گفت‌وگو با معاون وزیر خارجه آمریکا درباره انتخابات و تحریم ایران

وندی شرمن، معاون وزیر خارجه آمریکا

وندی شرمن، معاون وزیر خارجه آمریکا در مصاحبه ای اختصاصی با رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی، می گوید نتیجه این رأی گیری و تأثیر آن در آینده کشور مشخص نیست.

 می خواهم گفت و گو را با یک پرسش کلی شروع کنم. دیدگاه شما درباره رژیم ایران چگونه است؟ آیا ایران هم مانند اتحاد شوروی یک بمب ساعتی است که روزی منفجر خواهد شد؟ یا اینکه یک حکومت استبدادی معمولی است که چند دهه دیگر به حیاتش ادامه خواهد داد؟

وندی شرمن: خوب، فکر می کنم که [اکنون] باید به اینجایی که ایستاده ایم نگاه کنیم. آینده ایران در نهایت به انتخاب مردم ایران بستگی دارد. به ایالات متحده یا کشورهای گروه «۱+۵» [گروه کشورهای قدرتمند جهان] ربطی ندارد. انتخاب ها و تصمیم ها که توسط رژیم های مختلف صورت می گیرد، و این مردم ایران هستند که رژیم را مسئول [این اعمال و تصمیم ها] بدانند.

پرواضح است که از دیدگاه ایالات متحده، ما بسیار نگران برنامه هسته ای ایران هستیم. معتقدیم که ایران به سمت دستیابی به جنگ افزار هسته ای گام بر می دارد، که به شدت برای کل جهان خطرناک است، و رئیس جمهوری ایالات متحده نیز اعلام کرده که اجازه نخواهد داد ایران به سلاح اتمی دست یابد. ما امیدواریم که رژیم بخاطر مردم کشور، به زودی دست به انتخاب راهبردی مناسبی بزند و تصمیم بگیرد که به طور جدی و اساسی با گروه «۱+۵» وارد مذاکره شود تا آینده روشن تری برای مردم ایران ترسیم شود.

شمار روزافزونی از دیپلمات های سابق و صاحب نظران در هفته های اخیر گفته اند که تلاش های ایالات متحده برای پایان دادن به فعالیت های حساس هسته ای ایران تنها بر روی بخش فشار متمرکز شده، - می گویند این رویکرد تنها به اسم «سیاست دو گانه» بوده، - و انتظار نمی رود که روش کنونی به تغییر رفتار ایران منجر شود. نظر شما در این باره چیست؟

من متوجه نارضایتی همه هستم چون هنوز نتیجه ای حاصل نشده، ایران همچنان برنامه هسته ای خود را پی می گیرد، و تحریم ها مدام در حال تشدید شدن است و این کشور روز به روز بیشتر به انزوا کشیده می شود، و زندگی مردم هم روز به روز دشوار تر می شود، - سختی معیشت مردم هم تنها به دلیل تحریم های ایالات متحده یا اتحادیه اروپا یا سازمان ملل متحده نیست، بلکه به خاطر انتخاب هایی است که رژیم تا کنون انجام داده است. اینک دیگر با حکومت ایران است که تصمیم بگیرد چه رفتاری را در پیش بگیرد. [جمهوری اسلامی] می تواند کاری کند که تحریم ها در آنی برداشته شوند، البته، اگر با کشورهای «۱+۵» مذاکراتی سازنده و اساسی را در پیش گیرد.  

بنابراین من فکر می کنم که تصمیم اصلی با رژیم ایران است و ما هم این آمادگی را داشته ایم که با گفت و گو درباره کل این برنامه برای برداشتن تحریم ها اقدام کنیم. همان طور که آقای رئیس جمهوری نیز اشاره کرده اند، وزیر خارجه جان کری هم گفته اند، ایران قادر خواهد بود با تبعیت از مقررات بین المللی و پایبندی به مسئولیت هایش در چارچوب قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل از یک برنامه هسته ای صلح آمیز بهره مند شده و زندگی معمولی خود را از سر گیرد.

اما پاسخ شما در برابر انتقاد آن کسانی چیست که می گویند سیاست شما باعث دست برداشتن ایران از فعالیت های حساس هسته ایش نخواهد شد؟

خوب، فکر می کنم به سود ماست که به صداها و نظرات افراد دیگر گوش کنیم. ما باید همه این نظرات را به حساب آورده و اطمینان حاصل کنیم که در مسیری گام برمی داریم که در نهایت به نتیجه ای سازنده ختم خواهد شد. باور ما این است که هم اینک در چنین مسیری هستیم. کشورهای گروه «۱+۵» (ایالات متحده، روسیه، چین، فرانسه، بریتانیا و آلمان) در این رویکرد هم پیمان شده اند، و ما هم همیشه از نظرات، اندیشه ها، انتقاد های موجود استفاده می کنیم، آن ها را در مقابل روش فعلی مان می سنجیم. اما در حال حاضر، همه اعضای «۱+۵» در راه پیش رو هم داستان هستند.

به چه روشی میزان موفقیت سیاست خود را مورد ارزیابی قرار می دهید؟

موفقیت [متصور برای ما] آن است که ایران در نهایت - و به ویژه رهبر انقلاب [آیت الله علی خامنه ای] - تصمیمی راهبردی را اتخاذ کند که هم به سود رژیم است، هم به سود مردم ایران، که از گوشه انزوا بیرون آمده و به جامعه جهانی بازپیوندند.

آیا نقطه ای هست که دیگر چیزی برای تحریم کردن باقی نماند؟ در این صورت ایالات متحده چه خواهد کرد؟

فکر می کنم که هنوز راه هست. رئیس جمهوری گفته اند که زمان هنوز برای گفت و گو وجود دارد. ترجیح مؤکد ما نتیجه ای صلح آمیز است. هیچ کس مایل نیست که راه دیگری در پیش گرفته شود. اما رئیس جمهوری هم گفته اند که همه گزینه ها روی میز هست. بنابراین، هنوز وقت برای رسیدن به یک راه حل صلح آمیز وجود دارد و ما بایستی هر آنچه در توان داریم را انجام دهیم تا به چنین راه حلی برسیم. [اگرچه] این زمان نامحدود نیست، ولی هنوز وقت هست.

گزارش های دریافتی از ایران حاکی از آن است که تحریم ها زندگی مردم معمولی ایران را دشوار کرده است. شما خودتان گفتید، که مردم در شرایط سختی زندگی می کنند. همین تازگی ها خانمی از تهران به من می گفت که احساس می کند ایالات متحده مردم ایران را با این تحریم ها مورد تنبیه قرار داده است. آیا شما نگران افکار عمومی ایرانی ها نیستید که احتمال دارد به تدریج به دلیل تحریم ها علیه ایالات متحده شود؟

اول اینکه ما خیلی مراقب بوده ایم که اطمینان حاصل کنیم که غذا، دارو و تجهیزات پزشکی همگی از تحریم ها معاف باشند. و در واقع گروه هایی را به سراسر جهان فرستاده ایم که به شرکت های تولیدی تجهیزات پزشکی و شرکت های غذایی بگوییم که می توانند این اقلام را به ایران صادر کنند. این شرکت ها به هیچ وجه، و تحت هیچ عنوانی و روشی مورد تحریم قرار نخواهند گرفت. جاهایی که مشکل ایجاد شده، کوشیده ایم مشکل را رفع کنیم.

درک من این است که بخشی از مشکل درباره این موارد، برآمده از تصمیم های رژیم است. در واقع، فکر می کنم که وزیر بهداشت - تا زمانی که از کار برکنار شد، - خودش گفته بود که دولت ایران برای واردات داروی مردم بودجه کافی صرف نمی کند. در عمل، این همه نتیجه انتخاب های خود حکومت ایران است، و توسط ما انجام نشده اند.

ایالات متحده هفته پیش تحریم فروش فن آوری به ایران را لغو کرد. برخی منتقدان می گویند که این اقدام بیشتر جنبه تبلیغاتی داشته و به دلیل تحریم های مالی موجود، انتظار نمی رود که تأثیر عینی و سریعی داشته باشد. آیا شما به شرکت های مربوط تضمین داده اید؟

ما با شرکت های سراسر جهان تماس گرفته ایم و برایشان توضیح داده ایم که اکنون یک مجوز عمومی دارند. دیگر نیازی به دریافت اجازه نامه های ویژه نیست. می توانند نرم افزار و سخت افزار به ایران بفروشند و تحریم نشوند.... ما می خواهیم اطمینان حاصل کنیم که مردم ایران، در صورت تمایل، بتوانند با یکدیگر به راحتی و ایمن ارتباط برقرار کنند.

ایرانی ها کمتر از یک هفته دیگر برای انتخاب رئیس جمهوری بعدی خود بر سر صندوق های رأی حاضر خواهند شد. شما گفته اید که ایالات متحده از کسی جانبداری نمی کند. اما آیا در صورت بر سر کار آمدن یک رئیس جمهوری میانه رو در کشور، معامله با ایران آسان تر نخواهد بود؟

این امر واقعاً به مردم ایران بستگی دارد، و نه به ایالات متحده. برداشت ما این هست که تا جایی که به پرونده هسته ای مربوط می شود، تصمیم واقعی با رهبر جمهوری اسلامی است، و این نهاد جایی است که انتخاب ها و تصمیم ها انجام می شود.

پس شما هیچ تغییری را بعد از این انتخابات انتظار نمی کشید؟

نمی دانم. فکر می کنم هیچ کس نمی داند انتخابات ایران در نهایت به کجا خواهد انجامید - حتی همین انتخابات، که بر مبنای استانداردهای بین المللی، آزاد، عادلانه یا قابل قبول نیست.

تصمیم اینکه چه کسانی حق نامزدی دارند توسط شورای نگهبان گرفته شد. که خودش یک نهاد منتخب و پاسخگو نیست. معیار [تعیین صلاحیت] هم نسبتاً غیرشفاف بوده. امری که گویای آن است که این رأی گیری بنابر استانداردهای بین المللی انتخاباتی آزاد، عادلانه و قابل قبول نیست. اما در عین حال، [شاید باز هم] مردم ایران در میان گزینه های موجود در برابر خود، مقداری جای انتخاب داشته باشند و فکر نمی کنم هیچ کس بداند که چه نتیجه ای رقم خواهد خورد و دستاورد آن برای آینده ایران چه خواهد بود.