غذاهایی برای تخفیف و درمان بیماری کبد چرب

بیشتر میوه‌ها و سبزی‌ها به دلیل دارا بودن کالری کمتر و کمک به کاهش و کنترل وزن، مواد غذایی مفیدی برای درمان کبد چرب محسوب می‌شوند.

مصرف مداوم مشروبات الکلی و نیز غذاهای چرب و اضافه‌وزن، با تشدید تجمع چربی در کبد، فرد را در معرض ابتلا به بیماری کبد چرب قرار می‌دهد و یا بیماری او را تشدید می‌کند. وقتی فردی به کبد چرب مبتلا می‌شود، قطعاً درمان دارویی و تحت نظر پزشک بودن برای بهبود شرایط و بازگشت کبد به وضعیت سلامتی لازم خواهد بود. اما صرف‌نظر از نوع بیماری کبد چرب، الکلی یا غیر الکلی، یک رژیم غذایی خوب با کاهش استرس حاکم بر کبد، می‌تواند از پیشرفت بیشتر کبد چرب و ابتلا به سیروز و نارسایی کبدی پیشگیری کند. برای این منظور به توصیف تأثیرات برخی مواد غذایی مفید می‌پردازیم:

 
سبزی‌ها و میوه‌ها

بیشتر میوه‌ها و سبزی‌ها به دلیل دارا بودن کالری کمتر و کمک به کاهش و کنترل وزن، مواد غذایی مفیدی برای درمان کبد چرب محسوب می‌شوند. کاهش وزن در صورت دارا بودن اضافه‌وزن و نیز حفظ وزن سلامت، می‌تواند با کاهش کلسترول و چربی خون و نیز کاهش فشارخون از استرس حاکم بر کبد بیمار بکاهد. میوه‌ها و سبزی‌ها همچنین به دلیل دارا بودن آب و فیبر بالا، با کاهش کلسترول خون بر درمان کبد چرب تأثیرگذارند. از بهترین میوه و سبزی‌های کم کالری و پرفیبر می‌توان به کنگرفرنگی، سبزی‌های برگ سبز، بادمجان، کدوسبز، گوجه‌فرنگی، توت‌ها، سیب و گلابی اشاره کرد. میوه‌ها و سبزیجات همچنین در کاهش فشارخون کبدی و کاهش خطر بیماری‌های قلبی عروقی از اهمیت بالایی برخوردارند.

 
چربی‌های سالم

کلسترول بالا خطر عوارض ناشی از بیماری کبد چرب را در بیمار افزایش می‌دهد. ازین‌رو غذاهای حاوی چربی‌های غیراشباع می‌تواند در کاهش خطر پیشرفت کبد چرب به سیروز کبدی و نارسایی کبد تأثیرگذار باشد. روغن زیتون، روغن کانولا، آووکادو، مغزها و دانه‌های روغنی منابع خوبی از این چربی‌های غیراشباع هستند که می‌توان آن‌ها را به رژیم غذایی وارد کرد.

پس سعی کنید مصرف چربی‌های اشباع نظیر کره، گوشت‌های چرب، روغن خرما و روغن نارگیل، پنیرهای پرچرب و نیز فست‌فود هایی که خارج از منزل تهیه می‌شود را محدود کنید و نیز از مصرف چربی‌های اشباع نظیر روغن‌های هیدروژنه، که معمولاً در میان وعده‌های چرب و شیرین بسته‌بندی شده به مقادیر بالا وجود دارند، مانند کراکرها، شیرینی‌ها و غذاهای سرخ‌شده تا جای ممکن پرهیز کنید.

 
پروتئین خالص

پروتئین‌های خالص و بدون چربی، نظیر ماکیان و ماهی‌ها را جایگزین پروتئین‌های پرکالری و چرب نظیر گوشت قرمز کنید. مصرف پروتئین‌های پُرکالری و چرب به دلیل مقادیر بالای کلسترول و چربی‌های اشباع می‌تواند بیماری کبدی را تشدید کند درحالی‌که پروتئین‌های بدون چربی و خالص می‌تواند بر کنترل و کاهش وزن تأثیرگذار بوده و نیز به دلیل تامین مواد مغذی مورد نیاز، تحمل رژیم غذایی را برای بیمار ممکن سازد. برای این منظور ماهی بسیار مفید خواهد بود چرا که منبع بسیار غنی از چربی امگا 3 است. بنابراین به جای گوشت‌های فراوری شده و نمک‌سود، ماهی و مرغ تازه را به عنوان منبع پروتئین حیوانی انتخاب کنید. لازم به ذکر است که غذاها و گوشت‌های کنسروی نظیر کنسرو ماهی، لوبیا و ... به دلیل دارا بودن مقادیر بالای نمک بر بیماری کبدی تأثیر سوء داشته و فشار کبدی را افزایش می‌دهد.

حبوبات

حبوبات نظیر لوبیاها، نخودها، عدس و ... می‌توانند در پیشگیری از پیشرفت کبد چرب تأثیرگذار باشند. حبوبات دارای پروتئین بالا، فیبر بالا و فاقد چربی‌اند و به همین خاطر در کاهش وزن بسیار کمک‌کننده خواهند بود. به دلیل نداشتن چربی و وجود مقادیر بالای فیبر در حبوبات، کاهش کلسترول را نیز می‌توان از مزایای آن‌ها در نظر گرفت. سدیم کم و پتاسیم بالا در حبوبات نیز باعث کاهش فشارخون بدن و مخصوصاً کاهش فشارخون باب کبدی می‌گردد. از ین رو می‌توان حبوبات را می‌توان به عنوان مواد غذایی موثر در پیشگیری و درمان کبد چرب در نظر گرفت. اما فراموش نکنید در خصوص حبوبات نیز، به دلیل بالا بودن سدیم در غذاهای کنسروی، هرگز مزایای سلامتی حبوبات تازه را با کنسرو حبوبات در یک سطح نخواهیم دید.

 
غلات کامل

مواد غذایی دارای نمایه گلایسمی پایین، یعنی موادی که مصرف آن‌ها قند خون را به میزان کمتری افزایش می‌دهد، می‌تواند برای بیماران کبدی مناسب باشد. در حالی مواد غذایی با نمایه گلایسمی بالا نظیر نان‌ها و مواد غذایی تهیه‌شده از آرد سفید، مواد غذایی شکری و شیرین، و نیز برنج و سیب‌زمینی، بعد از هضم و جذب، میزان بالایی از قند ساده یعنی گلوکز را به بدن ارائه می‌دهند. این مقادیر بالای قند طی مراحلی به چربی تری گلیسیرید تبدیل شده و در کبد و سایر اعضا تجمع می‌یابد. از ین رو مطالعات نشان داده‌اند مصرف مواد غذایی دارای نمایه گلایسمی بالا می‌تواند به تشدید کبد چرب منجر شود. این در حالی است که غلات کامل و فراوری نشده، نظیر گندم کامل، چاودار، جو دو سر و جو به دلیل دارا بودن فیبر بالا ضمن تنظیم قند خون و کاهش فشار کبدی، به دلیل دارا بودن فیبر بالا در کنترل اشتها و کاهش وزن نیز بسیار کمک‌کننده خواهند بود.

آنتی‌اکسیدان‌ها و تصفیه کبد

آنتی‌اکسیدان‌ها ترکیباتی هستند که به دلیل توانایی از بین بردن رادیکال‌های آزاد از خاصیت سم‌زدایی برخوردارند. وجود رادیکال‌های آزاد در بدن به ایجاد و یا تشدید التهاب منجر می‌شود. از آنجایی که کبد چرب را نیز می‌توان یک بیماری التهابی در نظر گرفت، مصرف آنتی‌اکسیدان در رژیم غذایی قطعاً در تخفیف علائم و روند بهبود تأثیرگذار خواهد بود.

پرتقال‌ها و مرکبات به دلیل دارا بودن مقادیر بالای ویتامین C که یک آنتی‌اکسیدان قوی بر علیه التهاب است، می‌توانند انتخاب‌های مناسبی برای آن منظور باشند. برخی مطالعات تأثیرگذاری منحصربه‌فرد ویتامین C در پیشگیری از ابتلا به کبد چرب را در موش‌ها نشان داده‌اند.

سبزیجات برگ سبز نظیر کلم بروکلی، کلم پیچ و اسفناج، با دارا بودن خاصیت سم‌زدایی از کبد و نیز تحریک فعالیت آنزیم‌های کبدی در پیشگیری و درمان بیماری کبد چرب حائز اهمیت می‌باشند. سبزی‌هایی نظیر سالاد برگ‌های سبز، گیاه قاصدک، کاسنی و نیز کنگرفرنگی با تحریک ترشح بیشتر اسیدهای صفراوی به کاهش کلسترول تجمع یافته در کبد و نیز بهبود هضم و جذب بسیار کمک‌کننده خواهد بود.