عکس نگیرید، خاطره محو می‌شود

دوربین چنان در دسترس است و عکس گرفتن از خود چنان رایج که اصطلاح 'سِلفی' وارد فرهنگ لغات آکسفورد شده است

این روزها با وجود موبایل‎های دوربین‌دار خیالمان راحت است که هیچ لحظه‌ای از دستمان در نمی‌رود و هر وقت اراده کنیم می‌توانیم لحظات را ثبت کنیم تا برایمان خاطره‌ای ماندگار شود غافل از اینکه خاطره باید در ذهن و حافظه ثبت شود نه در حافظه موبایل و لپ‌تاپ.

نتایج تحقیقی که بتازگی منتشر شده نشان می‌دهد عکس گرفتن می‌تواند مانع از ضبط خاطرات در ذهن شود.

ما معمولا با این توجیه که هیچ لحظه‌ای را از دست ندهیم دائم مشغول عکس گرفتن می‌شویم با این وعده که بعدا آنها را مرور می‌کنیم، اما در اغلب اوقات به این عکس‌ها مراجعه نمی‌کنیم و حتی فراموش می‌کنیم که اصلا وجود دارند.

دکتر لیندا هنکل استاد دانشگاه فرفیلد در کانکتیکت آمریکا که این تحقیق را انجام داده و آن را در نشریه علوم روانشناسی منتشر کرده می‌گوید: "مردم چنان بدون تامل دوربینشان را در می‌آورند تا لحظات را شکار کنند که آنچه را که جلوی چشمشان اتفاق می‌افتد از دست می‌دهند."

"اتکا به تکنولوژی برای به یاد آوردن، مثل ثبت لحظات با دوربین بجای حضور در لحظه با تمام وجود، در اینکه تجربیات رخوب در یاد می‌مانند تاثیر منفی دارد."

برای این تحقیق از تعدادی دانشجو خواسته شد به موزه بروند و از آثار هنری آن یا عکاسی کنند یا آنها را به حافظه بسپارند.

فردای آن روز حافظه ‌ها را آزمایش کردند؛ آنها که دوربین به دست گرفته بودند کمتر از آنها که به چشم و ذهن متکی بودند اشیا موزه را شناسایی می کردند و جزئیات بصری آنها را به یاد می‌آوردند.
اینترنت، هارد درایو ذهن

نتایج تحقیق که در چند دانشگاه آمریکا انجام شده نشان می‌دهد مردم این روها از اینترنت بجای حافظه استفاده می‌کنند و برای به یادآوردن به سراغ اینترنت می‌روند درست همانطور که کامپیوتر برای اطلاعات اضافه به هارد درایو وصل می شود.

این تحقیق نتیجه گرفته ما چنان به موبایل و لپ‌تاپ وابسته شده‌ایم که اگر فورا چیزی را به یاد نیاوریم به خودمان زحمت فشار آوردن به حافظه را نمی دهیم.

شاید به همین دلیل باشد که بیانسه، پرینس و بیورک در اجراهای زنده اجازه استفاده از دوربین را به تماشاگران نمی‌دهند با این استدلال که دوربین آنها از خود اجرا غافل می‌کند.

آزمایش دیگر دکتر هنکل نشان داد وقتی برای عکس گرفتن از سوژه، دوربین را روی بخش خاصی از آن زوم می‌کنیم بعدا کل سوژه را بهتر به یاد می‌آوریم نه بخشی را که روی آن زوم کرده بودیم.

دکتر هنکل می گوید این نشان می‌دهد "چشم ذهن" چقدر با "چشم دوربین" فرق دارد.

تحقیقات قبلی نشان داده‌اند که تماشای عکس حافظه را تازه می‌کند بشرط اینکه برای این کار وقت گذاشته شود.

دکتر هنکل می‌گوید "تحقیقات نشان می‌دهند حجم عظیم عکس‌های دیجیتال و نامنظمی آنها باعث می‌شود بسیاری از مردم برای یادآوری خاطرات شخصی علاقه‌ای به رجوع به آنها نشان ندهند."

"برای یادآوری باید به سراغ عکس‌ها برویم و با آنها رابطه برقرار کنیم، نه اینکه فقط آنها را تلنبار کنیم."

دکتر هنکل در حال حاضر مشغول بررسی این موضوع است که آیا محتوای عکس در به یاد آوردن آنها موثر است؛ مثلا اگر خودمان در عکس باشیم یا به سوژه علاقمند باشیم آن را بهتر به یاد می آوریم یا نه.