پاپ: دین حق دخالت در زندگی خصوصی افراد را ندارد
کتاب گفت‌وگوهای پاپ فرانسیس و یک روحانی یهودی سه سال پس از انتشار به اسپانیایی اکنون به اغلب زبان‌ها ترجمه شده است. این کتاب افکار مردی را نشان می‌دهد که به عنوان رهبر کاتولیک‌های جهان همه را شگفت‌زده کرده است.
حدود سه هفته پیش (۲۳ اسفند / ۱۳ مارس) هنگامی که دود سفید از دودکش نمازخانه سیستین به هوا بلند شد کمتر کسی حدس می‌زد که اسقف اعظم بوئنس‌آیرس، خورگه ماریو برگولیو به جانشینی پاپ بندیکت شانزدهم انتخاب شده باشد.
انتخاب یک آرژانتینی که نخستین پاپ از قاره آمریکا است به همان اندازه شگفتی‌آفرین بود که بدعت‌های رهبر تازه‌ی کاتولیک‌های جهان در روزهای بعد؛ از جمله بی‌اعتنایی به تشریفات و تجملات رایج در واتیکان.
کتابی که ترجمه‌ی آلمانی آن آماده‌ی پخش شده نشان می‌دهد که پاپ فرانسیس اول سخنان و افکاری دارد که میتواند مانند شستن و بوسیدن پای یک زن در مراسم عید پاک، مسیحیان و غیرمسیحیان را شگفت‌زده کند.
دوستی اسقف و خاخام فوتبال دوست
خود کتاب و چگونگی به وجود آمدنش نیز حکایتی دارد که برای بالاترین مقام کلیسای کاتولیک چندان مرسوم و معمول نیست: دو روحانی فوتبال دوست یهودی و مسیحی در جریان بازی‌های جام جهانی در آرژانتین با یکدیگر آشنا می‌شوند و این آشنایی به دوستی عمیق و احترام متقابل تبدیل می‌شود.
فوتبال دوست آرژانتینی اکنون پاپ فرانسیس خوانده می‌شود و دوستش "آبراهام اسکورکا" نام دارد که خاخام جامعه یهودیان آرژانتین، نویسنده‌ی مقاله‌های تخصصی در حوزه بیوفیزیک و شیمی و پژوهشگر علوم دینی است.
این دو سه سال پیش حاصل گفت‌وگوها و مباحثات خود در مورد موضوع‌های مختلف از جمله خدا، بنیادگرایی، هولوکاست، آته‌ئیسم، مرگ، همجنس‌گرایی و کاپیتالیسم را در کتابی زیر عنوان "درباره‌ی آسمان و زمین" منتشر کردند.
اشپیگل آنلاین روز شنبه (۶ آوریل/ ۱۷ فروردین) در گزارشی زیر عنوان "کلیسا یک زن است" فرازهایی از این کتاب را نقل کرده است.
نظرات "انقلابی" پاپ فرانسیس
برخی از موضوع‌های مورد گفت‌وگو سیاسی و از مسائل روز جامعه جهانی هستند و اظهارات پاپ در مورد آنها بسیار "انقلابی" به نظر می‌رسد. او از جهانی شدن به همان شدت انتقاد می‌کند که از سرمایه‌دارانی که برای فرار از مالیات سرمایه‌ی خود را از کشورشان خارج میکنند. شماری از موضع‌گیری‌های او با مواضع چپگرایان ضد کاپیتالیسم شباهت دارد.
پاپ فرانسیس در مورد درآمدهایی که از راه‌های خلاف مثل قاچاق مواد مخدر به دست می‌آیند می‌گوید اینها "پول‌های کثیفی" هستند که حتا اگر در اختیار کلیسا یا فعالیت‌های خیریه اجتماعی نیز قرار بگیرند کثیف خواهند ماند.
به رغم این، نظرات اسقف اعظم بوئنس‌آیرس در مورد مسائلی چون سقط جنین و طلاق همانقدر محافظه‌کارانه و سختگیرانه است که نظرات پاپ پیشین و بسیاری از کاردینال‌های ارشد کلیسای کاتولیک. او سقط جنین را کشتن کسی می‌خواند که "نمی‌تواند از خود دفاع کند" و طلاق را اقدامی خلاف "پیوند فسخ ناپذیر زناشویی."
"همجنس‌گرایی همیشه بوده، ازدواج نه"
به گزارش اشپیگل مواضع پاپ در مورد همجنس‌گرایی نیز گرچه بیانی لیبرال دارد در هسته‌ی اصلی بسیار سخت است. او می‌گوید همجسن‌گرایی همیشه وجود داشته و در اصل به حوزه‌ی مسائل شخصی مربوط می‌شود که هیچ ارتباطی با کلیسا ندارد.
پاپ فرانسیس در عین حال تاکید می‌کند که برخلاف امروز پیش از این وجود همجنس‌گرایی توجیهی برای ازدواج دو همجنس نبوده و چنین درخواستی فراتر رفتن از چارجوب‌های مذهبی است.
رهبر کاتولیک‌های جهان ازدواج دو همجنس را "به لحاظ انسان‌شناسانه گامی به عقب" توصیف می‌کند و می‌گوید این کار یک نهاد هزاران ساله را که "هم طبیعی و هم انسانی" است تضعیف می‌کند.
پاپ فرانسیس که اخیرا بر اهمیت نقش زنان در کلیسا تاکید کرده در گفت‌وگو با دوست یهودی خود نظر رسمی کاتولیک‌ها در مورد ممنوعیت کشیش شدن زنان را تایید می‌کند. به گفته‌ی او این مقام فقط به مردان اختصاص دارد و بالاخره "کشیش اعظم، مسیح" نیز مرد بوده است.
پاپ فرانسیس در مراسم عید پاک
"کلیسا یک زن است"
پاپ فرانسیس معتقد است کشیش نشدن به هیچ عنوان به معنای کمتر اهمیت داشتن زنان نیست. او در ادامه می‌افزاید "مریم باکره" در کلیسا از موقعیت بسیار بالایی و حتا فراتر از حواریون برخوردار است و فراموش نکنیم که کلیسا نیز به خاطر پیوند با مسیح "یک زن" است.
از گفت‌وگوهای اسقف سابق و خاخام جامعه یهودیان بوئنس‌آیرس چنین برمی‌آید که رهبر جدید کاتولیک‌های جهان دست‌کم در مورد ازدواج کشیش‌ها از انعطاف بیشتری نسبت به پیشینیان خود برخوردار است و ممنوعیت‌ها در این مورد را از اصول مهم فقهی نمی‌داند؛ هر چه باشد کشیش‌های کاتولیک در کشورهایی چون روسیه، اوکرائین و یونان نیز حق ازدواج دارند.
همه تجلی خدایند، "چه با ایمان چه بی‌ایمان"
خورگه ماریو برگولیو در گفت‌وگو با آبراهام اسکورکا مسائلی را نیز مطرح می‌کند که احتمالا به مذاق کاتولیک‌های متعصب خوش نخواهد آمد: «هر انسانی تجلی خداوند است، چه با ایمان چه بی‌ایمان.» یا «رهبران بزرگ خلق خدا انسان‌هایی بوده‌اند که فضایی نیز به شک اختصاص می‌دادند.»
او در جای دیگری تاکید می‌کند که دین حق ندارد در هیچ یک از امور شخصی افراد دخالت کند. برخی از ناظران معتقدند که چنین اظهاراتی میتواند به معنای مجاز بودن بی‌اعتنایی به برخی ممنوعیت‌ها مانند سقط جنین تلقی شود.
رفتار پاپ فرانسیس در مراسم عشای ربانی عید پاک نیز توسط برخی از تحلیلگران در همین جهت تفسیر شده است. شستن پای ۱۲ نفر در این مراسم توسط پاپ، به رفتار مسیح با حواریون در شام آخر نسبت داده می‌شود که نشانه و درس فروتنی تلقی می‌شود.
پاپ فرانسیس در این مراسم در بدعتی که تاکنون سابقه نداشت پای ۱۲ جوان زندانی، از جمله دو زن از ملیت‌ها و اعتقادات گوناگون را شست و بوسید. برخی معتقدند او با این رفتار نشان داد که برخی قوانین سختگیرانه‌ی کلیسا را می‌توان بدون تغییر نادیده گرفت.