کنگره جهانی زرتشتیان در سایه نگرانی انقراض نسل
حضور پرناب موکرجی رئیس جمهور هند نفر وسط در دهمین کنگره زرتشتیان در بمبئی در روز یکشنبه.
جامعه کوچک اما موفقِ زرتشتیان (پارسیان) با بحران جدی جمعیتی مواجه شده است، بحرانی که - در صورت ادامه - به از بین رفتن این جمعیت خواهد انجامید؛ مسأله ای که به یک دغدغه جدی زرتشتیان در کنگره اخیر آنها در شهر بمبئی تبدیل شده است.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، کنگره چهار روزه زرتشتیان روز جمعه، ششم دی ماه، آغاز به کار کرد و بهانه ای شد تا معتقدان به این آیین کهن از اقصی نقاط جهان در شهر بمبئیِ هندوستان دور هم گرد آیند.
در میان پیروان این دینِ باستانی بسیاری از جمله پارسیانی هستند که حدود هزار سال پیش از بیم سرکوب و بدرفتاری در موطنِ نخست خود، ایران، به هند مهاجرت گریختند.
این مردم که به نام «پارسی» شناخته می شوند، بعدها یکی از ثروتمندترین و خوشنام ترین اقلیت های کشور هند را تشکیل دادند و در رشد و شکوفایی شهر بمبئی به جایگاه پایتختی اقتصادی در این کشور نقش اساسی ایفا کردند.
از اعضای سرشناس جامعه پارسیان می توان، از جمله، به خانواده «تاتا» اشاره کرد و همچنین به فرِدی مِرکوری، خواننده افسانه ای گروه «کوئین»، - که در خانواده ای پارسی و در شهر زنگبار زاده شد.
امروز اما جمعیت پارسی ها به سرعت در حال تقلیل است، روندی که بسیاری را بر آن داشته که برای چگونگی مقابله با این وضعیت در پی چاره اندیشی برآیند.
در همین باره، جهانگیر پاتِل، سردبیر مجله «پارسیانا» چاپ بمبئی گفت: «از دیدگاه جمعیتی هیچ کاری نمی توان انجام داد. جمعیت ما رو به کاهش است و در نهایت هم محو خواهد شد.»
زرتشتی ها مردمانی یکتاپرست هستند، «اهورامزدا» را پرستش می کنند و از آموزه های زرتشتِ پیامبر پیروی می کنند. آنها در آتشکده های ویژه (آدُریان)، نیایش می کنند و باور دارند که آتش نماد پاکی خداوند است.
طی سال ها و دهه های اخیر، اعضای جامعه زرتشتی در سراسر جهان - از جمله در موطن اولیه خود، ایران، - ایالات متحده آمریکا و بریتانیا پراکنده شدند. تنها بین سال های ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۲ میلادی، جمعیت زرتشتی ها با کاهشی ۱۰ درصدی به زیر ۱۱۲۰۰۰ نفر رسیده است.
ازدواج دیرهنگام
در هندوستان، جایی که همچنان محل سکونت بیشترین تعداد زرتشتیان جهان است، جمعیت این جامعه از سال ۱۹۴۰ میلادی تا به امروز به نصف، و به رقمی حدود ۶۱۰۰۰، کاهش یافته است.
به گفته آقای پاتِل، هر ساله در شهر بمبئی حدود ۸۵۰ نفر از جمعیت پارسیان فوت می کنند و در مقابل حدود ۲۰۰ نوزاد جدید متولد می شوند. سردبیر مجله «پارسیانا» در این باره توضیح داد که پارسی های جوان اغلب تحصیلکرده و ثروتمند هستند که ترجیح می دهند دیرهنگام ازدواج کنند یا حتی هیچ گاه به سراغ تشکیل خانواده نروند. وی همچنین افزود: «آنهایی هم که خانواده تشکیل می دهند، معمولاً خانواده هایی کوچک و کم فرزند را می پسندند.»
از دیگر سو، دولت هند نیز که با افزایش شدید جمعیت در دیگر نقاط کشور مواجه است، با بررسی آمار مربوط به جمعیت پارسیان تصمیم به اجرای طرح «لقاح خارج رحمی» برای این اقلیت گرفته است.
پارسی ها در هند به داشتن شَم بازرگانیِ قوی و صداقت مشهور هستند و دولت این کشور امیدوار است که با اجرای طرح افزایش باروری - با توجه به سن بالای ازدواج در میان پارسیان - به افزایش موالید در میان آنها کمک کند.
دکتر آناهیتا پَندول، متخصص زنان و زایمان، طرح یاد شده را «گامی در جهت درست» توصیف کرد.
این پزشک که حدود یک دهه در طرحی مشابه برای افزایش باروری در میان پارسی ها در بمبئی فعالیت داشته، در عین حال خاطرنشان کرد که سن ازدواج در میان پارسیان بالا است و «اغلب تا حدود ۳۵-۴۰ سالگی از بچه دار شدن جلوگیری می کنند.»
در همین حال برخی نیز اعتقاد دارند که افزایش جمعیت زرتشتی-پارسی اقدامی جدی تر را می طلبد؛ یکی از این موانع انحصارِ حقِ انتقال صفت زرتشتی-پارسی تنها از راه به ارث رسیدن از پدر به فرزند است.
به همین ترتیب، اگر یک زن زرتشتی با یک غیرزرتشتی ازدواج کند، فرزندان او از ورود به آدُریان های شهر بمبئی یا برج های خاموشی (دخمه های محل ترک پیکر مردگان زرتشتی) منع می شوند.
جهانگیر پاتِل این قانون قدیمی را «آپارتاید» توصیف و تصریح کرد که «اساساً این سیاست نوعی آپارتاید و تبعیض نژادی و جنسی است.»
کنگره جهانی زرتشتیان نخستین مراسم از این دست است که از سال ۱۹۹۰ در شهر بمبئی برگزار می شود. اعلام شده که حدود ۱۰۰۰ نماینده در این مراسم حضور خواهند یافت.
موضوع این کنگره «تقویت رشد و تحکیم هویت» اعلام شده است.