بررسی روزنامه‌های صبح دوشنبه تهران - چهارم آبان
روزنامه اعتماد عکس یک شماره دوشنبه خود را به نمایی از دست دادن جان کری و محمدجواد ظریف اختصاص داده و با تیتر «دستان بن‌بست شکن ظریف - کری»، نوشته است: «وزیران خارجه ایران و آمریکا پای میز مذاکره به توافق بزرگ رسیدند و برای نخستین بار پس از انقلاب در برابر دوربین‌ها با یکدیگر دست دادند.»
یوسف مولایی حقوقدان و کارشناس حقوق بین الملل طی یادداشتی در روزنامه شرق با تیتر «چشم‌انداز آینده مذاکرات ژنو»، نوشته است که توافقنامه ژنو «به عنوان یک فونداسیون برای ساختمانی باید محسوب شود که در چارچوب همکاری‌های بین‌المللی به‌تدریج ساخته خواهد شد.»
محمد نوری سردبیر روزنامه ایران، ارگان مطبوعاتی دولت، در سرمقاله دوشنبه این روزنامه با عنوان «جشنی برای دیپلماسی تدبیر» نوشته است: «اتفاق ژنو را می‌توان نقطه آشتی ایرانی‌ها با سیاست و سیاست خارجی به حساب آورد» و شاید «شهروندان ایرانی در هیچ دوره‌ای این گونه به تدابیر دیپلمات‌های کشور امید نبسته بودند.»
روزنامه جام جم، وابسته به سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلام و همچنین روزنامه تهران امروز نزدیک به محمدباقر قالیباف در تیتر یک شماره دوشنبه توافق ژنو را «تاریخی» توصیف کرده و گزارشی درباره «دستاوردهای یک توافق تاریخی» منتشر کرده اند.
روزنامه کیهان که تحت نظر نماینده رهبر جمهوری اسلامی منتشر می شود در تیتر یک شماره دوشنبه خود بر خلاف روزنامه‌های دیگر نوشته است: «آمریکا قابل اعتماد نبود توافق ژنو یک ساعت دوام آورد» و تاکید کرده است که «جان کری وزیر خارجه آمریکا با نقض توافقنامه، حق غنی سازی ایران را انکار کرده است.»
روزنامه رسالت نزدیک به اصولگرایان سنتی واکنش محمدرضا نقدی فرمانده بسیج به توافق ژنو را در صفحه یک منتشر کرده و نوشته است: «همه تحریم‌ها هم برداشته شود باز مشکلات اقتصادی حل نمی‌شود.»
روزنامه جوان، نزدیک به سپاه پاسداران، نیز طی یادداشتی با تیتر «بستر‌ها و بایسته‌های توافقنامه هسته‌ای ژنو» تاکید کرده است که «توافق ژنو تنها در بحث هسته‌ای است، نه دیگر عرصه‌ها.»
دستان بن‌بست شکن ظریف – کری
روزنامه اعتماد عکس یک شماره دوشنبه خود را به نمایی از دست دادن جان کری و محمدجواد اختصاص داده و با تیتر «دستان بن‌بست شکن ظریف - کری»، نوشته است: «وزیران خارجه ایران و آمریکا پای میز مذاکره به توافق بزرگ رسیدند و برای نخستین بار پس از انقلاب در برابر دوربین‌ها با یکدیگر دست دادند.»
این روزنامه همچنین در تیتر یک گزارشی درباره واکنش مردم به «توافق هسته‌ای از خیابان‌ها تا فضای مجازی» منتشر کرده و نوشته است: «اینجا ایران، همه خوشحالند.»
روزنامه اعتماد در این گزارش از قول شهروندان تهرانی نوشته است: « فقط امیدواریم که شرایط بهتر می‌شود و اتفاق بدی برای کشور نمی‌افتد» و «این مذاکره هیچ چیزی برای مردم نداشته باشد، لااقل مردم می‌دانند تا شش ماه شرایط ثبات دارد و همه می‌توانند برای زندگی خود برنامه‌ریزی کنند.»
محمد نوری سردبیر روزنامه ایران، ارگان مطبوعاتی دولت، در سرمقاله دوشنبه این روزنامه با عنوان «جشنی برای دیپلماسی تدبیر» نوشته است: «اتفاق ژنو را می‌توان نقطه آشتی ایرانی‌ها با سیاست و سیاست خارجی به حساب آورد» و شاید «شهروندان ایرانی در هیچ دوره‌ای این گونه به تدابیر دیپلمات‌های کشور امید نبسته بودند.»
سرمقاله نویس این روزنامه با تاکید براینکه «بی‌گمان از خوان گسترده دیپلماسی ژنو، همه قدرت‌ها منافع خویش را خواهند جست اما سهم و نصیب شهروند ایرانی فراتر از دیگران است»، نوشته است: «در صحنه اروپا و غرب، ژنو راه سرمایه‌گذاران به بازار و میادین انرژی را خواهد گشود اما در داخل ایران، این معاهده می‌تواند کلید گشایش در زندگی همه اقشار و سطوح جامعه باشد.»
یوسف مولایی: توافق ژنو فونداسیون ساختمانی است که باید ساخته شود
یوسف مولایی حقوقدان و کارشناس حقوق بین الملل طی یادداشتی در روزنامه شرق با تیتر «چشم‌انداز آینده مذاکرات ژنو»، نوشته است که توافقنامه ژنو «به عنوان یک فونداسیون برای ساختمانی باید محسوب شود که در چارچوب همکاری‌های بین‌المللی به‌تدریج ساخته خواهد شد.»
این حقوقدان تاکید کرده است که در این مسیر «اگر گام‌های بعدی با حسن‌نیت برداشته شود این توافقنامه می‌تواند نقطه شروع مناسبی برای حرکت به سوی آینده باشد، همانطور که در متن موافقتنامه آمده است تا حصول به راه‌حل جامع و توافق بر سر یک بسته کامل هیچ توافقی به عمل نیامده است.»
یادداشت نویس روزنامه شرق با تاکید بر اینکه «موافقتنامه با ادبیات بسیار دقیقی تنظیم شده است تا لبخند رضایت بر لبان همگان جاری سازد و زمینه را برای برداشتن گام‌های بعدی فراهم کند»، نوشته است که در موافقتنامه ژنو «ارزیابی دستاوردها به پایان راه محول شده است، آنجا که طرح جامع راه‌حل‌ها در قالب یک سند لازم‌الاجرا تدوین خواهد شد.»
به نوشته یوسف مولایی، «در پایان راه» مذاکرات برای «طرح جامع راه‌حل‌ها» است که «در قبال پذیرش مکانیسم‌های دقیق و موثر نظارتی بین‌المللی بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران کلیه تحریم‌ها برداشته خواهد شد و ایران در فضایی جدید از احترام و اعتماد متقابل نه‌تنها به فعالیت هسته‌ای صلح‌آمیز با رعایت حق غنی‌سازی متعارف و مناسب با اهداف ان‌پی‌تی ادامه خواهد داد، بلکه به عنوان یک قدرت منطقه‌ای برای ایجاد صلح و امنیت در منطقه نقش سازنده و با اهمیتی ایفا خواهد کرد و در این فضای جدید با تنش‌زدایی در مناسبات بین‌المللی زمینه مساعد برای همکاری‌های اقتصادی و علمی و فرهنگی آماده خواهد شد.»
این حقوقدان با تاکید بر اینکه «نحوه همکاری ایران برای ورود به مراحل بعدی همکاری و تدوین راه‌حل جامع در پرونده هسته‌ای بسیار حایز اهمیت است» نوشته است: «با توجه به اهداف تعریف‌شده برای طرح جامع راه‌حل‌ها، تحقق مفاد توافقنامه بسیار تعیین‌کننده است و تا حد زیادی توازن منطقی بین تعهدات وجود دارد و آغازگر روندی است که به‌تدریج سطح اعتمادسازی و احترام متقابل را غنا بخشیده و در نقطه پایانی، دغدغه‌های طرفین مذاکره را برطرف خواهد کرد.»
یوسف مولایی در یادداشت روزنامه شرق تاکید کرده است که «با توجه به اهمیت و ضرورت رسیدن به توافق نهایی با محوریت بازی برد- برد، به نظر می‌رسد که در شرایط فعلی باید از پرداختن به نقاط قابل انتقاد از‌جمله عدم توازن منطقی بین تعهدات طرفین خودداری کرد.»
«توافق تاریخی» به روایت روزنامه‌های اصولگرا از توافق ژنو
روزنامه جام جم، وابسته به سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی، در تیتر یک شماره دوشنبه خود توافق ژنو را «تاریخی» توصیف کرده و گزارشی درباره «دستاوردهای یک توافق تاریخی» منتشر کرده است.
این روزنامه با اشاره به آنچه «ﺍﺑﺮﺍﺯ ﺭﺿﺎیت ﺗﻴﻢ ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ، ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻣﺠﻠﺲ ﺍﺯ ﺗﻮﺍﻓﻖ ژﻧﻮ، ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻌﻨﺎﺩﺍﺭ ﻧﺮﺥ ﺳﻜﻪ ﻭ ﺩﻻﺭ، ﺍﺑﺮﺍﺯ ﺭﺿﺎﻳﺖ ۵+۱ ﻭ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻭ ﺧﺸﻢ ﺗﻞ ﺁﻭﻳﻮ ﺍﺯ ﺩﺳﺘﺎﻭﺭﺩ ﺑﺰﺭگ ﻫﺴﺘﻪﺍی ﺍﻳﺮﺍﻥ» توصیف کرده، نوشته است: «ﻫﻤﻪ و همه ﺣﻜﺎﻳﺖ ﺍﺯ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﺁﻥ ﭼﻴﺰی ﺩﺍﺷﺖ ﻛﻪ ﺩﻳﺮﻭﺯ ﺑﻤﺐ ﺧﺒﺮی ﺳﺎﻝ ﻧﺎﻡ ﮔﺮﻓﺖ.»
روزنامه جام جم با تاکید بر «تاریخی بودن توافق ژنو»، نوشته است: «ﺁﻓﺘﺎﺏ ﺩﺭ ﺗﻬــﺮﺍﻥ یک شنبه ﻭﻗﺘﻲ ﻃﻠــﻮﻉ ﻛﺮﺩ ﻛﻪ ﻭﺯﺭﺍﻱ ﺍﻣﻮﺭ ﺧﺎﺭﺟﻪ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻭ ﺷـﺶ ﻛﺸﻮﺭ ﻋﻀﻮ ۵+۱ ﺩﺭ ژﻧﻮ ﻣﺸﻐﻮﻝ ﺧﻮﺵ ﻭ ﺑﺶ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺩﺳﺖ میﺩﺍﺩﻧﺪ ﺗﺎ ﺷﺎﺩﻣﺎﻧﻲ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺍﻳﻦﻛﻪ ﭘﺲ ﺍﺯ ﭼﻬﺎﺭ ﺭﻭﺯ ﻣﺬﺍﻛﺮﻩ ﻓﺸﺮﺩﻩ ﻭ ﺭﺍﻳﺰﻧﻲ ﻧﻔس گیر ﺗﻮﺍﻧﺴﺘﻪ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﺭﻭﻱ ﻣﺘﻨﻲ ﻣﺸﺘﺮﻙ ﺑﻪ ﺗﻮﺍﻓﻖ ﺑﺮﺳﻨﺪ، ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﺑﮕﺬﺍﺭﻧﺪ ﺗﻮﺍﻓﻘﻲ ﻛﻪ ﺳﺮﺍﻧﺠﺎﻡ ﺗﻮﺍﻧﺴﺖ ﺣﺪﺍﻗﻞ ﺩﺭ ﻇﺎﻫﺮ ﻗﻔﻞ ﺩﻩ ﺳﺎﻟﻪ ﭘﺮﻭﻧﺪﻩ ﻫﺴﺘﻪﺍی ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﺑﮕﺸﺎﻳﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺗﻌﺒﻴﺮ ﺭییس ﺟﻤﻬﻮﺭی، ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﺗﺤﺮﻳﻢ ﺭﺍ ﺑﺸﻜﻨﺪ.»
روزنامه تهران امروز، روزنامه نزدیک به محمدباقر قالیباف، نیز ضمن انتشار عکس محمدجواد ظریف وزیر خارجه جمهوری اسلامی در کنار کاترین اشتون و وزرای خارجه کشورهای ۵+۱ از «توافق تاریخی در ژنو» خبر داده است.
تهران امروز نوشته است: «طولانی‌ترین مذاکرات هسته‌ای تاریخ ایران وارد پنجمین روز خود شده بود که بالاخره سحرگاه دیروز رسانه‌ها از بلند شدن "دود سفید" از هتل اینترکنتیننتال ژنو خبر داده و مذاکراتی که چیزی نمانده بود بر سر چند "واژه" به شکست بینجامد، خیلی زود به خبر اول رسانه‌های جهان در روز یک‌شنبه تبدیل شد.»
این روزنامه در عین حال از قول محمدجواد ظریف نوشته است: «در صورتی که هرگونه بدقولی و نقض عهد از طرف مقابل ببینیم، امکان بازگشت هست. این گونه نیست که در شرایطی باشیم که اگر طرف مقابل به تعهداتش عمل نکرد یک طرفه آن را اجرا کنیم.»
مخالف‌خوانی کیهان یک روز بعد از توافق ژنو
روزنامه کیهان که تحت نظر نماینده رهبر جمهوری اسلامی منتشر می‌شود در تیتر یک شماره دوشنبه خود بر خلاف روزنامه‌های دیگر نوشته است: «جان کری با نقض توافقنامه، حق غنی‌سازی ایران را انکار کرد، آمریکا قابل اعتماد نبود توافق ژنو یک ساعت دوام آورد.»
این روزنامه نوشته است: «در حالی که محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران تاکید می‌کند که حداقل در ۲ بند از توافقنامه ژنو بر حق غنی‌سازی ایران تصریح شده است، جان کری وزیر امور خارجه آمریکا ادعا می‌کند که ۵+۱ حق غنی‌سازی ایران را تایید نکرده و در توافقنامه ژنو به این حق هیچ اشاره‌ای نشده است.»
روزنامه نزدیک به رهبر جمهوری اسلامی تاکید کرده است که «این اظهارنظرهای متضاد که از سوی دو مقام رسمی طرف مذاکره مطرح شده است، یکی از اصلی‌ترین محور مورد اختلاف ایران و کشورهای ۵+۱ را در هاله‌ای از ابهام فرو برده است.»
کیهان همچنین از قول «جمعی از نمایندگان» که اسامی سه تن از آنها را منتشر کرده نوشته است: «تیم هسته‌ای جزئیات مذاکرات را به نمایندگان ارائه دهد.»
به نوشته این روزنامه، حمید رسایی از نمایندگان جبهه پایداری در مجلس نهم روز یک شنبه «در اخطار قانون اساسی» خطاب به هیات رییسه مجلس گفت: «بر اساس اصل ۱۲۵ قانون اساسی، امضای عهدنامه‌ها، موافقت‌نامه‌‌ها و قراردادهای دولت جمهوری اسلامی ایران با سایر دولت‌ها و امضای مربوط به اتحادیه‌های بین‌المللی پس از تصویب مجلس باید با هماهنگی رییس‌جمهوری و نماینده قانونی او باشد؛ پس توافقات هسته‌ای ژنو باید به تصویب مجلس برسد.»
کیهان همچنین از قول علی‌اصغر زارعی نماینده تهران در مجلس نهم نوشته است: «هنوز محتویات توافقات هسته‌ای منتشر نشده است و بنابراین ارزیابی کامل آن منوط به بررسی توافقات است» اما «طبق اصل ۷۷ و ۱۲۵ قانون اساسی کلیه موافقت‌نامه‌های بین‌المللی باید به تصویب مجلس برسد البته این به معنی مخالفت ما با زحمات تیم مذاکره‌کننده نیست.»
ابراهیم آقامحمدی عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز سومین نماینده‌ای است که کیهان از قول او نوشته است: «جمعی از نمایندگان در حال جمع‌آوری امضا برای نامه‌ای هستند که بر طبق آن از هیات رییسه مجلس خواسته شده که از رییس جمهوری و وزیر امور خارجه برای حضور در پارلمان برای بررسی جزئیات و توافقات مذاکرات اخیر ژنو دعوت کنند.»
واکنش فرمانده بسیج به توافق ژنو: همه تحریم‌ها برداشته شود باز مشکلات اقتصادی حل نمی‌شود
روزنامه رسالت نزدیک به اصولگرایان سنتی واکنش محمدرضا نقدی فرمانده بسیج به توافق ژنو را در صفحه یک منتشر کرده و نوشته است: «همه تحریم‌ها هم برداشته شود باز مشکلات اقتصادی حل نمی‌شود.»
به نوشته این روزنامه، محمدرضا نقدی فرمانده بسیج در همایش پیشتازان اقتصاد مقاومتی با بیان اینکه «اگر همه تحریم‌ها هم برداشته شود و نفت ما را همه دنیا بخرند باز هم مشکلات اقتصادی حل نمی‌شود»، گفته است: «حماسه اقتصادی مد نظر رهبری با تقویت اقتصاد مقاومتی تحقق خواهد یافت.»
روزنامه رسالت همچنین از قول محمدرضا نقدی نوشته است: «انقلاب اسلامی ایران از اساس ضد ظلم و استکبار است و از آنجایی که بنای اسلام بر نفی ظالمان است بنابراین اسلام واقعی هیچ گاه با مستکبرین سازش نمی‌کند و این همان اسلامی است که آمریکایی‌ها با آن مخالفند و عامل دشمنی آمریکایی‌ها و نظام استکبار با ما استوار بر همین اصل است.»
به گزارش این روزنامه، فرمانده بسیج به «بیماری اقتصاد ایران» اشاره کرده و گفته است: «در عرصه اقتصادی با کار کارشناسی که انجام شد متوجه شدیم مشکلاتی که در عرصه بیکاری و تورم وجود دارد به وسیله کارآفرینی برطرف می‌شود. اقتصاد کشور امروز به بیماری دچار است که تورم و بیکاری توام با آن وارد شده است.»
این روزنامه همچنین ابراز نگرانی فرمانده بسیج از آنچه محمدرضا نقدی «جنگ نرم» توصیف کرده را منعکس کرده و نوشته است که دشمنان در جنگ نرم «دو دهه فشار بر ملت در عرصه تصویر و رسانه و هزاران پایگاه اینترنتی وارد کردند و در کشورهای همسایه از کارخانه های مشروب سازی حمایت کردند و سالی چندین فیلم علیه جمهوری اسلامی ساختند، و عناصر آنها در دانشگاه‌ها و کرسی‌های دانشگاهی کار خیلی گسترده‌ای را علیه آرمان‌های انقلاب انجام دادند و قصد داشتند میوه آن را در دو دهه به دست بیاورند که یکی سال ۷۸ و دیگری در فتنه ۸۸ بود.»
روزنامه نزدیک به سپاه: توافق ژنو تنها در بحث هسته‌ای است، نه دیگر عرصه‌ها
روزنامه جوان، نزدیک به سپاه پاسداران، نیز طی یادداشتی با تیتر «بستر‌ها و بایسته‌های توافقنامه هسته‌ای ژنو» تاکید کرده است که رهبر جمهوری اسلامی «در پاسخ به پیام حسن روحانی در زمینه دستاورد توافق ژنو در زمینه اذعان قدرت‌های جهانی به حقوق هسته‌ای ایران، یادآور شده است که "دستیابی به آنچه که مرقوم داشته اید" در خور تقدیر و تشکر از هیات مذاکرات و دیگر دست اندرکاران است و می‌تواند پایه اقدامات هوشمندانه بعدی قرار گیرد.»
این روزنامه تاکید کرده است که «توافق ژنو تنها در بحث هسته‌ای صورت گرفته و نه دیگر عرصه‌های محل اختلاف» و نوشته است: «بنابر این نوع تبلیغات و واکنش‌ها نباید میدان را برای فرصت طلبانی فراهم کند که تلاش کنند این رویه را به سایر عرصه‌های سیاست خارجی کشور تعمیم دهند.»
روزنامه نزدیک به سپاه پاسداران، توافق ژنو را «پذیریش محدودیت در روند فعالیت‌های هسته‌ای» توصیف و تاکید کرده است که «به رغم پذیرش محدودیت‌ها در روند فعالیت‌های هسته‌ای، حفظ و تقویت ظرفیت عظیم جوانان و دانشمندان این حوزه در مراکز مختلف هسته‌ای کشور و حفاظت از آنها نکته‌ای اساسی است که نباید از منظر مسئولان ذیربط مغفول واقع شود.»