چرا ایران از صادرکننده واکسن به 'وارد کننده محض' تبدیل شده است

انستیتو پاستور با انتقال تکنولوژی از کوبا و تربیت متخصص موفق به تولید واکسن با مهندسی ژنتیک شده است

مهبد ابراهیمی

بی‌بی‌سی

دکتر سید حسن قاضی‌زاده هاشمی، وزیر بهداشت ایران می‌گوید که ایران زمانی صادر‌کننده واکسن بود و واکسن مورد نیاز کشورهای منطقه را تامین می‌کرد، ولی اکنون "وارد‌کننده محض" واکسن است.

به گفته وزیر بهداشت ایران در حال حاضر حداقل تولید ۷ واکسن مورد نیاز کشور در دستور کار قرار دارد و در صورت تامین اعتبارات، می‌توان تا پایان دوره چهار ساله آنها در داخل کشور تولید کرد.

وزیر بهداشت ایران به اینکه از چه زمانی و به چه دلایلی ایران از صادرکننده واکسن به وارد کننده تبدیل شده اشاره ای نکرد.

ایران سالهاست که در زمینه تولید واکسن فعال است و دو موسسه با سابقه و دارای اعتبار بین المللی، یعنی انستیتو پاستور و مؤسسه تحقیقات واکسن و سرم‌سازی رازی، نزدیک به یک قرن در این عرصه سابقه دارند و تولید واکسن را در ایران تا کنون بر عهده داشته‌اند.

پوشش واکسیناسیون ملی هم در سالهای اخیر بنا بر آمار رسمی بالای ۹۸ درصد بوده و ایران از این نظر در کلیک دنیا وضعیت خوبی دارد.

در دو دهه اخیر ایران کشوری پیشرو در تولید واکسن و واکسیناسیون عمومی در منطقه محسوب شده و سازمان بهداشت جهانی آن را بعنوان الگویی برای کشورهای منطقه در نظر داشته است.



مؤسسه تحقیقات واکسن و سرم‌سازی رازی کار خود را با تولید واکسن طاعون گاوی شروع کرد



ایران حتی در دوران جنگ با عراق هم با وجود مشکلات فراوان اقتصادی، به تولید واکسن در داخل کشور متکی بود.

بنابر کلیک تحقیقی که آژانس تحقیقات دفاعی سوئد در سال ۲۰۰۳ درباره تولید واکسن در ایران منتشر کرد، "یافتن گزارشی که حاکی از کمبود در تولید یا ناتوانی در تامین نیازهای داخلی به واکسن در ایران باشد امری نامعمول است."

در این گزارش آمده بود که انستیتو پاستور و مؤسسه تحقیقات واکسن و سرم‌سازی رازی تقریبا تمام نیازهای داخلی را از نظر کیفی و کیفی تامین کرده‌اند.

در ابتدای قرن بیست و یکم (آغاز دهه هشتاد شمسی) ایران حداقل ۳۱ نوع واکسن انسانی و دام و طیور، در مجموع حدود سه میلیارد دز واکسن، تولید می کرد و علاوه بر تامین نیاز داخلی حدود هشت میلیون دز واکسن به ۱۹ کشور آسیایی، آفریقایی و اروپایی صادر می کرد و در مواردی هم واکسنهای فلج اطفال، سرخک و کزاز به افغانستان اهدا می کرد.

عبدالحسین دلیمی، رئیس وقت مؤسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازیکلیک اعلام کرده بود که در نه ماه اول سال ۱۳۸۴ در این موسسه ۷/۲ میلیارد دز واحد واکسن تولید شده است.

سه سال بعد (۱۳۸۷)، آقای دلیمی کلیک گفت که ایران از نظر تولید واکسن و سرم در خاورمیانه و بلکه آسیا جایگاه منحصر به فردی کسب کرده است: "کشور در تولید واکسن‌های دامی به بیش از ۹۰ درصد خودکفایی و در واکسن‌های طیور به بیش از ۶۰ درصد رسیده و در واکسن‌های انسانی و ایمن‌سازی ۱۰۰ درصد نیاز داخلی را تولید می‌کند و حتی به توان صادراتی واکسن نیز دست پیدا کرده‌ایم."



ایران در واکسیناسیون بسیار موفق بوده، فلج اطفال تقریبا ریشه‌کن شده و سرخک در آستانه ریشه‌کنی است



او افزود: "قبل از انقلاب در سال ۱۳۵۶ حدود ۵۰۰ میلیون دز واکسن تولید می‌شد در حالیکه این رقم در سال ۸۳ به ۴ میلیارد دز رسیده و در سالهای مختلف بین ۳ تا ۴ میلیارد دز در نوسان است."

به کلیک گفته آقای دلیمی در سال ۱۳۸۸ ظرفیت تولید در مورد "واکسن طیور ۳ میلیارد دوز، دامی ۳۵۰ میلون دوز و انسانی ۳۰ میلیون دوز" بوده و هشت میلیون دز واکسن هم صادر شده بود.

اما سه سال بعد فرشید جزایری، یکی از کارشناسان انستیتو تحقیقات واکسن و سرم سازی رازیکلیک گفت: "برخی خطوط تولید واکسن برای اخذ مجوز تأیید صلاحیت نظارت ایران تعطیل شده است و برخی دیگر در آستانه تعطیلی است."

به گفته آقای جزایری "طی دهه اخیر به دلیل پررنگ‌شدن رعایت الزامات و قوانین ملی-بین المللی نظام بهینه تولید (GMP) از سوی سازمان جهانی بهداشت و تهیه مواد اولیه و تجهیزات ساخت واکسن از کشورهای دست چندم، صنعت استراتژیک ساخت واکسن مورد تهدید جدی بیگانگان قرار گرفته است."

سال گذشته در کلیک تحقیقی که در نشریه "دارو" منتشر شد گروهی از پژوهشگران با نظرخواهی از کارشناسان و صاحب نظران اصلی تولید واکسن، گزارشی درباره تولید واکسن در ایران منتشر کردند.



مؤسسه تحقیقات واکسن و سرم‌سازی رازی ۶۳ نوع واکسن تولید می‌کند



در این پژوهش روشن شده بود که "از میزان و ارزش واردات واکسن به ایران اطلاعاتی در دسترس نیست" اما تخمین زده می شود که بازار واکسن ایران در پنج پیش از آن ارزشی معادل ۲۵۰ تا ۴۰۰ میلیارد ریال داشته است.

درباره موانع موجود بر سر راه صنایع واکسن سازی ایران، به نظر این کارشناسان همکاری‌های بین‌المللی برای تولید واکسن ضروری است اما ایران از این نظر در وضعیت "نامطلوبی" قرار دارد.

نکته دیگری که بر صنعت واکسن سازی ایران تاثیر گذاشته به روز نبودن تکنولوژی است که ایران را در عرصه بین‌المللی در وضعیتی "نامطلوب" قرار داده است.

عدم دسترسی به فناوری و تجهیزات پیشرفته بر تولید واکسن‌های جدید بیش از تولید واکسنهای سنتی که مدتهای طولانی است تولید می شود تاثیر گذاشته است.

تحریمهای بانکی، خرید تجهیزات جدید و همکاری با کشورها و شرکتهای دیگر صنایع واکسن را هم مثل بقیه صنایع دچار مشکل کرده است.

اما مشکل مهمی که صنایع واکسن را مثل دیگر عرصه های علم و تکنولوژی تحت تاثیر قرار داده، کمبود سرمایه گذاری در تحقیق و توسعه است که به گفته کارشناسان، میزان آن ناچیز است.

تحقیق هایی هم که در کشور انجام می شود کاربردی و هدفمند نیست. در نتیجه صنایع واکسن ایران توان حضور در بازارهای بین المللی را ندارد.

این موضوع بر تربیت نیروی ماهر و متخصص در این عرصه اثر گذاشته که خود بر مشکل تولید واکسن اضافه کرده است.

بعلاوه با وجود رشد چشمگیر مهندسی ژنتیک و بیوتکنولوژی در ایران، این ظرفیت بهره برداری مناسب نشده است.



مؤسسه تحقیقات واکسن و سرم‌سازی رازی با وجود تحریم‌ها تولید ۱۵ نوع واکسن جدید در دستور کار قرار دارد



اما نکته ای که شاید به آن کمتر اشاره می‌شود این است که صنایع واکسن سازی در دنیا به تولید سلاح‌های بیولوژیک و میکروبی مرتبط دانسته می شود و بنابراین می توان حدس زد که کشورهای غربی و بخصوص آمریکا در اعمال تحریم‌ها علاوه بر صنایع هسته‌ای خواه ناخواه صنایع واکسن سازی را هم هدف قرار داده اند.

اما مهمترین معضل واکسن سازی در ایران این است که این صنعت کاملا دولتی است. دولت هم تولیدکننده و فروشنده واکسن است و هم خریدار آن.

بخش خصوصی نقشی در این عرصه ندارد و نقش آن عملا واردات واکسن برای دولت است.

قرار داشتن این صنعت در زمره دانشهای استراتژیک که در بطن سیاست های جمهوری اسلامی قرار دارد، احتمال اینکه دولت در آینده به سمت خصوصی‌سازی یا مشارکت دادن بخش خصوصی در تولید واکسن برود را نامحتمل می‌کند.

این در حالی است که به نظر می‌رسد حضور بخش خصوصی کلید توسعه صنایع قدیمی، موفق و حیاتی واکسن سازی در ایران است.

+26
رأی دهید
-1

raha1984 - هامبورگ - المان
از صدقه سر ملایان تازی بیسواد و عقب مانده چیزی به جز تلی خاکستر مانده مگه ؟؟؟!!
‌چهارشنبه 15 آبان 1392 - 14:46
آزادی برای ایران - اشتوتگارت - آلمان
اما بودجه کافی‌ برای حوزه آخوند پروری به انداز کافی وجود داره.
‌چهارشنبه 15 آبان 1392 - 18:01
delmorde - یوتوبوری - سوئد
نتیجه حکومت آخوندی نباید بهتر از این باشد، آخه اخوند روضه خوان چه به حکومت. اینها تنها چیزی که در تخصصشان است دروغ گویی عوامفریبی مشتی ساده لوحی که کوکورانه بدون اطلاعات کافی از دین بدنبال خود دارند و نیز عده ای سود جو و منفعت طلب که گرداگردشانند بدزدی و با زور اسله و پرداخت یارانه از کیسه خود ملت به ملت. از یکطرف یارانه میدهند از راهی دیگر با گران کردن مایحتاج و دیگر اجناس چندبرابر می چاپند، ملت در خواب یا از ترس سگان و خائنینی در قالب سپاهی و بسیجی نمی توانند خق خود را طلب کنند. بازیها سیاسی ابرقدرتها هم آنها را سرپا نگهداشته و گرنه در واقع مردمی نیستند. آنچه ما در رسانها می خوانیم خبر از خیانت به ایران است تاریخ بیان خواهد کرد و نسلهای آینده به این حکومت لعنت خواهند فرستاد.
‌چهارشنبه 15 آبان 1392 - 17:50
biparva-jan - تهران - ایران
دوباره بخون متن رو raha . گفتش که در دوران همین ملایان به این وضعیت مطلوب رسیده بود. و حالا در دوران همین ملایان افول کرده. شاید دلیل تحریم های اقتصادی باشه.
‌چهارشنبه 15 آبان 1392 - 18:52
همسایه دکتر شریعتی - ایران - ایران
جواب این سوال و سوالهای مشابه دیگه اینه: از صدقه سر حکومت اسلام ناب محمدی
‌چهارشنبه 15 آبان 1392 - 20:19
آزادی برای ایران - اشتوتگارت - آلمان
اگر لجاجت اتمی‌ ادامه پیدا کنه بیشتر از این باید انتظارشو داشت.
‌چهارشنبه 15 آبان 1392 - 21:25
perser68 - فلوریدا - امریکا
biparva-jan - تهران - ایران. همش ماست مالی کن(:
‌چهارشنبه 15 آبان 1392 - 22:57
dark night - تهران - ایران
به خاطر این که ایران فلهٔ‌ای این واکسن هارو وارد میکرد بعد از بسته بندی به کشور‌های در پیت صادر میکرد، حالا که تحریمه، نه وارداتی‌ میشه ، نه صادرات.
‌پنجشنبه 16 آبان 1392 - 01:12
biparva-jan - تهران - ایران
ماست مالی کجا بود برادر من. خبر رو بخون. نگفت پیش از انقلاب صادر کننده بود و امروز وارد کننده است. تمام این وقایع مربوط به بعد از انقلاب است. از تبدیل شدن به صادر کننده تا تبدیل شدن به وارد کننده.
‌پنجشنبه 16 آبان 1392 - 02:36
حقیقتجو - دوسلدورف - آلمان
perser68 - فلوریدا - امریکا- دوست عزیز این کاربر biparva-jan - تهران - ایران- همان مزدور بسیجی چماقدار که در این سایت با ده تا نام کاربری دیگر میشناسیمش است و مدال نوکری بر گردنش آویزان است و تازگی خودش از خودش با نام کاربری دیگر حمایت و تایید هم میکند و صبر کنید ببینید! مرگ بر هرچه بسیجی مزدور و کاسه لیس و نوکر رژیم فاشیستی ملاها و سگ علی خامنه ای! باید تحریمهای اقتصادی بر علیه رژیم ملاها را شدیدتر کرد تا ریشه اقتصادی رژیم کاملاً خشک شود و با اعتراضات مردم در خیابانها بر اثر کمبود همه چیز و گرانی تسلیم خواسته اکثر مردم ایران شود. تا فشار خارجی روی سگ علی خامنه ای نباشد او تن به رفرم به نفع مردم نمیدهد. مدیریت غلط مسئولین رژیم ابلهان که خود نماینده مجلس به آن اعتراف کرد که کمبود دارو ربطی به تحریمها ندارد و اصلاً غرب بخاطر مسائل اومانیستی دارو در لیست تحریمها نیست و ایران دلار خرید دارو را ندارد و بجایش دلارها را به سوریه میفرستد! درمان و سلامتی مردم ایران برای سگ علی خامنه ای مفهومی ندارد!
‌پنجشنبه 16 آبان 1392 - 00:17
mO30TAKTAZ - دوحة - قطر
جون وطنفروشاى بول برست همانند شماها تو ایران کم نیستن
‌پنجشنبه 16 آبان 1392 - 06:31
biparva-jan - تهران - ایران
چماقم کجا بود مرد حسابی. ولی اگر چماق داشتم همچین میکوبیدم تو سرت که از یک وطن فروش مزدور اجنبی که خواستار تحریم بیشتر ملت بدبخت ایران و زجر دادن انها است تبدیل بشی به یک بسـیـجی مزدور کاسه لیس فاشیست ساندیس خور. بعد هم یک مدال ولایتمداری مینداختیم گردنت.
‌پنجشنبه 16 آبان 1392 - 11:52
حقیقتجو - دوسلدورف - آلمان
biparva-jan - تهران - ایران- بسیجی مزدور چماق را اول به سر خودت بزن شاید از تهی مغزی بیرون بیائی! چونکه دوگرم مغز امثال تو کاسه لیس دربار علی خامنه ای را طوری شستشو دادند که دیگر قابل درمان و علاج هم نیستید مگر به ضرب چماق خودتان جنایتکاران رژیم اسلامی ! ساندیس لیتری چند جیره خوار رژیم! نگفتی خلاصه ساعتی چند میگیری اراجیف بنویسی بسیجی؟
‌پنجشنبه 16 آبان 1392 - 16:29
biparva-jan - تهران - ایران
اگر برای سر و کله زدن با امثال تو ایرانی-ستیز مزدور بیگانه، دربار علی خامنه ای پول میده به مردم من همین فردا صبح میرم ثبت نام میکنم. ساندیس هم اگه بگن که دیگه نور الا نور میشه.
‌پنجشنبه 16 آبان 1392 - 21:48
حقیقتجو - دوسلدورف - آلمان
biparva-jan - تهران - ایران- خودت را به کوچه علی چپ نزن و دیگر کاربران هم ترا خوب شناختند که چه مزدور ملاها هستی و با چه هدفی کامنت مینویسی و باز اعتراف کردی که زمینه مزدوری را داری که نوشتی اگر جیره بدند با سر میرم میگیرم. در ضمن از کی تا حالا تو بسیجی ایرانی کُش و ضد ایرانی خودت را قاطی ایرانیها کردی و ایرانی شدی ؟ من برعلیه ایرانی های خودفروخته به دیکتاتوری ملاها که دستشان به خون ایرانیها آغشته است مینویسم نه اکثر ایرانیها که از امثال تو و رژیم تحمیل شده اسلامی متنفر هستند! ایرانی که شرف و آبرو و اعتبار و حیثیت داشته باشد بهیچوجه طرفدار حکومت اسلامی فاشیستی ملاها نمیشود مگر پول مزدوری بگیرد و از این کارها دیکتاتور لیبی قذافی هم میکرد که به یکسری مزد و جیره میداد تا برایش مثبت بنویسند و همین کاری که تو برای رژیم ملاها میکنی! آخر و عاقبت دیکتاتوری اش را هم دیدیم که چه شد با دروغ چیزی پایدار نمیماند! آدرس بنیادهای مزدور پروری رژیم ملاها را خودت بهتر بلدی! خالی بند!
جمعه 17 آبان 1392 - 01:13
biparva-jan - تهران - ایران
تو از کی نگران خون ایرانی ها شدی عمو؟ تو اگر نگران ایرانی ها بودی نمیگفتی تحریم ها رو شدیدتر کنید که مردم دچار گرانی بیشتر و کمبود مواد غذایی و همه چیز بشوند. شرف و آبرو و اعتبار؟ از چیز هایی که خودت نداری حرف نزنید لطفا.
جمعه 17 آبان 1392 - 14:07
حقیقتجو - دوسلدورف - آلمان
biparva-jan - تهران - ایران- .. علت تحریمها را رهبرت سگ علی خامنه ای باعث شده که تحریمها معلولش است و با برداشتن تحریمها باز اولین کسانی که جیبشان را پر میکنند بسیجها و پاسداران دزد امثال تو هستند که در غارتگری مردم ایران و دزدی بی همتا هستند. تحریمها باید برعلیه سران رژیم شدیدتر بشه تا کمرشان بشکند و مردم ایران از شر شما بسیجیها و پاسداران سرکوبگر راحت شوند. برو برای خودت سوراخ موش پیدا کن که خشم مردم به خیابان ریخته ایران نزدیک است که با مسلسلهایشان سینه امثال تو مزدور را نشانه بگیرند! برو شرم کن و مرگ برایت بهتر است! مزدور رژیم و خودفروخته!
جمعه 17 آبان 1392 - 18:18
eshgeman iran - ایران - ایران
مزدوری، حقیقتجو - دوسلدورف - آلمان، دراین سایت برکسی پوشیده نیست. اوشخصی خونخوار ودارای ایده ای همچون صهیونیست های جنایتکارمیباشد. درذهن او هرچیزی ویاهرکسی که مخالف عقیده او واربابش اسرائیل جنایتکارباشد بایدازبین برود او درکشتارمردم کردستان عراق با همپالگی هایش دراردوگاه اشرف نقش بسزایی داشته است. این شخص درکامنت قبلی اش بصراحت اقرارنمودکه مسلسل بدست میباشدو عاشق کشتار است. من این شخص که درمزدوری ومواجب بگیری بعدازصدام به دامن نتانیاهو خزیده است را قابل جواب دادن نمی دانم .فقط کاربران محترم بدانند اگر صحبتی درنقدکسی دارنداین شخص سریع موضعگیری کرده وخودش را به آنها نزدیک ودنبال مچگیری است مواظب نیت پلیداین شخص باشید. من درآینده ای نزدیک ماهیت وسایقه این مزدور را دراین سایت برهمگان افشامیکنم. زنده بادایران ، زنده بادملت فهیم ایران
شنبه 18 آبان 1392 - 09:12
نظر شما چیست؟
جهت درج دیدگاه خود می بایست در سایت عضو شده و لوگین نمایید.