مراقب کمبود این سه ویتامین باشید

بسیاری از مواد مغذی برای سلامتی لازم و ضروری هستند و امکان دریافت بسیاری از آن ها از غذاها وجود دارد. با این حال، شاهد کمبود بعضی مواد مغذی هستیم. در قسمت اول این مطلب کمبودهای مواد معدنی را بررسی کردیم. در این مطلب، به بررسی کمبودهای ویتامینی رایج می پردازیم.

ویتامین دی، ویتامینی است محلول در چربی که مانند هورمون های استروئیدی در بدن عمل می کند. این ویتامین به درون جریان خون و یا داخل سلول ها رفته و فعال یا غیرفعال بودن ژن ها را تأیید می کند. از طرفی، تقریباً تمامی سلول های بدن، گیرنده ی ویتامین دی دارند.

ویتامین دی، در پوست، از کلسترول، زمانی که پوست در مواجهه با نور خورشید باشد، ساخته می شود. بنابراین، افرادی که در مناطق دور از استوا زندگی می کنند - از آنجایی که کمتر در معرض اشعه ی خورشید هستند - بیشتر در معرض کمبود این ویتامین هستند.

در ایالات متحده، حدود 42% از افراد دارای کمبود ویتامین دی هستند و این کمبود در سالمندان به 74% و در افراد سیاه پوست به 82% می رسد. زیرا افزایش سن و همچنین پوست تیره، سبب کاهش ساخت ویتامین دی می شود.
 

چنانچه فردی دارای کمبود ویتامین دی باشد، این علائم ممکن است برای سال ها و حتی دهه ها بدون هیچ عارضه ای وجود داشته باشد.

از علائم کمبود ویتامین دی در بزرگسالان می توان به ضعف ماهیچه ای، از دست دهی استخوان و افزایش احتمال شکستگی استخوان اشاره کرد و در کودکان، علائمی مانند تأخیر در رشد و نرمی استخوان دیده می شود. همچنین کمبود ویتامین دی، سبب کاهش ایمنی بدن و افزایش احتمال ابتلا به سرطان می شود.
متأسفانه غذاهای بسیار کمی هستند که دارای مقادیر قابل توجهی از ویتامین دی هستند.

بهترین منابع غذایی ویتامین دی
* روغن کبد ماهی کاد: تنها یک قاشق غذاخوری آن، 227% از نیاز روزانه به این ویتامین را تأمین می کند.
* ماهی های چرب مانند سالمون و ساردین: 85 گرم از ماهی سالمون پخته، 75% از نیاز روزانه به ویتامین دی را تأمین می کند.
* زرده ی تخم مرغ: یک زرده ی تخم مرغ بزرگ، 7% از نیاز روزانه به ویتامین دی را تأمین می کند.
افرادی که دارای کمبود ویتامین دی هستند، یا باید بیشتر در معرض نور خورشید قرار گیرند یا از مکمل های ویتامین دی استفاده کنند. از آنجایی که منابع غذایی این ویتامین بسیار محدود هستند، دریافت مقادیر مورد نیاز از ویتامین دی، به تنهایی از رژیم غذایی، کاری بسیار دشوار است.

ویتامین ب 12، که نام دیگر آن کوبالامین است، جزء ویتامین های محلول در آب می باشد. این ویتامین برای تشکیل سلول های خونی و عملکرد مغز و اعصاب لازم است. همه ی سلول های بدن، نیاز به ویتامین ب 12 دارند تا عملکردی طبیعی داشته باشند. اما این ویتامین در بدن تولید نمی شود و ما برای تأمین آن، یا باید غذاهای حاوی ویتامین ب 12 را دریافت کنیم و یا اینکه آن را به صورت مکمل مصرف کنیم.

ویتامین ب 12، تنها در غذاهای حیوانی یافت می شود. بنابراین، افرادی که غذاهای حیوانی را دریافت نمی کنند، در خطر بالای کمبود ویتامین ب 12 هستند.

مطالعات مختلف حاکی از کمبود ویتامین ب 12 در گیاهخواران، علی الخصوص گیاهخواران مطلق است. میزان کمبود در این افراد، به 80-90% می رسد. حدود 20% افراد مسن نیز دارای کمبود ویتامین ب 12 هستند و علت آن، کاهش جذب این ویتامین است. جذب ویتامین ب 12، بسیار پیچیده تر از سایر ویتامین هاست. زیرا برای جذب، نیاز به پروتئینی دارد که برای جذب آن ضروری است.

از جمله علائم شایع کمبود ب 12، آنمی مگالوبلاستیک است که در این کم خونی، سلول های خونی بزرگ تر از اندازه دی استاندارد هستند. از دیگر علائم کمبود آن، اختلال در عملکرد مغزی و افزایش سطح هموسیستئین خون است که خطر بسیاری از بیماری ها را افزایش می دهد.

منابع غذایی ویتامین ب 12
امعا و احشا: 60 گرم جگر، 1000% نیاز روزانه به ویتامین ب 12 را تأمین می کند.
گوشت: 170 گرم از گوشت استیکی، 150% از نیاز روزانه به ویتامین ب 12 را تأمین می کند.
تخم مرغ: هر تخم مرغ کامل، 6% از نیاز روزانه به این ویتامین را تأمین می کند.
محصولات لبنی: یک فنجان شیر کامل، 18% نیاز روزانه به ب 12 را تأمین می کند.
دریافت مقادیر بالای این ویتامین، خطرناک نیست. زیرا اغلب جذب آن کم است و دریافت مقادیر بالای آن، سبب دفع از طریق ادرار می شود.

ویتامین A، یکی از ویتامین های محلول در چربی ضروری بدن است. این ویتامین برای سلامت پوست، دندان ها، استخوان و غشا سلول ها لازم و ضروری است. دو نوع غذایی ویتامین A وجود دارد:
ویتامین A پیش ساخته: این فرم از ویتامین A، در محصولات حیوانی مانند گوشت، مرغ، ماهی و لبنیات وجود دارد.
پیش ساز ویتامین A: این نوع از ویتامین A، در غذاهای گیاهی مانند میوه جات و سبزیجات یافت می شود. بتاکاروتن که در بدن به ویتامین A تبدیل می شود، اصلی ترین شکل آن است.
بیش از 75% از افرادی که رژیم های غربی دارند، به مقدار کافی این ویتامین را دریافت می کنند و نگرانی کمبود این ویتامین در آن ها نیست.
 

با این حال، کمبود ویتامین A در بسیاری از کشورهای در حال توسعه بسیار رایج است.
کمبود ویتامین A، می تواند سبب آسیب های دائمی یا موقتی در بینایی و حتی نابینایی شود. در حقیقت، کمبود ویتامین A، از دلایل اصلی نابینایی در دنیا است.
کمبود ویتامین A، می تواند سبب سرکوب عملکرد سیستم ایمنی و افزایش مرگ و میر به ویژه در کودکان، زنان باردار و شیرده شود.

منابع غذایی ویتامین A
منابع غذایی ویتامین A پیش ساخته عبارت است از:
1. امعا و احشا: 60 گرم از جگر گوساله، بیش از 800% از نیاز روزانه به ویتامین A را تأمین می کند.
2. روغن کبد ماهی: 1 قاشق غذاخوری تأمین کننده ی تقریباً 500% از نیاز روزانه به ویتامین A است.
منابع غذایی بتاکاروتن (پیش ساز ویتامین A) عبارت است از:
1. سیب زمینی شیرین: یک عدد سیب زمینی شیرین متوسط (حدود 170 گرم)، 150% از نیاز روزانه به ویتامین A را تأمین می کند.
2. هویج: یک هویج بزرگ، 75% از نیاز روزانه به ویتامین A را تأمین می کند.
3. سبزیجات برگ سبز تیره: 28 گرم از اسفناج تازه، 18% از نیاز روزانه به ویتامین A را تأمین می کند.
در حالی که مصرف ویتامین A کافی بسیار توصیه می شود، اما به طور کلی توصیه به مصرف بسیار بالای ویتامین A پیش ساخته نمی شود. زیرا دریافت بالای این شکل، می تواند سبب مسمومیت با این ویتامین شود. البته این نکته در رابطه با پیش ساز ویتامین A، صدق نمی کند. زیرا دریافت بالای آن، تنها سبب رنگ زرد- نارنجی پوست می شود که خطرناک نیست.