ترکان: ۴۶ میلیارد دلار هزینه در پارس جنوبی؛ فاز جدیدی به تولید نرسیده

در حالی که وزارت نفت ایران اعلام کرده که در سه‌سال گذشته ۴۶ میلیارد دلار در فازهای جدید میدان گازی پارس جنوبی (فازهای ۱۱ تا ۲۴) سرمایه‌گذاری انجام شده و برای سال جاری نیز نیاز به ۳۰ میلیارد دلار منابع مالی است، مشاور حسن روحانی می‌گوید که کل هزینه فازهای جدید این میدان گازی حتی کمتر از ۴۰ میلیارد دلار برآورد شده بود.

آمارهای رسمی منتشر شده توسط شرکت ملی نفت ایران نشان می‌دهد که در سال‌های ۸۹، ۹۰ و ۹۱ به ترتیب ۱۶، ۲۰ و حدود ۱۰ میلیارد دلار در فازهای جدید پارس جنوبی هزینه شده است.

با این حال، اکبر ترکان معاون سابق وزیر نفت ایران و مشاور کنونی حسن روحانی روز دوشنبه، سوم تیر ماه در مصاحبه‌ با خبرگزاری مهر ضمن انتقاد از افزایش چشمگیر هزینه‌های پارس جنوبی گفته است که با وجود سرمایه‌گذاری ۴۶ میلیارد دلاری در سه سال اخیر، حتی یک فاز جدید پارس جنوبی افتتاح نشده است.

محمود احمدی‌نژاد روز ۱۹ اسفند ۱۳۸۷ در یک مراسم رسمی فازهای ۹ و ۱۰ پارس جنوبی را به صورت زودهنگام افتتاح کرد. از آن تاریخ تاکنون تولید گاز از این دو فاز به ظرفیت نهایی نرسیده و هنوز هم به جای ۲۴ چاه از ۱۸ چاه بهره‌برداری گاز انجام می‌شود و به جای ۵۰ میلیون تنها روزانه ۴۲ میلیون متر مکعب برداشت گاز صورت می‌گیرد.

با افتتاح ۱۰ فاز پارس جنوبی در دوران محمد خاتمی و دور اول ریاست جمهوری احمدی‌نژاد، توسعه دیگر فازها به خاطر خروج شرکت‌های غربی از ایران، عمدتا به شرکت‌های داخلی واگذار شد؛ با این حال تنها فاز ۱۱ پارس جنوبی تا ابتدای سال جاری در دست شرکت سی.ان.پی.سی چین بود که فروردین ۹۲ قرارداد این فاز نیز بدون هیچ پیشرفتی لغو شد.

بیش از سه سال از عقد قراردادهای فازهای جدید پارس جنوبی (فازهای۱۰ به بعد) می‌گذرد که به گفته ترکان هزینه توسعه کامل پنج فاز قدیمی ۱۲، ۱۵، ۱۶، ۱۷ و ۱۸ حدود ۱۷ میلیارد دلار و هزینه توسعه ۱۰ فاز دیگر نیز که در قالب طرح‌های  ۳۵ ماهه به شرکت‌های داخلی واگذار شده ، حدود ۲۲٫۵ تا ۲۳ میلیارد دلار پیش‌بینی شده بود؛ به عبارت دیگر هزینه کل توسعه این فازها کمتر از ۴۰ میلیارد دلار بود.

 اکبر ترکان، مدیرعامل اسبق شرکت نفت و گاز پارس و نماینده رییس جمهوری جدید ایران برای انجام امور انتقالی دولت، در ادامه گفت که (از ابتدای سال ۸۹) تا پایان سال ۱۳۹۱ حدود ۴۶ میلیارد دلار هزینه شده است، ضمن آنکه شرکت ملی نفت ایران اخیرا اعلام کرده است که به حدود ۳۰ میلیارد  دلار منابع مالی دیگر برای سال ۹۲ نیاز است؛ با این همه حتی یک فاز جدید این میدان مشترک هم آماده بهره‌برداری و تولید گاز نیست.

این کارشناس اقتصاد انرژی در پاسخ به سئوال خبرگزاری مهر که «مسئولان وزارت نفت تحریم‌ها را منجر به افزایش هزینه‌های توسعه پارس جنوبی اعلام می‌کنند»، توضیح داد: «تا چند هفته گذشته موضوع مسئولان وزارت نفت این بود که تحریم‌ها اثری برای توسعه فازهای پارس جنوبی نداشته است؟»

وی خاطرنشان کرد: «باید مسئولان پاسخگوی این مسئله باشند که تحریم‌ها هزینه را چند برابر افزایش داده که با وجود صرف این هزینه‌های سنگین و کلان سرمایه‌گذاری هنوز هیچ کدام از فازها آماده بهره‌برداری نیست.»

خبرگزاری مهر می‌نویسد که ۲۵ خرداد سال ۱۳۸۹ قرارداد طرح توسعه ۳۵ ماهه هشت فاز پارس جنوبی امضا شد و هم اکنون با ورود به سومین سال امضای این قراردادها، پیشرفت اجرایی هیچ یک از این فازهای ۳۵ ماهه پارس جنوبی حتی به ۶۵ درصد هم نرسیده است.

بر اساس آخرین گزارش رسمی اعلام شده توسط شرکت نفت و گاز پارس در اردیبهشت سال جاری، پیشرفت فیزیکی ساخت و توسعه فاز ۱۳ به ۶۱ درصد، فاز ۱۴ به ۴۷ درصد، فاز ۱۹ به ۶۱ درصد، فاز  ۲۰  و  ۲۱  به ۴۶ درصد و فاز ۲۲ تا ۲۴ پارس جنوبی هم به حدود ۶۰ درصد رسیده است.