چگونه "آلمانی" شویم؛ نگاهی به کلاس‌های همپیوندی اجتماعی
آیا همزیستی قابل یاد گرفتن است؟ از سال ۲۰۰۵ تا کنون برای آشنایی مهاجران با زبان و فرهنگ آلمانی، کلاس‌های ویژه‌ای برگزار می‌شود. آیا چنین کلاس‌هایی موثر هستند؟ یک کارگردان در برلین، نگاه دقیق‌تری به این موضوع کردهاست.
"انصاف اعظم" در سوریه به دنیا آمده‌است، در برلین زندگی می‌کند و روسری به سر‌دارد. اوبه همراه ۲۰ مهاجر دیگر دریک کلاس همزیستی شرکت می‌کند. هم‌کلاسی‌هایش از بنگلادش، آرژانتین و کشورهای اروپای شرقی آمده‌اند.
جست‌وجوی کار دراینجا بخشی از برنامه درسی است. " انصاف اعظم" به کتاب تمرینش خیره می‌شود، به پیشانیش چینی می‌اندازد و به آلمانی دست و پا شکسته می‌گوید: « هنوز کمک برای کار خانه نیاز دارید؟»
یک نگاه نادر
"بریت بایر" کارگردان، طی ۱۰ ماه گذشته این کلاسهمزیستی را زیر‌نظر گرفته‌است. نتیجه این کار یک مستند با نام "آلمانی بشوید" است. مستندی که در مورد سیاست عملی آلمان برای مهاجران، نگاه نادری ارائه می‌کند.
"بایر" می‌گوید: «فکر می‌کردم کار خیلی سخت‌تری باشد اما فضا بسیار باز بود.» فیلم او سرشار از صحنه‌های خنده‌دار است ورویکردی انتقادی دارد.
مهاجران شرکت‌کننده در این کلاس ده‌ها سال است در آلمان زندگی میکنند. آنها در اینجا ریشه دوانده‌اند، بدون آن‌که واقعا احساس کنند در خانه هستند.
مانند "انصاف اعظم" و همسرش که ۲۰سال پیش به آلمان آمدند، اما هرگز احساس خوشایندی در آلمان نداشتند. او به عنوان یک زن خانه دار خیلی کم آلمانی یاد گرفته‌است و کار‌های روزانه‌اش را به زبان عربی در محله‌اش در برلین انجام می‌دهد.
آلمانی یادگرفتن یا ترک آلمان
خانواده "انصاف" این‌بار برای ۲سال اقامت خود را تمدید کردهاست. پیش‌تر اقامت آنها فقط برای چند ماه تمدید میشد. یکی از شرط‌های تمدید اقامت، به پایان رساندن موفقیت‌آمیز کلاسهمزیستی بود.
کلاس زبان آلمانی برای مهاجران
"انصاف اعظم" کلاس همزیستی را فرصت خوبی برای یادگیری زبان آلمانی می‌داند. اینکه بالاخره آلمانی یاد بگیرد برای او یک شانس است. "انصاف" دیگر نمی‌خواهد احساس یک خارجی را در جامعه داشته باشد. کلاس همزیستی برای او اولین گام در این راه است.
اکثر شرکت‌کننده‌ها برای گذراندن کلاس همزیستی فشار خیلی زیادی احساس میکنند. اگر در امتحان همزیستی قبول نشوند، ممکن است کمک و مزایای اجتماعی آنها قطع شود یا در بدترین حالت از کشور اخراج شوند.
کلاس‌های هموندی امتیازاتی دارد و خیلی هم ارزان است: جلسه‌ای ۱ یورو.
سیاستمداران آلمانی می‌خواهند با تشکیل این کلاس‌ها به مهاجران پیام بدهند که آنها دیگر میهمان نیستند، بلکه اعضای جامعه آلمان محسوب می‌شوند.
اما همان‌طور که "بریت بایر" می‌گوید: «۵۰ سال طول کشید تا این امکانات را ارائه کنند.»
هموندی فقط روی کاغذ
تشکیل کلاس‌های هموندی برای مهاجران خیلی دیر انجام شده و روند اجرای آن نیز پرسش‌‌برانگیز است. در کتاب‌هایی که در کلاس‌های همزیستی تدریس می‌شود، تلاش، نظم و وقت‌شناسی به عنوان ویژگی‌های مطلوب آلمانی توصیف می‌شود. این ویژگی‌ها یک تصویر کلیشه‌ای از آلمان می‌سازد.
"بایر" می‌گوید:« دیگر زمان آن رسیده که از دست این تصورات از‌پیش تعیین شده خلاص شویم، ایده‌ای که بر محتوای کتاب‌ها حاکم است، غیر‌واقعی است و تاریخ مصرف آن گذشته است. گاهی به نظر می‌رسد ازاین‌که فرهنگ آلمانی از بین برود ترس وجود دارد، هرچند این کلاس‌ها فرصت خوبی برای شناخت تنوع فرهنگی آلمان نیز هست.»
در آخر فیلم، "انصاف اعظم" جواب امتحان‌ش را می‌گیرد: قبول! اما آیا فقط یک مدرک صرف او را به بخشی از جامعه آلمان تبدیل می‌کند؟ آیا او پس از سال‌ها زندگی در یک جامعه متوازن، احساس می‌کند در جامعه جذب شده است؟