آیزاک آسیموف ۵۰ سال پیش چه پیش‌بینی کرد؟

نمایشگاه بین المللی سال ۱۹۶۴ در یک پارک در محله کوئینز شهر نیویورک و به فاصله چند دقیقه از منهتن دایر شد

سال ۲۰۱۴ است و قاعدتا همه ما باید تحت درمان و بازپروری روانی باشیم.

این یکی از پیش بینی‌های آیزاک آسیموف، یکی از مشهورترین نویسندگان داستان‌های علمی- تخیلی قرن بیستم بود که درمقاله‌ای در سال ۱۹۶۴ پیش بینی‌های خود را در مورد جهان در ۵۰ سال آینده تشریح کرده بود.

شرکت اتومبیل سازی آمریکایی فورد در این نمایشگاه از موستانگ، مدل معروف خود رونمایی کرد

او این مطالب را به مناسبت افتتاح نمایشگاه بین المللی سال ۱۹۶۴ در نیویورک نوشته بود. هر چند موضوع اصلی این نمایشگاه بین المللی که به مدت تقریبا یک سال دایر بود "صلح از طریق تفاهم متقابل" بود، ولی امروزه بیش از هر چیز دیگری آن نمایشگاه را به خاطر پیش‌بینی‌هایش از آینده فن آوری به یاد می آورند.

هر چند بسیاری از طرح های آینده گرایی که در آن نمایشگاه عرضه شد هیچگاه واقعیت پیدا نکردند ولی با نگاهی به دستاوردهای نمایشگاه بین المللی سال ۲۰۱۴ می توان دید که بسیاری از پیش بینی های آیزاک آسیموف تا حد زیادی به واقعیت نزدیک بودند.

نگاهی به سال ۲۰۱۴ از منظر پیش بینی های آیزاک آسیموف در سال ۱۹۶۴

۱- ارتباطات، صوتی - تصویری خواهد شد و با استفاده از تلفن علاوه بر صدای طرف دیگر می توان تصویر او را نیز دید

نمایشگاه بین المللی نیویورک به باجه‌های تماس ویدیویی مجهز بود

اولین تماس ویدیویی بین دو قاره در ۲۰ آوریل ۱۹۶۴ با استفاده از فن آوری که توسط موسسه تکنولوژیک "بل سیستم" ساخته شده بود برقرار شد. شاید همین فن آوری در پیش بینی های آیزاک آسیموف تاثیر گذار بود.

با این همه تردیدی نیست که او از هزینه اندک تماس های صوتی- تصویری در این سالها، مثل خدمات اسکایپ و یا فیس تایم شرکت اپل، متعجب می شد. در سال ۱۹۶۴ یک تماس ویدیویی سه دقیقه ای بین شهرهای واشنگتن و نیویورک حدود ۱۶ دلار و با احتساب ارزش پول امروز حدود ۱۱۸ دلار هزینه داشت.

 
۲- برقراری تماس مستقیم تلفنی با هر نقطه ای در جهان، حتی مرکز هواشناسی در قطب جنوب، میسر خواهد شد

به سال ۲۰۱۴ رسیده‌ایم ولی پنگوئن‌های ساکن قطب جنوب هنوز پاسخ دادن به تماس‌های تلفنی را فرا نگرفته‌اند 

کافی است پیش شماره کشوری ۶۷۲ و برای برخی از نقاط دیگر پیش شماره بین المللی زلاند نو یعنی ۶۴+ را بگیرید.

۳- ربات ها در سال ۲۰۱۴ نه عمومیت خواهند یافت و نه کارشان عالی خواهد بود، ولی وجود خواهند داشت

یک تکنسین مشغول مونتاژ عروسک ها در نمایشگاه بین المللی سال ۱۹۶۴

آیزاک آسیموف کلمه "رباتیک" را به لغات زبان انگلیسی افزود و شاید به همین خاطر پیش بینی نسبتا دقیق او از میزان پیشرفت فن آوری رباتیک چندان تعجب آور نباشد. اما هم اکنون طرح هایی برای افزایش قابلیت ربات ها در حال اجراست. به عنوان مثال هدف یکی از این طرحها این است که ربات‌ها بتوانند آزمون دانشگاهی ژاپن را با موفقیت طی کنند و یا بتوانند با کنترل از راه دور عمل جراحی انجام دهند. از هم اکنون ربات هایی برای آشپزی طراحی و ساخته شده اند.

آیزاک آسیموف در مورد یک عنصر دیگر از زندگی مدرن توانست پیش بینی تقریبا دقیقی بکند و آن نقش مهم "کامپیوترهای کوچک" بود که امروز آنها را با اسم تلفن هوشمند می شناسیم. او پیش بینی کرده بود که چنین کامپیوترهایی به عنوان "مغز ربات ها" عمل خواهند کرد.

هر فرد که برای جهت یابی در یک شهر غریب از نقشه تلفن های هوشمند استفاده کرده باشد از خود خواهد پرسید که شاید منظور آیزاک آسیموف این بود که این کامپیوترهای کوچک به جای "مغز انسان" عمل خواهند کرد.

۴- صفحات قابل آویختن به دیوار جای تلویزیون های معمولی را خواهند گرفت ولی مکعب های شفاف که امکان دیدن تصویر به شکل سه بعدی را فراهم خواهد کرد به مرور عرضه خواهند شد

آیزاک آسیموف گفته بود که اجرای باله یکی از پرطرفدارترین برنامه ها در تلویزیون های سه بعدی خواهد بود

یکی از مهمترین جنبه های پیش بینی آیزاک آسیموف دقت او در تشخیص فن آوریهایی است که خلق خواهند شد ولی او معمولا از میزان استقبال از این فن آوریها ارزیابی بسیار خوشبینانه ای داشت.

باید این پیش بینی دقیق وی را ارج گذاشت که تلویزیون های با صفحه تخت اکنون جای تلویزیون های معمولی (جعبه ای) را گرفته اند و فن آوری تلویزیونی سه بعدی نیز هر چند در شکل "مکعب های شفاف" هنوز ساخته نشده اند ولی از مدتها پیش یکی از مدلهای عرضه شده در نمایشگاههای فن آوری برای آینده بوده اند.

اما میزان استقبال تماشاگران از این فن آوریهای جدید همیشه کمتر از چیزی بوده که انتظار می رفت. به عنوان مثال بی بی سی در تابستان سال گذشته اعلام کرد که به خاطر "فقدان علاقه کافی" از سوی بینندگان، طرح خود برای نمایش سه بعدی برنامه ها را فعلا معوق خواهد کرد.

۵- مکالمه و تماس با کره ماه دیگر چندان دشوار نخواهد بود

ماکت اقامتگاه روی سطح کره ماه و زیرآب دریاها در غرفه جنرال موتورز تحت عنوان "فوتوراما ۲"

قاعدتا تحت تاثیر دوران اولیه شکوفایی پروزاهای فضایی، آیزاک آسیموف در سال ۱۹۶۴ در مورد پیشرفت این نوع فن آوریها بسیار خوشبین بود.

در غرفه "فوتوراما۲" خودرویی برای حرکت روی سطح کره مریخ نیز به نمایش گذشته شده بود که با مریخ پیمای واقعی و امروزی تفاوت چندانی ندارد 

او پیش بینی می کرد که میزان تاخیر در برقراری تماس با کره ماه فقط حدود ۲.۵ ثانیه خواهد بود. هر چند او با دقت پیش بینی کرد که تا سال ۲۰۱۴ فقط فضاپیماهای بدون سرنشین به کره مریخ خواهند رسید.

 
۶- وسایلی برای آشپزخانه طراحی و ساخته خواهند شد که "غذاهای آماده" را مهیا خواهند کرد، آب را گرم کرده و با آن قهوه درست خواهند کرد
 

ماشین های اتوماتیک درست کردن قهوه از مدتها پیش ساخته و عرضه شده اند.

یکی دیگر از پیش بینی های آیزاک آسیموف در مورد آشپزخانه این بود که محصولات غذایی از جنس خمیر و جلبک به شکل مصنوعی و با مزه های مختلف تولید خواهند شد. تولید اولین همبرگر آزمایشگاهی که سال گذشته مورد آزمایش قرار گرفت به واقعیت پیوستن بخشی از پیش بینی های او است.

پژوهشگران دانشگاه ماستریخت هلند، سال گذشته اولین همبرگرهای تولید شده در آزمایشگاه را پخته و آزمایش کردند 

البته کارشناسان در مورد بخش دیگری از پیش بینی آیزاک آسیموف که گفته بود این محصولات "خوش مزه" خواهند بود، ممکن است نظرات متفاوتی داشته باشند. کما اینکه سال گذشته پس از مزه کردن همبرگری که در آزمایشگاه تولید شده بود، برخی گفتند که مزه چرب گوشت واقعی را ندارد.

۷ - حداقل یک یا دو مورد گیاه آزمایشگاهی که از انرژی نهفته در ستاره ها تغذیه می کنند وجود خواهد داشت

ITER ، طرح بین المللی ساخت اولین راکتور خورشیدی، قرار است تا سال ۲۰۲۸ بهره برداری از انرژی ستارگان را تکمیل کند

یکی از لطیفه های علمی قدیمی این است که بهره برداری از انرژی نهفته در ستاره ها، منبع اصلی انرژی در آینده است.


تلاش ها و طرح ها برای عملی کردن این لطیفه قدیمی همواره در جریان بوده و یکی از مهمترین موارد در این زمینه طرحی است که به صورت مشترک توسط چند کشور اروپایی در جنوب فرانسه در حال اجراست و با یک هزینه ۲۲ میلیارد دلاری قرار است تا سال ۲۰۱۸ ساخت یک راکتور که از انرژی ستاره ها تغذیه خواهد کرد را تکمیل کند.

اما پیش بینی های آیزاک آسیموف در مورد احداث مراکز جذب و یا تولید انرژی خورشید در مناطق گرم و صحرایی مثل آریزونا به واقعیت بدل شده است.

اما بخش دیگر پیش بینی او یعنی جذب انرژی خورشید و سایر ستارگان توسط راکتورهایی که در فضا در حرکت خواهند بود و انتقال این انرژی به کره زمین، فعلا در حد پیش بینی باقی مانده است.

۸- برای ساختن خودروهایی که توسط یک ربات هدایت خواهند شد، تلاش های زیادی صورت خواهد گرفت

اتومبیل های خودران (خود فرمان) گوگل توسط یک کامپیوتر کنترل می‌شوند. ولی طرح ساخت خودروهایی که روی سطح آب حرکت می‌کنند هیچگاه مورد استقبال قرار نگرفت

باید گفت که "خودرو با مغز رباتی" به نسبت خودروی خودفرمان و یا خودران عبارت جذاب تری است.

در سالهای اخیر موسسات فن آوری جدید و کارخانجات اتومبیل سازی در این عرصه پیشرفت های زیادی کرده اند.

ولی پیش بینی دیگر آیزاک آسیموف در زمینه حمل و نقل هنوز در حد یک آرزو باقی مانده است. وسیله نقلیه ای به نام "آکوافویلز" که در نمایشگاه بین المللی سال ۱۹۶۴ توجه فراوانی به خود جلب کرد، وسیله ای بود که با ایجاد حداقل اصطکاک می تواند روی سطح آب حرکت کند. وسایل نقلیه دیگری هم که از این اختراع الهام گرفتند، از جمله هاورکرافت، هیچگاه موفقیت چندانی پیدا نکردند.

۹- تمام جمعیت جهان به طور یکسان و کامل از تمام وسایل و تکنولوژی جدید در آینده بهره مند نخواهند شد. درصد بیشتری به نسبت امروزه از به کارگیری این وسایل محروم خواهند بود. هر چند از نظر امکانات مادی زندگی آنها ممکن است به نسبت امروز وضعیت بهتری داشته باشند ولی از تازه ترین امکانات خلق شده توسط تکنولوژی عقب خواهند ماند

گوگل و فیسبوک فقط دو مورد از مجموعه شرکت هایی هستند که از طریق هواپیماهای بدون سرنشین و بالن می‌کوشند دامنه ارتباط با شبکه اینترنت را توسعه دهند

آیزاک آسیموف پیش بینی های فراوانی کرده بود که بسیاری از آنها درست و یا نسبتا درست از آب درآمد و ذکر تمام آنها در این گزارش مقدور نیست. فقط پیش بینی های او در هراس از رشد جمعیت جهان به یک مقاله جداگانه نیاز دارد.

اما احتمالا دقیق ترین پیش بینی هشدارآمیز او این بود که فن آوری چه در سال ۱۹۶۴ و چه پنجاه سال بعد در سال ۲۰۱۴ در تغییر دادن نحوه زندگی بشریت و تک تک افراد نیروی بسیاری مهمی است.

اما بدون تلاش برای برخورداری عادلانه و مساوی همه مردم، این فن آوریها به جای عاملی مثبت و کمک کننده می توانند به یک عامل مخرب برای "صلح از طریق تفاهم و درک متقابل" بدل شود.