نبش قبر پابلو نرودا برای تحقیق در مورد دلیل مرگ وی

رودولفو ری یس (سمت چپ)، خواهرزاده پابلو نرودا تابوت حامل جسد این شاعر شیلیایی را همراهی می‌کند.

نبش قبر پابلو نرودا شاعر معروف شیلیایی روز یکشنبه، هفتم آوریل، آغاز شد و هدف از آن انجام تحقیقات در مورد سوء ظن‌هایی است که در مورد نحوه مرگ وی وجود دارد. پابلو نرودا درست چند روز پس از کودتای نظامی ژنرال پینوشه علیه دولت چپگرای سالوادور آلنده در سال ۱۹۷۳ درگذشت.
 
هیات تحقیق کار خود را پس از بیرون آوردن باقی مانده جسد پابلو نرودا از قبر وی در « ایسلا نگرا » شهری دور افتاده در سواحل اقیانوس آرام که آخرین محل زندگی وی بود آغاز کرده است.
 
کارشناسان عضو این هیات تحقیق می‌گویند که امید چندانی ندارد نبش قبر و انجام آزمایش‌های کالبد شکافی بتواند جواب این معما را روشن کند.
 
راننده پابلو نرودا و گروه دیگری از نزدیکان وی از همان زمان معتقد بودند که ماموران کودتا این شاعر برجسته قرن بیستم را مسموم کرده‌اند.
 
یک قاضی دادگاه در شیلی درخواست حزب کمونیست این کشور برای نبش قبر پابلو نرودا را پذیرفته است ولی در حکم خود اجازه نداده که برای انجام تحقیقات از کارشناسان مستقل استفاده شود.
 
پابلو نرودا که در سال ۱۹۷۱ جایزه نوبل در رشته ادبیات را دریافت کرده است بیش از هر چیز برای اشعار لطیف و عاشقانه خود و به خصوص مجموعه « بیست شعر عاشقانه و آواز نومیدی» شهرت دارد. ولی در عین حال یک سیاستمدار و فعال چپگرا بود و علاوه بر عهده داری مقام‌های دیپلماتیک و سفارت در دوران حکومت آلنده با وی دوست بود.
 
سالوادور آلنده در جریان کودتای نظامی به رهبری ژنرال پینوشه و در پایان ماجرای محاصره کاخ ریاست جمهوری در یازدهم سپتامبر سال ۱۹۷۳ خودکشی کرد.
 
در روزهای پس از وقوع کودتا ماموران نظامی به خانه پابلو نرودا در شهر دور افتاده «ایسلا نگرا» حمله کردند و یک کشتی جنگی در ‌آب‌های آن حوالی پهلو گرفت و لوله‌های توپ خود را به سمت خانه پابلو نرودا نشانه رفت.
 
در آن زمان پابلو نرودا ۶۹ ساله بود و از بیماری سرطان پروستات رنج می برد. اطرافیان وی می‌گویند که کودتای نظامی به شدت روی وی تاثیر گذاشته بود و وضعیت جسمی او را بدتر کرده بود. با این همه وی تصمیم داشت از شیلی خارج شود و در خارج از کشور فعالیت و مبارزه علیه رژیم نظامی پینوشه را ادامه دهد.
 

درست یک روز قبل از برنامه خروج از کشور حال وی به شدت وخیم و به بیمارستان منتقل شد. در آنجا کار مداوای سرطان و سایر بیماری‌های وی را آغاز می‌کنند. طبق آنچه که رسما در آن زمان اعلام شد پابلو نرودا روز بیست و سوم سپتامبر یعنی دوازده روز پس از کودتا و بر اثر نارسایی‌های طبیعی که به فشار عصبی ناشی از وقوع کودتا مربوط می‌شود درگذشت.
 
اما از سال ۱۹۹۰ و بازگشت دمکراسی به شیلی سوء ظن‌ها به احتمال دخالت ماموران حکومت نظامی در مرگ وی مطرح شد.
 
ادواردو فری مونتالبا، رییس جمهوری پیشین شیلی، نیز در سال ۱۹۸۲ در همان بیمارستان درگذشت. دلیل مرگ وی عوارض پیچیده یک عمل جراحی فتق اعلام شد. ولی تحقیقاتی که حدود سی سال بعد صورت گرفت ثابت کرد او که از زمره منتقدان سرسخت حکومت نظامی ژنرال پینوشه بود بر اثر مسمومیت تدریجی و عامدانه جان خود را از دست داده است.
 
راننده پابلو نرودا که در آن زمان ۲۶ ساله بوده می‌گوید که آنها در روز بستری شدن شاعر در بیمارستان، وی را تنها گذاشته بودند و در آن فرصت حتما ماموران کودتا وی را مسموم کرده و کشته‌اند.
 
اما بنیاد پابلو نرودا که مدیریت اموال معنوی و مادی شاعر را برعهده دارد ادعاهای راننده وی را رد کرده و حزب کمونیست شیلی که نرودا از اعضای آن بوده نیز تاکنون این موضوع را چندان بزرگ نکرده است.
 
از سال ۲۰۱۱ که راننده پابلو نرودا در مصاحبه با یک مجله چاپ مکزیک دوباره این موضوع را مطرح کرده ظاهرا رهبران حزب کمونیست شیلی تصمیم می‌گیرند که ماجرا را بررسی کنند.
 طبق حکم قاضی، اداره پزشکی قانونی شیلی مامور شده تا پس از نبش قبل این تحقیقات را انجام دهد.
 
یک کارشناس پزشک قانونی در شیلی به خبرگزاری‌ها گفته است که نمی‌توان به نتایج این تحقیقات امید بست چون جسد پابلو نرودا در یکی از مرطوب‌ترین بخش‌های خاک شیلی دفن بوده است. در عین حال اداره پزشکی قانونی شیلی تجهیزات و روش‌های آزمایشگاهی بسیار عقب مانده‌ای دارد و در نهایت برای تشخیص وجود سم در بدن وی باید از آزمایشگاه‌های پیشرفته تر کمک بگیرند.
 
یک مقام حزب کمونیست شیلی نیز که بر اساس درخواست آنها حکم نبش قبر صادر شده است به خبرنگاران گفت مسئله بی اعتمادی و یا احتمال حقه بازی نیست ولی روش و امکاناتی که برای این تحقیقات در نظر گرفته شده بسیار ناکافی است.