چانهزنی باراک اوباما با بزرگترین طلبکار آمریکا
آخرین باری که باراک اوباما و شی جین پینگ با هم دیدار کردند حدود یک سال پیش بود
کامبیز فتاحی
بی بی سی، واشنگتن
از آخرین باری که باراک اوباما و شی جین پینگ، رئیس جمهوری چین، در کاخ سفید دیدار کردند حدود یک سال میگذرد.
در آن زمان یکی معاون رهبر چین بود و دیگری سرگرم انتخابات ریاست جمهوری آمریکا. حالا قدرت هر دو تثبیت شده، هرچند روابط طرفین چندان نزدیک نیست.
شی جین پینگ البته با جامعه آمریکا تا حدی آشنایی دارد.
گفته میشود یکی از دخترانش در دانشگاه هاروارد تحصیل میکند و خودش هم ۳۰ سال پیش مدتی با یک خانواده آمریکایی در ایالت آیوا زندگی کرده است.
او و باراک اوباما روزهای جمعه و شنبه به دور از تشریفات دیپلماتیک کاخ سفید و همهمه واشنگتن، در مکانی کاملا متفاوت، در استراحتگاه کویری سانیلندز کالیفرنیا، به دیدار هم میروند.
فضای آرام این ملک ۸۰ هکتاری که زمانی استراحتگاه مورد علاقه ریچارد نیکسون و رونالد ریگان بوده میتواند برای کاهش تنش و برقراری اعتماد متقابل مفید باشد.
رقابت استراتژیک
منابع تنش بین واشنگتن و پکن متعدد است: دو طرف از مدرنیزه شدن ارتش چین و حمایت نظامی آمریکا از تایوان گرفته تا وضع حقوق بشر و ارزش «واقعی» واحد پول چین (یوان) نگرانی و گلایه دارند.
دولت باراک اوباما همچنین چین را به جاسوسی سایبری و سرقت طرحهای تسلیحاتیاش متهم میکند. به گفته واشنگتن، اسرار حرفهای شرکتهایی مانند کوکا کولا و گوگل هم از تیررس هکرهای چینی در امان نبوده است.
کنت لیبرتال، مسئول سابق بخش آسیا در شورای امنیت ملی آمریکا، به بیبیسی میگوید: «از نظر شهروندان آمریکا، چین کمونیستی اسرار ما را به سرقت میبرد و از آن علیه ما استفاده میکند. این بدترین وجهه برای یک کشور است. متاسفانه رفتار چین این وجهه را تقویت میکند».
چین نیز معتقد است که حلقه محاصره آمریکا علیه منافعش در شرق آسیا در حال تنگتر شدن است.
مقامهای چینی به خصوص به آنچه دولت آقای اوباما از دو سال پیش سیاست چرخش استراتژیک به سمت منطقه اسیا و اقیانوسیه خوانده است، به شدت بدبین هستند.
منافع مشترک عظیم
تنها ابرقدرت جهان و بزرگترین رقیب استراتژیکش در عین حال منافع اقتصادی مشترک عظیمی دارند.
چین بزرگترین طلبکار خارجی آمریکاست. حداقل یک تریلیون و ۲۰۰ میلیارد دلار از اوراق قرضه وزارت خزانه داری آمریکا در دست بانکهای چینی است که اجازه میدهد واشنگتن هزینههایش را تامین کند.
چین همچنین بزرگترین صادر کننده کالا به آمریکا است.
مبادلات تجاری طرفین در سال ۲۰۱۲ میلادی به ۵۱۶ میلیارد دلار رسید.
استیون چانگ، مدیر توسعه بین المللی بندر لس آنجلس، به بیبیسی میگوید: «گمرک لس آنجلس سال گذشته ارزش مبادلات تجاری بین المللیاش از مرز ۴۰۰ میلیارد دلار عبور کرد. سهم چین از این رقم ۱۵۹ میلیارد دلار بود. بنابراین همانطور که میبینید چین در تجارت خارجی ما نقش مهمی ایفا میکند».
سانیلندز مکانی است که در آن آقای اوباما و شی جین پینگ با یکدیگر دیدار خواهند کرد
اقتصاد چین بین سالهای بین سالهای ۱۹۷۹ تا ۲۰۱۲ میلادی به طور متوسط سالانه ۱۰ درصد رشد کرده و پیش بینی میشود که تا پنج سال دیگر به بزرگترین اقتصاد دنیا تبدیل شود، هرچند مدتها طول خواهد کشید که استاندارد زندگی مردمش به سطح آمریکا برسد.
رشد اقتصادی خیره کننده چین هم آمریکا را مجذوب خود کرده است و هم نگران.
باراک اوباما تاکید دارد که از یک چین قدرتمند، ثروتمند و موفق که در عرصه بین المللی نقش مهم تری ایفا میکند استقبال میکند و قصد مهار قدرت چین را ندارد، اما بسیاری در چین به نیات رئیس جمهوری که آسیا و اقیانوسیه را مهمترین اولویت سیاست خارجیاش اعلام کرده تردید دارند.
به نظر میرسد که کاهش بیاعتمادی متقابل و برقراری رابطهای نزدیکتر بین رهبران آمریکا و چین میتواند مهمترین چالش پیش روی باراک اوباما و شی جین پینگ در سانیلندز کالیفرنا باشد.