دیدن از راه دست و گوش
یازدهمین نمایشگاه "سایت سیتی"، بزرگترین نمایشگاه دستاوردهای کامپیوتری برای نابینایان و کمبینایان، در هتل شراتون در فرودگاه فرانکفورت آلمان برگزار شد.
بیش از ۱۰ هزار علاقهمند از ۱۱۴ غرفهی نمایشگاه سایت سیتی Sight City (بیناشهر) دیدن کردند. نمایشگران از بیست کشور اروپایی، آمریکایی و آسیایی در این نمایشگاه شرکت داشتند و تازهها یا بهترساختههای خود را عرضه کرده بودند.
شعار نانوشتهی نمایشگاه امسال شناسایی شرکتهای کوچکتر بود، چون در حالی که شرکتهای نامداری مانند "مارلاند" از آلمان و "کرتک" Caretech از اتریش حضور نداشتند، نمایشگران ناشناس بسیاری از سراسر جهان برای عرضهی ایدهها و دستگاههای خود به آلمان آمده بودند.
شرکت کوچک "هارپو" از لهستان با مدرنیزه کردن ماشینهای تحریر نابینایی و اتصال آنها به آیپد و آیفون، کمکابزاری برای توانخواهانی تهیه کرده که نابینا، ناشنوا و ناگویا هستند.
مخاطب آنچه توانخواه مینویسد را روی آیپد میخواند و پاسخ او را توانخواه بر روی کاغذ ماشین تحریر.
همین شرکت دستگاه کپیای نیز به بازار عرضه کرده که بر روی کاغذهای ویژه، بخشهای رنگی یا سیاه یک کاغذ سفید را طوری برجسته میکند که نابینا بتواند آن را لمس کند. بدین ترتیب طرحها، نقشهها و نوشتهها به سادهترین وجه در اختیار نابینا قرار میگیرد.
جیپیاس GPS تنها جهتیاب نیست
بسیار پیش آمده که نابینایی در ایستگاه اتوبوس یا مترو منتظر خط است، کسی هم نیست که از او بپرسد آیا روی سکو یا ایستگاه درست ایستاده یا خیر. اکنون به کمک فرستندهها و گیرندههایی که هرکدام یک برچسب بیش نیستند، این مشکل هم دستکم در اروپا در حال حل شدن است.
جمعی از شرکتهای کمکابزار نابینایان به کمک برچسبهای آرافآیدی RFID، یعنی همان فرستنده و گیرندهها، ایستگاههای شهر هامبورگ را نشانهگذاری کردهاند. نابینایانی که این برچسبها را خریده باشند، به محض نزدیک شدن به ایستگاهها صدای دستگاه کامپیوتریای که در آنجا نصب شده را میشنوند که نام، مسیر و شماره خط ایستگاه را اعلام میکند.
شرکتهای گوناگونی هم جز راهیابهای عادیای که روی آیفونها نصب هستند یا میشوند، راهیابهایی ویژهی نابینایان را برنامهریزی کردهاند. این نرمافزارها مانند یک همراه صبور پرحوصله، پیوسته نابینا را از موضع خود و آنچه از فروشگاهها، دیدنیها و مکانهای دولتی و تفریحی پیرامون اوست، آگاه و او را به مقصد دلخواهش راهنمایی میکند.
کارشناسان هم به فکر راهیاب در مکانهای بسته مانند درون ساختمانها و راههای زیرزمینی افتادهاند که هنوز در مرحلهی آزمایشی است.
همترازسازی توانخواهان با افراد دیگر
در زمینهی عادیسازی وضع نابینایان و همتراز ساختن آنان با افراد دیگر، کارشناسان کوشیدهاند جهان نابینایان را به جهان عادی و برعکس نزدیکتر کنند.
برای نمونه چاپگرهای نابینایی چند شرکت نامدار از جمله "آمریکن ترموفورم" american thermoform در کنار آنچه به خط نابینایی چاپ میکنند، همان را به خط عادی نیز مینویسند. به این ترتیب نابینا و بینا به ویژه در آموزشگاهها هر دو میتوانند از کتابها، برشورها و امثال آن استفاده کنند.
دستگاههای یادداشتبردار الکترونیک هم هرکدام دارای مانیتور کوچکی شدهاند که دو طیف یادشده همزمان بتوانند مطالب آن را بخوانند و با آن کار کنند.
کمکابزارهای غیر کامپیوتری در نمایشگاه کامپیوتر
گرچه "سایت سیتی" ویژهی دستگاهها و دستاوردهای کامپیوتری است، ولی هر سال چندین غرفه مانند "شرکت کمک ابزارهای نابینایی هانوفر" یا شهر درسدن نیز به آنجا میآیند که تسهیلات روزمره و وسایل دیگر نابینایی را عرضه میکنند.
شرکت "سوارفسکی" از جمهوری چک، عصاهای گوناگون عرضه کرده و شرکتهای "پلکستاک" Plextalk و "هیومانور" Humanware از ژاپن و کانادا دستگاههای پخش و ضبط صوت حرفهای. شرکت اسپانیایی "اونس" ONCE بازیهایی را به نمایش گذاشته بود که برای نابینایان آماده شدهاند و چند انتشاراتی مانند "آرگون" Argon و "دیدنی دیگر" anders sehen از آلمان نیز کتابهای تازهی نابینایی و شنیداری را با خود آورده بودند.
نهادها و شرکتهای خدماتی مانند آموزشگاههای حرفهای نابینایان و یک شرکت بیمهیاب نیز برای شناساندن رشتههای کاری خود غرفههایی داشتند.
برنامههای فوقالعاده در کنار نمایشگاه نیز مانند هر سال بر پا بودند. پروفسور شراگه Schrage از شهر کلن آلمان دربارهی بیماریهای گوناگون چشم و راههای تازهی درمانی سخنرانی کرد و چند سخنران دیگر طی نشستهایی از امکان و موقعیت شغلی برای توانخواهان گفتند.
نیروی انسانی فراوان
از ایران هم "خانهی نور" که وابسته به توانخواهان جانباز است، در نمایشگاه شرکت کرده بود. تنها دستگاه تازهی این غرفه یک "مکانیاب" بود که آن هم گونهی آزمایشی قدیمی همان چیپ های آرافآیدی RFID بود که پیشتر گفته شد. هرچه دستگاه و تسهیل در غرفهی ایران معدود بود، در عوض نیروی انسانی وطنی فراوان دیده میشد.
نمایشگاه "سایت سیتی" که امسال از ۲۴ تا ۲۶ آوریل (۵ تا ۷ اردیبهشت) برپا بود، نسبت به سالهای پیش علاقهمندان بیشتری را به سوی خود کشاند. هر چند در زمینهی دادهپردازی و کمکابزارهای کامپیوتری، دستگاه یا نرم افزار کاملاً تازهای عرضه نشده بود، ولی نمایشگران با ایدههای نو برای نزدیکتر کردن طیف نابینا و بینا به یکدیگر جلوهی ویژهای به نمایشگاه امسال بخشیدند.
نمایندگان برگزارکنندهی نمایشگاه اطمینان دادند که سال آینده "سایت سیتی" در سطحی وسیعتر و بهتر از امسال برپا خواهد شد.