کبد نارسا می‌تواند خود را ترمیم کند

دانشمندان دریافته اند بعضی از افرادی که دچار نارسایی کبد هستند و راه درمان آنها پیوند کبد شناخته می‌شود، ممکن است نیازی به این پیوند نداشته باشند چون کبد بعضی از این بیماران به تدریج کارکردهای خود را به علت رشد مجدد سلول‌ها به دست می‌آورد.

پزشکان بیمارستان "کینگز کالج" لندن که یکی از مراکز پیشرو در پیوند کبد است، با بررسی بیمارانی که تحت درمان موسوم به "پیوند کبد کمکی" قرار گرفته بودند به نتایج جالبی دست یافته اند و نتایج آن را در "نشریه پیوند آمریکا" منتشر کرده اند.

در پیوند کبد کمکی بر خلاف پیوندهای رایج که اندام از کارافتاده از بدن خارج می‌شود و عضو سالم جایش را می‌گیرد، کبد پیوندی به صورت موقت در کنار کبد آسیب‌دیده قرار می‌گیرد و شروع به فعالیت می‌کند تا اینکه دوره بحرانی سپری شود و کبد اصلی به تدریج خود را ترمیم کند و فعالیتش را از سر بگیرد.

کبد سالم (بالا) و کبد مبتلا به سیروز که نوعی نارسایی پیشرفته کبد است

 

پیوند کبد کمکی معمولا در موارد حاد انجام می‌شود که کبد کارایی خود را از دست می‌دهد، مثلا در عفونت‌های شدید ویروسی؛ در موارد مزمن مثل نارسایی کبد به علت مصرف بیش از اندازه الکل، این پیوند انجام نمی‌شود.

کبد از نظر رشد و ترمیم یکی از بیشترین قابلیتها را در میان اندامها دارد و در افراد سالم، حتی تکه ای کوچک از کبد می تواند در عرض چند ماه رشد کند و به کبدی کامل تبدیل شود.

محققان با بررسی بیمارانی که کبد کمکی دریافت کرده بودند متوجه شدند که کبد هفت بیمار از یازده بیمار، خود را ترمیم کرده و بنابراین نیازی به پیوند کبد نیست.

این محققان بر این باورند که می‌توان پیش‌بینی کرد که کبد کدام افراد قابلیت ترمیم دارد.

وقتی پیوند کبد انجام می‌شود مثل دیگر پیوندها فرد باید تمام عمر داروهای سرکوب کننده دستگاه ایمنی مصرف کند تا بدن، کبد پیوندی را دفع نکند. مصرف این داروها علاوه بر دیگر عوارض، احتمال عفونت را در این افراد زیاد می‌کند چرا که دستگاه ایمنی با تمام ظرفیت خود کار نمی‌کند.

محققان با بررسی دقیق مواد شیمیایی داخل سلولهای کبدی متوجه شدند که بین آنها که کبدشان بهبود پیدا می کند و آنها که بهبود پیدا نمی‌کند تفاوت بارزی وجود دارد.

دکتر وارونا آلوویهاری از کینگز کالج لندن به بی‌بی‌سی گفت: "از نقطه نظر نیاز به پیوند کبد، در آنهایی که کبد پس از سه سال ترمیم می‌شود، فعالیت بعضی مولکولهای بسیار کوچک با فعالیت همین مولکولها در سلولهای کبد افرادی که هیچوقت کبدشان ترمیم پیدا نمی‌کند، تفاوت فاحشی دارد."

این مولکولها در رشد سلولی نقش دارند: "در بعضی از بیماران، رشد دوباره سلولهای کبدی ممکن است شروع شده باشد. بنابراین اگر ما به روشهای آزمایشی بهتری برسیم که نشان دهد سلولهای کبدی رشد خود را شروع کرده‌اند، ممکن است نیازی به پیوند کبد نباشد."

ماشین پیوند کبد که حدود دو ماه پیش در دانشگاه اکسفورد ساخته شد و می‌تواند کبد پیوندی را ۲۴ ساعت بدون نیاز به مواد شیمیایی و انجماد زنده نگه دارد

 

"بنابراین ممکن است بتوانیم آنها را از لیست انتظار پیوند کبد خارج کنیم."

پیوند کبد در افرادی مدنظر قرار می‌گیرد که بیماری وخیمی دارند بنابراین حتی اگر پزشکان متوجه شوند روند بازساری کبد شروع شده باید بتوانند بیمار را تا زمانی که کبدش کارایی کافی پیدا کند زنده نگه دارند.

به نظر دکتر آلوویهاری این کار امکان پذیر است چون حتی بازیابی بخش کوچکی از فعالیت کبد به بیمار امکان می‌دهد از بیمارستان مرخص شود.

به نظر دکتر آلوویهاری در تعدادی از بیمارانی که در بیمارستان کینگز کالج در لیست انتظار پیوند کبد قرار دارند و به نظر پزشکان نیاز فوری به این پیوند دارند، روند ترمیم شروع شده،"شاید سالی در پنج تا ده نفر."

با این حال هنوز نمی‌توان با قطعیت گفت که آیا با این شیوه می‌شود از پبوند بی دلیل کبد جلوگیری کرد یا نه؛ اما این محققان بررسی تفاوتهای شیمیایی را بین آنها که قطعا نیاز به پیوند خواهند داشت و آنها که کبدشان رشد خواهد کرد، شروع کرده‌اند.