آپارتمان نشینی ایرانیان در قرون وسطی
محمد حسین ابیانه در گفت‌و‌گو با فارس اظهار داشت: وجود خانه‌های چند طبقه با مالکیت مجزا در ابیانه با قدمت 700 سال بیانگر سابقه دیرینه آپارتمان‌نشینی در ابیانه است.
وی معماری ابیانه را برونگرا خواند و خاطرنشان کرد: سقف‌های چوبی، ایوان‌ها و درهای منقش و پنجره‌های مشبک و اورسی نشانگر هماهنگی در معماری این روستاست.
عضو شورای روستای ابیانه قدمت روستای تاریخی ابیانه را بر اساس آثار تاریخی موجود حداقل متعلق به دوره ساسانیان دانست و افزود: ابیانه روستایی بکر و دست نخورده است که بافت معماری آن با ترکیب احجام از خشت، گل، آجر و تیر چوبی تشکیل شده است.
به گفته وی اسکلت کاملا چوبی و قابل انعطاف در برابر زلزله خانه‌های مسکونی ابیانه یکی از ویژگی‌های معماری تاریخی و هویت اصلی این روستاست.
ابیانه با اشاره به وجود دو نوع خاک قرمز و زردرنگ در این روستا یادآور شد: از خاک قرمز رنگ برای فضای بیرونی خانه‌ها و از خاک رزدرنگ در فضای داخلی استفاده شده است.
وی حدود 150 در چوبی از جنس درخت گردو و چنار با قدمت 600 تا 800 ساله، ساباط‌ها، چهارطاقی آتشکده هارپاک، آب انبار ناره، محراب و منبر قدیمی و تمام چوب مسجد جامع مزین به خط کوفی با قدمت هزار ساله، مسجد پرزله متعلق به عصر ایلخانی، آسیاب آبی، قلعه پالاهومونه، خانه‌های چهارصفه را از جمله آثار تاریخی روستای ابیانه برشمرد.
عضو شورای روستای ابیانه گویش محلی ابیانه را اصیل‌ترین گویش در کشور دانست و بیان داشت: این گویش برگرفته از زبان دری و بیانگر غنی بودن فرهنگ و تمدن در این روستاست.
به گفته وی حفظ هویت و اصالت فرهنگ و تمدن ابیانه توسط اهالی، تنظیم خانواده و بها دادن به علم و دانش از قدیم الایام تاکنون از ویژگی‌های برجسته فرهنگی مردم روستای ابیانه است.
ابیانه مراسم‌های نخل‌برداری و جق‌جقه‌زنی در ایام تاسوعا و عاشورای حسینی را از معروف‌ترین آئین‌های سنی مذهبی روستای ابیانه ذکر و عنوان کرد: ابیانه‌ای‌ها با تعصب خاص برای حفظ آداب و رسوم سنتی خود، از سراسر کشور در این مراسم شرکت می‌کنند.
وی با اشاره به تأسیس دبستان در سال 1326 بر روی قبرستان این روستا افزود: حدود یکهزار نفر از اهالی ابیانه طی این 66 سال در این دبستان تحصیل کردند که هم‌اکنون بسیاری از آنها نخبگان علمی هستند که در سمت‌های کشوری مشغول به خدمت هستند.
ابیانه از گردهمایی دانش‌آموزان گذشته این دبستان در روستای ابیانه در آینده نزدیک خبر داد و گفت: شورای اسلامی این روستا هم‌اکنون در حال انجام مقدمات برگزاری این گردهمایی و فراخوان آنها از سراسر کشور است.
وی در پایان چاپ بیش از 50 شماره ماهنامه اجتماعی اقتصادی و فرهنگی ویژه ابیانه با عنوان گوهر سبز را از اقدامات فرهنگی انجمن خانه مردم ابیانه با همکاری شورای اسلامی این روستا اعلام کرد.