کبریتی کوچک، گواهی بزرگ بر دیرینگی نام خلیج‌فارس شده است

خبرنگار امرداد - نگار پاکدل :

سندی تازه پیدا شده، نشان از آن دارد که عرب‌ها همین ١٢٠ سال پیش هنوز دندان طمع برای داشتن و جعل نام خلیج فارس تیز نکرده بودند. این سند حالا در میان کبریت‌های یک مجموعه‌دار پیدا شده است. «احمد ایلیات کاشانی»، مردی که 30 سال از عمر خود را صرف جمع‌آوری کبریت کرده است، آن هم کبریت‎های سلطنتی. اما یک کبریت با نام «کبریت سلطنتی بین‌المللی‌» در مجموعه‌ی اوست که سرآمد همه‌ی کبریت‌هاست. این اثر کم‌مانند که به پرچم زیبای ایران مزین است، برپایه‌ی پژوهش‌های کاشانی، 120 سال پیش در کشور چک‌اٌسلواکی پیشین تولید شده و تنها چهار نمونه از آن در دنیا وجود دارد.

به گزارش میراث فرهنگی: روی کبریت، تصویر یک زن ایرانی با دامنی سبز دیده می‌شود. پیرامون آن، دریای‌مازندران و خلیج‌فارس به همراه پنج استان جای گرفته ‌است. گفته می‌شود، این نقشه کوچک‌ترین نقشه‌ی کشف شده‌ی ایران است که با آب و طلا و رنگ ساخته شده و کار دست است. قرار است تصویر این سند به زودی در کتاب انجمن مجموعه‌داران ایران منتشر شود. گفتنی است؛ کبریت‌های مشابه کشورهای دیگر که به کوشش همین کمپانی تولید شده عکس پادشاهان و رهبران را داراست و تنها کبریت ایران است که به جای تصویر پادشاه، نقشه‌ی کشور روی آن طراحی شده ‌است.
این مجموعه‌دار درباره‌ی قیمت خرید این کبریت می‌گوید: «این کبریت یک اثر تاریخی و سندی برای خلیج فارس است. بیش‌تر این کبریت‌ها در حراج ساتبی فروخته می‌شود. قیمت پایه از 1000 دلار شروع و گاهی تا 100هزار دلار هم می‌رسد.»
می‌گوید؛ این کبریت در دنیا خریداران زیادی دارد برای نمونه؛ پیشنهادهای زیادی از کشورهای عربی برای فروش داشته‌ام که نپذیرفتم. از دبی، برج جمال‌عبدالناصر و عربستان پیشنهاد فروش این کبریت را داشتم اما از آن‌جا که این آثار متعلق به ایران و ایرانی‌هاست و باید در کشور نگهداری شود آن‌ها را نفروختم. اما فضایی در اختیار ندارم و مجبورم که این گنجینه‌ها را به‌گونه‌ی خصوصی نگهداری می‌کنم.
او که مجموعه‌دار کبریت و عکس است می‌‌گوید از آن رو به گردآوری این مجموعه روی آوردم که: «این کبریت و عکس، کم‌تر مورد توجه مجموعه‌داران‌اند اما از مهم‌ترین اشیا قیمتی هستند. کبریت به خاطر زیبایی‌هایی که دارد، کمپانی‌هایی که کبریت را تولید می‌کردند، پیش از جراید، سینما و تلویزیون به عنوان رسانه‌ی تبلیغاتی به آن نگاه می‌کردند و برای کبریت‌ها تصاویر خوبی برمی‌گزیدند. تاریخچه‌ی آغاز کبریت‌سازی ایران را از کبریت‌هایی با نشان پرچم ایران- روس که در روسیه تولید می‌شده می‌توان دانست. بعدها کبریت با امضا ناصرالدین‌شاه در ایران تولید شد، سپس کارخانه به تهران آورده شد و پرچم روسیه حذف و پس از آن کبریت با نشان شیر و خورشید تولید شد.»
با گله می‌گوید: «90درصد هزینه‌های فرهنگی در ایران به هدر می‌رود و ثمربخش نیست به یک شوند(:دلیل)، آن هم این است که افراد متخصص در راس، این برنامه‌ها را دنبال نمی‌کنند. مشکل میراث‌فرهنگی این است که بودجه در دست کسانی است که آن را به هدر می‌دهند. من یک شاگرد فرش فروش بودم و تنها با عقلانیت و پژوهش به این نتیجه رسیدم و دو آرشیو ملی برای ایران درست کردم (آرشیو عکس و کبریت). خواسته‌ی ما مجموعه‌دارها از دولت این است که حمایتمان کنند البته این‌را بگویم که هیچ پولی از دولت نمی‌خواهیم، کمک هم خواهیم کرد. به سازمان میراث فرهنگی کمک می‌کنیم هرچه آن‌ها آورده داشته باشند، در «انجمن مجموعه‌داران»، ده برابر خدمات خواهیم داد، به شرط این‌که حسن نیت داشته باشند. ما انتظار داریم به سمت ایجاد موزه‌های خصوصی برویم به این خاطر که عامل ترویج گردشگری می‌شود. یک موزه می‌تواند از میراث‌تاریخی حفاظت و شغل ایجاد کند.»
می‌گوید: «من جز کبریت مجموعه‌ی کاملی هم از عکس دارم. در مجموعه‌ی من، عکس‌های سلاطین ایران، مردان سیاسی، مردان بین‌المللی دوره‌ی قاجار و پهلوی نخست موجود است. همه‌ی عکس‌ها اصل‌اند. آرشیو بین‌المللی من مربوط به دوره‌ی پهلوی نخست است که شروع پایه‌های کارخانه‌ها، تصاویر بناهای تاریخی که ویران و یا نابود شده‌اند را پیش از نابودی و پس از نابودی در اختیار دارم.»
این مجموعه‌دار سه‌هزار قطعه عکس تاریخی و 80 هزار اسلاید دارد و می‌گوید؛ اگر سازمان میراث‌فرهنگی کمک کند دنبال ساخت موزه‌ی ملی عکس ایران هستم. به باور من، هر ایرانی باید یک کار ملی انجام دهد و آرشیو من هم مربوط به ملت ایران است.
در کشور ما برخی علاقه‌ها نادیده گرفته می‌شود و این نادیده گرفته شدن هم از سوی دولت و هم ملت بوده است. مجموعه‌داری خصوصی از این دست دل‌مشغولی‌هاست که افراد اندکی در جامعه به آن روی می‌آورند‌. احمد ایلیات کاشانی اما نگاه دیگری دارد این مجموعه‌دار همه‌ی دارایی‌اش را فروخته و مجموعه‌ای بزرگ و کم‌مانند از کبریت و عکس را گردآوری کرده ‌است. او با این‌که این روزها مستاجر است اما باور دارد که مردم باید از این مجموعه استفاده کنند اما فضایی برای ارایه و نمایش آثارش وجود ندارد. ایلیات کاشانی سی‌سال از عمر خود را برای گردآوری مجموعه‌اش صرف کرده و در دو زمینه‌ی عکس‌های تاریخی و کبریت فعالیت دارد. این مرد که بزرگترین مجموعه‌ی کبریت ایران را دارد و مجموعه‌اش حتا با بزرگترین مجموعه‌داران بزرگ دنیا رقابت می‌کند.