حس همدردی با انسان زاده میشود
آیا حس همدردی محصول تربیت است یا با انسان زاده میشود؟ پژوهشگران ژاپنی با انجام سلسله آزمایشهایی بر روی شیرخواران به پاسخهای شگفتانگیزی برای این سئوال رسیدهاند.
حس همدردی در انسانها نسبت به دیگران بسیار زودتر از آنچه که پیش از این تصور میشد پا میگیرد. این که دقیقا این حس چگونه و کی ایجاد میشود هنوز روشن نیست. آنچه که روشن است این است که نوزادان در همان ماههای اولیه زندگی خود نسبت به کسی که مورد حمله قرار میگیرد و به وضعیت اضطراری میافتد حس همدلی پیدا کرده و آن را بروز میدهند.
یاسوهیرو کاناکوگی (Yasuhiro Kanakogi)، پژوهشگر ژاپنی و همکارانش از دانشگاه کیوتو و مدرسه عالی تکنولوژی تویوهاشی میگویند، نوزادان ۱۰ ماهه نسبت به کسی که در خطر قرار میگیرد حس دلسوزی دارند و این حس را بی آنکه از کلام استفاده کنند نشان میدهند.
نتایج این پژوهش در مجله تخصصی "پلاس وان" به چاپ رسیده است.
تشریح آزمون
شیرخوارگان میتوانند بین اشکال هندسی فرق گذاشته و مقاصد و اهدافی را به آنها نسبت دهند. محققان ژاپنی از همین ویژگی استفاده کرده و به نوزادان مورد آزمایش فیلمی کارتونی نشان دادند تا واکنش آنها را نسبت به خشم و خشونت بررسی کنند.
در این فیلم حمله یک توپ آبی به یک تاس زرد مشاهده میشد. توپ به سرعت به سمت تاس روانه شد و به آن حمله کرد. بعد از این که نوزادن این فیلم را مشاهده کردند به آنها یک توپ و یک تاس واقعی نشان داده شد. اکثر آنها دست خود را به سمت قربانی یعنی تاس دراز کردند و به توپ توجهی نشان نمیدادند.
واکنش کودکان بعد از اینکه نقش این اشکال عوض شد نیز باز همان بود. یعنی حتی وقتی که تاس نقش مهاجم را ایفا کرد و توپ نقش قربانی را باز هم کودک طرف قربانی را گرفت و به مهاجم علاقهای نشان نداد.
در مراحل بعدی این آزمایش از اشکال بیطرفی که در این قضیه نقشی نداشتند نیز استفاده شد. نوزادان یا به قربانی و یا به شیئ بیطرف علاقه نشان میدادند. پژوهشگران تصور میکنند که تمایل نوزادان به قربانی به خاطر ترس آنها از مهاجم نیست بلکه به دلیل همدردی با قربانی به آن دلبستگی پیدا میکنند.
واکنش به درد دیگران
نوزادان به درد دیگران واکنش نشان میدهند، مثلا وقتی که بزرگترها گریه میکنند چهره آنها هم حالت گریه به خود میگیرد.
پژوهشهایی که پیش از این انجام شده بود نشان میداد که توجه و تمایل واقعی کودکان نسبت به دیگران نخستین بار در ۱۸ ماهگی شکل میگیرد. بنا بر این، نخستین واکنشهای حقیقی دلسوزی و همدلی را میتوان از دومین سال زندگی مشاهده کرد، یعنی از زمانی که کودک قادر میشود بین خود و دیگران فرق قائل شود. اما از سن ۳ سالگی است که کودک شروع به دفاع از دیگران در برابر مهاجم میکند.
با این حال بررسی جدید نشان میدهد که حس همدردی در نوزادان زودتر از اینها شروع شده و نوزادان ۱۰ ماهه نه تنها نقش قربانی و مهاجم را درک میکنند بلکه به کسانی که در خطر قرار گرفتهاند نیز علاقه و تمایل نشان میدهند.
این یافته میتواند سنگبنای برنامهجامع بعدی در بررسی رفتار ناشی از همدلی قرار گیرد.