اگر از قانون مهاجرت استرالیا خبر داشتم پسرم را نمی‌فرستادم
دنیس آژیری
دولت استرالیا از اواخر تیرماه تصمیم گرفته است که از این پس پناهجویانی را که به شکل غیرقانونی از طریق دریا وارد اراضی استرالیا می‌شوند، به پاپوآ گینه‌نو و نائورو، جزایری در اقیانوس آرام، منتقل کند، امری که مورد اعتراض پناهجویان ایرانی قرار گرفته است. رادیو فردا در چند قسمت داستان این پناهجویان را از زبان خانواده شان روایت می کند؛ اینکه در زادگاه خود ایران چه می کردند و چرا در پی «رویای استرالیایی» رفتند و بر آنها چه می گذرد.
مادر امید می‌گوید دو پسر دارد و امید پسر بزرگش است. امید که اکنون در جزیره کریسمس است، سال ۱۳۶۶ متولد شده است. مادرش می‌گوید زمانی که امید در دبیرستان بود، پدرش فوت کرده است و او مجبور شده است درس و مدرسه را رها کند.
می‌گوید در ایران به امید شغلی نمی‌دادند. دلیلش را می‌پرسم:
«سال ۱۳۶۵ عموی بچه‌ام را دستگیر می کنند به عنوان حقوق بشر و اینها... سال ۱۳۶۶، یک سال بعد از این که او را می‌گیرند، پسر من تازه به دنیا می‌آید. عمویش را سال ۱۳۶۷ در زندان می‌کشند... بچه من الان ۲۶ سالش شده، نه عمو دیده است نه چیزی، ولی به خاطر همین مسائل می‌خواست کار دولتی بکند، به او نمی‌دادند، می‌خواست کار جوشکاری را دنبال کند، اجازه نمی‌دادند، می‌خواست برود آژانس، یک جور دیگر اجازه نمی‌دادند.»
مادر امید می‌گوید به خاطر این مشکلات امید تصمیم می‌گیرد به استرالیا برود. شنیده بودند در استرالیا به مهاجران می‌رسند.
«دهان به دهان پیچیده بود که همچین جایی است، به شما رسیدگی می‌کند. شنیده بودم که همه رفته‌اند به استرالیا رسیده‌اند، دارند کار میکنند، به آنها شغل میدهند. شنیده بودم از بچه‌ها خوب نگهداری میکنند. گفتم این بچه آن‌جا برای خودش کاره‌ای می‌شود، دیگر به هر حال فنا نمی‌شود.»
دهان به دهان پیچیده بود که همه رفته‌اند به استرالیا رسیده‌اند، دارند کار میکنند، به آنها شغل میدهند. شنیده بودم از بچه‌ها خوب نگهداری میکنند. گفتم این بچه آن‌جا برای خودش کاره‌ای می‌شود، دیگر به هر حال فنا نمی‌شود.
مادر یکی از پناهجویان جزیره کریسمس
امید ۲۱ تیرماه از ایران خارج می‌شود. سوار بر هواپیما به مالزی می‌رود و از آن‌جا نیز به اندونزی سفر می‌کند. حدود دو هفته در اندونزی می‌ماند تا اینکه قاچاق‌برها می‌گویند وقت رفتن به استرالیا رسیده است:
«بعد از دوازده سیزده روز بهشان تلفن دادند گفتند به خانواده‌هایتان زنگ بزنید، دارید سوار کشتی می‌شوید. یک زنگ زد گفت من را سوار کشتی کردند، خداحافظ. همین. بعد از دو شبانه روز سه شب، بچه من از همانجا (جزیره کریسمس) زنگ زد گفت پایمان رسیده به خاک استرالیا و دارند ما را می‌فرستند به کمپ.»
مادر امید می‌گوید پسرش که حدود ۲۰ روز پیش به استرالیا رسیده، در کمپ که بوده متوجه شده است که استرالیا قانون مهاجرت جدیدی وضع کرده و قرار است آنها را به جزایره گینه‌نو و نائورو بفرستند.
بر اساس قانون جدید استرالیا که ۲۷ تیرماه رسانه‌ای شد، این کشور از ۲۸ تیرماه پناهجویانی را که خود را به صورت غیرقانونی و از طریق دریا به اراضی استرالیا می‌رسانند، به پاپوآ گینه‌نو و نائورو، جزایری در اقیانوس آرام، منتقل می‌کند.
مادر امید می‌گوید زمانی که امید از ایران به قصد استرالیا خارج شد خبری از این قانون نبود و این قانون زمانی تصویب شده است که پسرش در اقیانوس بود. می‌گوید اگر از این قانون خبر داشت هیچ‌گاه پسرش را نمی‌فرستاد:
«۲۱ تیر بچه من از ایران خارج شد. آن زمان اصلا چنین صحبتی نبود که استرالیا پناهنده نمی‌خواهد. همه میگفتند می‌خواهد و روی چشمش هم میگذارد... نزدیک ۲۰- ۳۰ خانواده‌ای که الان در ایران هستیم همه می‌گویند اگر ما خبر داشتیم این قانون می‌خواهد تصویب شود، بچه و همسرمان را نمی‌فرستادیم. اگر قانونی هم تصویب می‌شود، یک ماه، دو ماه فرصت میدهند یا نه؟ اگر من آن زمان اسم گینه‌نو و نائورو را می‌شنیدم، امکان نداشت بچه‌ام را بفرستم.»
هزینه سفر امید هفت هزار دلار شده است، پنج هزار ۵۰۰ دلار را قاچاق‌بر گرفته است و هزار و ۵۰۰ دلار نیز برای امید مانده است. مادرش می‌گوید به امید یک زندگی بهتر برای پسرش، این پول را فراهم کرده است:
«من به امید یک زندگی بهتر این بچه را فرستادم برود. قرض، گرفتاری و بدهکاری الان برای من در ایران مانده است، به عشق این که حداقل بچه‌ام سرخورده نباشد، حداقل بچه‌ام آن‌جا یک ذره آرامش داشته باشد.»
امید در اعتراض به قانون جدید مهاجرت استرالیا چند روزی دست به اعتصاب غذا زد ولی بعد از چند روز به مادرش گفت که اعتصابش را شکسته چون فایده‌ای ندارد.
پلیس مهاجرت استرالیا به پناهجویان گفته است که یا باید به گینه‌نو و نائورو بروند، یا به ایران بازگردند. امید نمی‌خواهد به گینه نو برود، مادرش هم همینطور. مادر امید می‌خواهد که فرزندش در استرالیا بماند:
«تمام این‌هایی که رفته‌اند، خانه‌هایشان را اجاره داده‌ند، رهن داده‌اند. هفت هزار دلار برای ایرانی‌ها خیلی پول است. حالا که در خاک استرالیا هستند، لااقل دست اینها را بگیرند. این ها دیگر سرخورده‌اند. آن‌جا هم خودکشی نکنند، در ایران خودکشی میکنند... اینها که در خاک استرالیا هستند. به آنها در همان استرالیا پناه بدهند.»
به گفته سفیر استرالیا در ایران از ابتدای سال جاری میلادی تا کنون، یعنی حدود هفت ماه و نیم، شش هزار و ۴۰۶ ایرانی به صورت غیرقانونی و به وسیله قایق خود را به خاک استرالیا رسانده‌اند.