت وقت در چارچوب سیاست‌های توسعه‌ای، سیاست تنظیم خانواده را از طریق ارائه آموزش‌های فرهنگی و خدمات بهداشتی به خانواده‌ها به اجرا گذاشت. این سیاست، بعد از انقلاب مورد انتقاد قرار گرفت و کنار گذاشته شد.
با گذشت بیش از یک دهه از انقلاب ایران، افزایش سریع نرخ زادولد و نگرانی از انفجار جمعیت باعث شد تا برخی از مقامات و کارشناسان دولتی در صدد احیای سیاست تنظیم خانواده برآیند و در این زمینه، اقداماتی صورت گرفت که موفقیت‌آمیز بود.
تاکید بر افزایش جمعیت ایران، برای نخستین بار حدود چهار سال پیش توسط محمود احمدی‌نژاد، رئیس جمهوری وقت صورت گرفت که با واکنش‌های انتقاد آمیز گروهی از کارشناسان و حتی برخی نمایندگان مجلس مواجه شد.
چندی بعد، آیت‌الله خامنه ای نیز افزایش جمعیت ایران به حدود دوبرابر نرخ کنونی را لازم دانست و حتی گفت که در گذشته، به اشتباه از برنامه تنظیم خانواده حمایت کرده بود. اظهارات آیت الله خامنه ای، استقبال مقامات و نهادهای دولتی و ابراز آمادگی آنها برای تهیه مقدمات اجرای خواست او را در پی داشت.
با این همه، بسیاری از کارشناسان، با اشاره به محدودیت امکانات طبیعی از جمله کمبود شدید آب و همچنین وجود پدیده مزمن بیکاری در ایران، افزایش جمعیت را به معنی تشدید مشکلات موجود و زمینه‌ساز ایجاد بحران‌های اجتماعی و اقتصادی در آینده دانسته‌اند.
مشخص نیست که آیا اجرای ابلاغیه رهبر جمهوری اسلامی، صرفا باعث ارائه مشوق‌هایی خواهد بود تا خانواده‌ها به داشتن فرزند بیشتر راغب شوند و داوطلبانه در این مورد تصمیم‌گیری کنند یا محدودیت دسترسی به امکانات نتظیم خانواده را هم در پی خواهد داشت.