وقتی قانون جدید مهاجرت استرالیا اجرا شد وسط اقیانوس بودیم
در سال‌های گذشته ده‌ها ایرانی که سوار بر قایق‌های فرسوده قاچاقچیان عازم جزیره کریسمس بوده‌اند، در دریا غرق شده‌اند.
دنیس آژیری
رادیو فردا : دولت استرالیا از اواخر تیرماه تصمیم گرفته است که از این پس پناهجویانی را که به شکل غیرقانونی از طریق دریا وارد اراضی استرالیا می‌شوند، به پاپوآ گینه‌نو و نائورو، جزایری در اقیانوس آرام، منتقل کند، امری که مورد اعتراض پناهجویان ایرانی قرار گرفته است. رادیو فردا در چند قسمت داستان این پناهجویان را از زبان خانواده‌شان روایت می‌کند؛ اینکه در زادگاه خود ایران چه می‌کردند و چرا در پی «رویای استرالیایی» رفتند و بر آنها چه می‌گذرد.
برقراری تماس با بیرون از جزیره کریسمس کار ساده‌ای نیست. از بیرون نمی‌شود با پناهجویان تماس گرفت و پناهجویان نیز سهمیه محدودی برای برقراری تماس با بیرون دارند که از این فرصت ترجیحاً برای تماس گرفتن با خانواده‌های خود استفاده میکنند.
در نهایت اما پس از تماس با خانواده این پناهجویان در ایران و تلاش برای پیدا کردن راهی برای برقراری ارتباط با آنها، میلاد که در کمپ «بلو وان» جزیره کریسمس ساکن است، حاضر شد با استفاده از سهمیه تلفنش، با رادیو فردا در مورد شرایطش در جزیره کریسمس گفت‌و‌گو کند.
حدود سه هفته است که میلاد به همراه همسر و فرزندش به جزیره کریسمس رسیده است. ابتدا در مورد شرایطشان در این جزیره می‌گوید:
«اینجا کمپ‌هایمان طوری نیست که دسترسی به بقیه کمپ‌ها داشته باشیم. کلا در هر کمپ بیش از صد تا دویست نفر قرار نمی‌دهند. به هیچ عنوان هم نمی‌گذارند آدمهای دیگر (از کمپ‌های دیگر) را ببینیم. حتی من خانواده خودم را نمی‌توانم ببینم.»
به گفته میلاد در جزیره کریسمس خانواده‌ها را از یکدیگر جدا میکنند و در کمپ‌های جداگانه می‌گذارند. اکنون او را در کمپ به گفته خودش «مجردها» گذاشته‌اند و همسر و فرزندش را به کمپ دیگری برده‌اند:
«همسرم را که مثلاً یک کمپ آن طرف‌تر است و فاصله‌مان شاید سه دقیقه هم نباشد، مدت‌ها است که نتوانسته‌ام ببینم... مثلا می‌گویند شما باید ثابت کنید که زن و شوهر هستید. یک (پسر) بنده خدایی را به خاطر اینکه بالای ۱۸ سال است از خواهر و مادرش جدا کرده‌اند.»
میلاد می‌گوید با اینکه هر روز به طور رسمی خواستار دیدار با همسر و فرزندش شده، سه هفته است که آنها را ندیده است:
«روزی دو سه تا فرم درخواست پر کرده و تقاضا کرده‌ام که من را به همسرم برسانند. هر روز یک تقاضا را با لحن‌های مختلف، یک بار امری، یک بار عاجزانه، یک بار تقاضا، یک بار التماس، مطرح کرده‌ام و هیچ رسیدگی‌ای نمی‌شود... تنها چیزی که می‌گویند این است که حالشان خوب است، نگران نباشید. آنها را هم از حال شما مطلع می‌کنیم.»
«زمانی که این قانون وضع شد ما وسط اقیانوس بودیم»
بر اساس قانون جدید استرالیا که ۲۷ تیرماه رسانه‌ای شد، این کشور از ۲۸ تیرماه پناهجویانی را که خود را به صورت غیرقانونی و از طریق دریا به اراضی استرالیا می‌رسانند، به پاپوآ گینه‌نو و نائورو، جزایری در اقیانوس آرام، منتقل می‌کند.
این در حالی است که میلاد از جمله پناهجویانی است که پس از ۲۸ تیرماه (۱۹ ژوئیه) به جزیره کریسمس رسیده است. او سوار بر قایق قاچاق‌بران، از اندونزی به سمت جزیره کریسمس به راه افتاده است که البته در مسیر توسط پلیس دریایی استرالیا به گفته خودش «بازداشت» و به جزیره کریسمس منتقل شده است.
پُل فُلی، سفیر استرالیا در ایران در گفت‌و‌گو با روزنامه جام جم که ۱۵ مردادماه منتشر شده، گفته است که طبق این قانون «به هیچ مهاجر غیرقانونی‌ای که از طریق دریا خودش را به استرالیا برساند، اقامت داده نخواهد شد» و مهاجران می‌توانند از راه‌های قانونی برای اقامت در استرالیا اقدام کنند. به گفته وی استرالیا سالانه دو هزار ویزا برای ایرانیها صادر می‌کند.
آقای فلی می‌گوید هدف استرالیا از وضع این قانون «جلوگیری از مهاجرت غیرقانونی و غرق شدن پناهجویان» بوده است.
در سال‌های گذشته ده‌ها ایرانی که سوار بر قایق‌های فرسوده قاچاقچیان عازم جزیره کریسمس بوده‌اند، در دریا غرق شده‌اند.
قانون جدید مهاجرت استرالیا در شرایطی به اجرا در آمده است که میلاد می‌گوید در زمان وضع و به اجرا در آمدن این قانون، برخی از این پناهجویان در اندونزی به دور از رسانه و هرگونه وسیله تماسی بودند و برخی دیگر نیز در اقیانوس، راهی استرالیا و خبری از این قانون نداشته‌اند:
«ما یک هفته، ۱۰ روز قبل از اینکه این موضوع اعلام بشود، (در اندونزی) در جایگاه‌هایی بودیم که قاچاق‌برها ما را آن‌جا جمع میکنند، موبایل‌ها و پاسپورتمان را میگیرند و هیچ دسترسی‌ای به هیچ جایی نداریم، بعد از آن هم که می‌آییم به سمت استرالیا و چهار، پنج، هفت و ۱۱ روز روی اقیانوس هستیم. مایی که پنج روز بعد از ۱۹ ژوئیه (۲۸ تیرماه) رسیده‌ایم به جزیره کریسمس، از کجا می‌توانستیم مطلع بشویم که ۱۹ ژوئیه این قانون وضع شده است؟»
به گفته میلاد، او و سایر پناهجویان همراهش، تنها زمانی که به جزیره کریسمس رسیده‌اند از این قانون مطلع شده‌اند:
«رسیدیم به جزیره کریسمس و ۲۰ روز اینجا بودیم. بعد از این ۲۰ روز که ما را در کمپ‌های در بسته و سلولی نگه داشتند، آوردنمان بیرون برای هواخوری. در همان اولین روزی که برای ۱۰ دقیقه، یک ربع به ما فرصت هواخوری داده بودند، پلیس مهاجرت آمد و گفت که همگی شما باید بروید به کشورهای گینه نو و نائورو و این قانونی است که از ۱۹ ژوئیه تصویب شده است.»
پلیس مهاجرت استرالیا در اجرای این قانون مصمم به نظر می‌رسد و به گفته میلاد توضیحات آنها در مورد بی‌اطلاعی از این قانون را نیز نپذیرفته است.
«به جای رفتن به گینه نو و نائورو حاضریم در استرالیا بمیریم»
میلاد می‌گوید پلیس مهاجرت استرالیا در مورد قانون جدید این‌گونه توضیح داده است که پناهجویان پس از این که به کشورهای گینه نو و نائورو منتقل می‌شوند و اقامت آن‌جا را دریافت میکنند، شهروند این کشورها به حساب می‌آیند.
اکنون این پناهجویان دو راه دارند؛ یا به گینه نو و نائورو بروند، یا به ایران بازگردند.به گفته میلاد پناهجویان علاقه‌ای به این دو گزینه ندارند و می‌خواهند در استرالیا بمانند، کشوری که به قصد آن از ایران خارج شده اند:
«تمام کسانی که اینجا هستند قبل از این که راه بیافتند و خودشان را بیاندازند در اقیانوس می‌دانند که ۵۰ درصد ممکن است برسند به این کشور (استرالیا) و ۵۰ درصدش مرگ است. با توجه به این مسائل باز هم می‌آیند به این کشور.»
حال میلاد می‌گوید پناهجویان به روش‌های مختلف تصمیم به اعتراض گرفته‌اند، اگرچه تصمیم‌های خود را علنا اعلام نمی‌کنند:
«به محض اینکه متوجه می‌شوند کسی رهبری کمپ را بر عهده می‌گیرد، سریع جدایش میکنند و هیچ کس از او خبری نخواهد داشت، بنابراین تصمیم گرفتیم هر کس مسئول کار خودش باشد. یک سری تصمیم گرفته‌اند لب‌هایشان را بدوزند، یک عده می‌خواهند چسب به دهانشان بزنند، عده خیلی زیادی هم که اعتصاب خشک کرده‌اند و دیگر حتی آب هم نمی‌خورند... همه جرئت عمل کردنش را دارند ولی کسی جرئت بازگو کردنش را ندارد، چون به محض اینکه این موضوع بازگو می‌شود، یک دفعه می‌بینی طرف نیست. می‌آیند به بهانه بیمارستان، آزمایش دادن یا دادن وسایل طرف را می‌برند. بعد از این که بردند، یک نفر را میفرستند وسایلش را می‌برد و آن طرف دیگر نیست.»
به گفته میلاد، پناهجویان حاضرند اعتراض خود را تا پای مرگ ادامه دهند:
«می‌گویند اگر قرار است بمیریم، بگذارید همینجا بمیریم. (ما) یک بار روی کشتی، روی اقیانوس مرگ را به چشم دیده‌ایم، پس خیلی ترس از مرگ نداریم. اگر قرار است بمیریم بهتر است در همان کشوری که قصدش را کردیم، بمیریم نه کشوری که به زور قرار است به آن‌جا فرستاده بشویم.»
به گفته سفیر استرالیا در ایران از ابتدای سال جاری میلادی تا کنون، یعنی حدود هفت ماه و نیم، شش هزار و ۴۰۶ ایرانی به صورت غیرقانونی و به وسیله قایق خود را به خاک استرالیا رسانده‌اند.