باز شدن پای چچنی‌ها به جنگ با بشار اسد

عمر شیشانی (نفر وسط) مسلمانان را به "جهاد" علیه بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه، فراخوانده است

حدود ۱۵ هزار چچنی‌تبار در دره پانکیسی زندگی می‌کنند

من به دره پانکیسی رفتم تا بفهمم که چرا چچنی‌های جوان از آنجا به سوریه سفر می‌کنند تا در کنار شورشیان سوری برای سرنگونی حکومت بشار اسد مبارزه کنند. عمر شیشانی یکی از شناخته شده‌ترین این افراد، رهبر گروه جیش المهاجرین و الانصار است. این گروه جهادی متحد القاعده است و از صدها پیکارجوی خارجی تشکیل شده است. بسیاری از این پیکارجویان اهل شمال قفقاز هستند.

اکثریت مسلمان

دره پانکیسی در کوهپایه رشته کوه‌های قفقاز قرار دارد. در این دره ۱۵ هزار چچنی زندگی می‌کنند، که اجدادشان در قرن هجدهم به آنجا کوچ کرده‌اند. به گفته دولت گرجستان، اهالی این منطقه از فقر شدید در رنجند و مستمری بازنشستگی اصلی‌ترین منبع درآمد بیشتر خانواده‌های ساکن آن است.

در جریان دو جنگ سال‌های ۱۹۹۰ و ۲۰۰۰ دولت روسیه و شورشیان جدایی‌طلب در چچن، جمعیت چچنی‌تبار دره پانکیسی بیشتر شد. این دره به پناهگاه کسانی تبدیل شد که از جنگ و درگیری می‌گریختند. با تثبیت دوباره اقتدار حکومت روسیه در چچن، شورشیان مسلح برای در امان بودن از حملات به این منطقه پناه آوردند. بسیاری از این شورشیان اسلام‌گرایان افراطی یا سلفیانی بودند که می‌خواستند در شمال قفقاز حکومتی اسلامی ایجاد کنند. با افزایش شمار شورشیان، ایدئولوژی آنها – که خواهان بازگشت به سنت‌های اخلاقی و سیاسی صدر اسلام است – محبوبیت بیشتری میان جوانان دره پانکیسی پیدا کرد. اکثر ساکنان این دره مسلمان هستند.

ایوب بورچاشویلی (نفر سمت چپ، در کنار خبرنگار ما) می‌گوید چچنی‌ها معتقدند که باید در "دفاع از مردم مظلوم" در سوریه شرکت کنند

این امر باعث ایجاد تنش‌هایی با چچنی‌هایی شد که از قبل ساکن دره بودند. آنها از قدیم الایام پیرو تصوف بوده اند. اما ایوب بورچاشویلی، امام سلفی روستای جوکولو، این تنش‌ها را کم‌اهمیت می‌داند و معقتد است که پیوندهای قبیله‌ای و خانوادگی دو گروه آنها را بهم نزدیک می‌کند. او می‌گوید که سلفی‌ها تنها "به‌دنبال آن هستند که طبق قرآن و سنت زندگی کنند".

سفر به جنوب

در گذشته بسیاری از سلفی‌های دره پانکیسی برای شرکت در درگیری‌ها در چچن، یا دیگر جمهوری‌های روسیه نظیر داغستان، اینگوش (اینگوشتیا) و کاباردینو- بالکاریا، به‌سمت شمال سفر می‌کردند. اسلام‌گرایان در این جمهوری‌ها علیه دولت روسیه می‌جنگند.

آنها معمولا تحت لوای امارت قفقاز می‌جنگیدند. امارت قفقاز گروه پیکارجوی اسلام‌گرایی بود که رهبری آن را دوکو عمروف، فرمانده جدایی‌طلب چچنی، در دست داشت.

اما از زمان آغاز ناآرامی‌های سوریه، شمار فزاینده‌ای از چچنی‌ها بجای گوش دادن به فراخوان امارت قفقاز، برای کمک به شورشیان عمدتا سنی، که سعی دارند حکومت بشار اسد را سرنگون کنند، به جنوب سفر کرده اند.

یکی از چهره‌های بانفوذ در میان چچنی‌های ساکن گرجستان بنام عمر ایدیگوف معتقد است که در حال حاضر حدود ۲۰۰ چچنی در سوریه مشغول جنگ هستند. او با کار آنها مخالف است.

'کمک به مظلومان'

آقای بورچاشویلی می‌گوید یکی از دلایل این امر آن است که عبور از مرزهای قفقاز شمالی به‌مراتب سخت‌تر از قبل شده، و علاوه بر آن، جوانان چچنی معتقدند که "کمک به مردم مظلوم" سوریه بر آنها واجب است. دوکو عمروف در ابتدا نسبت به درست بودن سفر پیکارجویان چچنی به سوریه ابراز تردید کرد، و گفت که آنها باید بجای این کار، در راه آرمان ایجاد امارت قفقاز تلاش کنند.

مشخص نیست که دوکو عمروف تا چه حد از تصمیم چچنی‌ها برای شرکت در جنگ سوریه حمایت می‌کند

اما او در ادامه از آنها حمایت کرد و گفت که دلیل راهی شدن داوطلبان به سوریه این است که امارت قفقاز از پذیرفتن جوانان در صفوف خود امتناع می‌کند. یک منبع نزدیک به پیکارجویان چچنی حاضر در سوریه به بی‌بی‌سی گفت: "در شمال قفقاز هیچ اردوگاه آموزشی شبیه آنچه در سوریه هست، وجود ندارد، و منابع موجود ناکافی هستند. ما از اینکه در حالی که قفقاز هنوز تحت اشغال است، به سوریه آمده ایم، خجالت می‌کشیم. اما جوانان بعد از دریافت آموزش‌ها از اینجا برمی‌گردند. یکی از همرزمان من بعد از آموزش دیدن در مورد نحوه کار با مواد منفجره، مستقیما از اینجا به کوهستان‌های قفقاز برگشت. از این زاویه، امارت قفقاز از حضور ما در اینجا نفع می‌برد؛ پیکارجویان آنها در اینجا آموزش می‌بینند و آماده می‌شوند."