زنان هندی که مجبور می‌شوند رحم‌هایشان را درآورند

هزاران زن هندی زیر تیغ جراحی می‌روند تا رحم‌های خود را بردارند، اما فعالان حوزه زنان می‌گویند که انجام این جراحی‌ها ضروری نیست و تنها برای کسب درآمد پزشکان خصوصی (غیردولتی) سودجو انجام می‌شوند.

سونیتا در مورد سن دقیق خود مطمئن نیست، اما گمان می‌کند که ۲۵ سال دارد. من او را در یک روستای کوچک در راجستان، در شمال غربی هند و بین گاوهای نشخوارکننده و آواز پرندگان ملاقات کردم. او غرق در زینت‌آلات بود؛ از حلقه بینی و انگشترهایش گرفته تا النگوهایی که با هر حرکت دستانش به صدا درمی‌آمدند.

وقتی از عمل‌ جراحی‌اش حرف می‌زند، صورتش در هم می‌رود: "به خاطر خونریزی شدید در دوران قاعدگی به درمانگاه رفتم."

او می‌گوید: "دکتر سونوگرافی کرد و گفت که ممکن است سرطان داشته باشم. خیلی با عجله مجبورم کرد که همان روز زیر تیغ جراحی بروم."

سونیتا می‌گوید که نمی‌خواست بلافاصله جراحی شود، بلکه اول می‌خواست با شوهرش مشورت کند، اما دکتر گفت که عمل جراحی اورژانسی است و فورا باید انجام شود. ساعتی بعد هم او را به اتاق عمل فرستاد.

از آن روز بیش از دو سال گذشته است، اما سونیتا می‌گوید که هنوز احساس می‌کند برای کار یا مراقبت از بچه‌هایش خیلی ضعیف است.

وقتی زنان محلی دیگر دورم جمع شدند،‌ از آنها پرسیدم که چندتایشان چنین عملی داشته‌اند و بیش از نیمی‌ از آنها دست‌شان را بالا بردند. مسئولان روستا می‌گویند که حدود ۹۰ درصد زنان روستایی با جراحی، رحم‌های خود را برداشته‌اند، آن هم در حالی که در دوره بیست یا سی سالگی عمرشان بوده‌اند.

پزشکان در مجموع ۲۰۰ دلار برای این نوع جراحی‌ها می‌گیرند و اغلب خانواده‌های روستایی برای تهیه این هزینه مجبورند گاو یا دیگر دارایی‌های خود را بفروشند.

من پیگیر کار درمانگاه خصوصی کوچکی شدم که سونیتا و دیگر زنان روستا می‌گفتند به خاطر ناراحتی‌های ناشی از خونریزی‌های شدید، درد قاعدگی، عفونت مثانه و کمردرد به آنجا مراجعه کرده‌اند و بعد با جراحی رحم‌شان برداشته شده است.

وقتی به آنجا رفتم، دکتری که مالک کلینیک است، مشغول سونوگرافی بود. هنگامی که اتهامات وارد شده از طرف زنان را با او در میان گذاشتم، سرش را تکان داد و لبخند زد. او گفت که آنها واقعیت را نگفته‌اند و درمانگاه او برخلاف جاهای دیگر منطقه،‌ درست و اخلاقی کار می‌کند.

وقتی پرسیدم که چطور می‌تواند فقط با یک عکس سونوگرافی، یک رشد پیش‌سرطانی یا سرطانی را تشخیص دهد، تایید کرد که گاه بدون انجام بیوپسی (نمونه‌برداری)، رحم را برمی‌دارد و پس از آن، این کار را انجام می‌دهد. اما وقتی رحم برداشته شد، اثبات این که عمل جراحی لازم نبوده است، دشوار می‌شود.

جراحی رحم در جاهای دیگر

مقایسه آماری این جراحی‌ها در هندوستان با کشورهای دیگر دشوار است، چون تاکنون تنها یک نسل از زنان در سنین باروری به این روش دسترسی داشته‌اند
پژوهشی در ایالت آندرا پرادش نشان می‌دهد که زنان زیر ۴۵ سال به ندرت به این عمل نیاز دارند
کانادا یکی از بالاترین آمار این نوع جراحی را در جهان دارد: ۳۴۶ زن از هر ده هزار زن در سال ‌های ۲۰۰۶ تا ۲۰۰۷ میلادی، یعنی دو برابر بریتانیا، هلند، سوئد و نروژ
داده‌های بریتانیا آمار این نوع جراحی را ۱۵۰ زن از هر ۱۰۰هزار زن نشان می‌دهد
منبع: آکسفام

واضح است که روندی ناجور و به شدت نگران‌کننده در حال شکل گرفتن است. گزارش‌هایی که از وضعیت ایالت‌های هندوستان از جمله راجستان، بیهار، چهاتیسگار و آندرا پرادش تهیه شده‌اند، نشان می‌دهد که شمار غیرمعمولی از زنان، رحم خود را درآورده‌اند در حالی که بیشتر آنان کمتر از چهل سال داشته‌اند.

اغلب زنان می‌گویند که پزشکان با گفتن این که دچار سرطان رحم شده‌اند آنها را وحشت‌زده راهی اتاق عمل کرده‌اند. اما در بسیاری از موارد، تشخیص تنها بر اساس یک عکس سونوگرافی انجام شده‌است- که با توجه به نظر پزشکان مستقل، نمی‌تواند تصمیم به عمل جراحی را توجیه کند.

دکتر نارندا گوپتا، از موسسه خیریه تندرستی پرایاس، همکار محلی آکسفام، یکی از فعالان در این حوزه است. او معتقد است که برخی پزشکان خصوصی، آشکارا در چنین حرکت نادرستی مشارکت می‌کنند: "مردم می‌گویند که در برخی جاها محله‌هایی هست که هیچ‌کس رحم ندارد."

او می‌گوید: "به نظر می‌رسد که پزشکان خصوصی این کار را فرصتی برای کسب درآمد سریع می‌دانند. آنها از بیماری‌هایی پول درمی‌آورند که با روش‌های ساده‌تر و کم‌خطرتری هم قابل درمان هستند."

دکتر وینیتا گوپتا، متخص زنان و زایمان را در حالی که گوشی پزشکی‌اش را به دور گردن انداخته است، در یک مرکز مشاوره ملاقات کردم. او می‌گوید که معمولا در طول هفته بین هفت تا هشت زن از روستاهای منطقه به او مراجعه می‌کنند و می‌گویند که به آنها گفته شده است باید رحم‌شان را بردارند، اما می‌خواهند نظر پزشک دومی را هم بدانند.

او می‌گوید: "در مناطق روستایی، پزشکان خیلی راحت می‌گویند که یک بیمار به سرطان مبتلاست."

او می‌گوید: "این روند خیلی اشتباه است. وقتی بیماران پیش من می‌آیند، به آنها می‌گویم که عفونت باعث سرطان نمی‌شود. به آنها می‌گویم که عفونت را درمان می‌کنیم و شما حالتان کاملا خوب می‌شود. بعضی‌هایشان متقاعد می‌شوند، اما برخی قانع نمی‌شوند، چون به آنها گفته شده که اگر رحم‌شان را درنیاورند، سرطان می‌گیرند و می‌میرند."

پزشک دومی که راجانتی به او مراجعه کرد، گفت که لازم نبود رحمش بلافاصله جراحی شود

تا همین اواخر،‌ هیچ داده‌ای در مورد تعداد جراحی‌ها برای خارج کردن رحم زنان در هند به دست نیامده بود، اما شواهد حاکی از آن بود که این نوع جراحی به مراتب شایع‌تر از سال‌های پیش شده است.

این اتقاق به دنبال گسترش سریع درمانگاه‌ها و بیمارستان‌های کوچک خصوصی،‌ به ویژه در مناطق دورافتاده روستایی رخ داده است. یعنی در مناطقی که شبکه بهداری دولتی بسیار کم به آنها کمک می‌کند.

دلایل بهداشتی

در بریتانیا عمل جراحی برای خارج کردن رحم به ندرت انجام می‌شود، یعنی معمولا در درجه اول سایر گزینه‌های درمانی به کار می‌روند
برای تایید تشخیص سرطان، پزشکان باید در ابتدا نمونه‌برداری و دیگر آزمایشات لازم را انجام دهند. در برخی موارد، تا پیش از توسل به جراحی رحم، معالجه با پرتودرمانی یا شیمی‌درمانی انجام می‌شود
اکثریت قریب به اتفاق موارد این جراحی‌ها در بریتانیا شامل زنانی می‌شود که بین ۴۰ تا ۵۰ سال دارند و این که زنی در بیست یا سی سالگی تحت چنین عملی قرار بگیرد، بسیار به ندرت رخ می‌دهد
حتی اگر در جراحی برای خارج کردن رحم، تخمدان‌ها دست‌نخورده بمانند، باز هم ممکن است فرد بعد از عمل، دچار یائسگی شود
این جراحی می‌تواند سبب بی‌اختیاری در ادرار، سندروم روده تحریک‌پذیر، افسردگی، کمردرد، کاهش لذت جنسی، تشکیل لخته خون در عروق و فروافتادگی رحم شود
از داده‌های یک شرکت مشاور بیمه درمانی آکسفام

بسیاری از فعالان در این زمینه تایید می‌کنند که لازم است این درمانگاه‌های خصوصی فعالیت کنند، ولی در عین حال، این استدلال را هم مطرح می‌کنند که پزشکان باید به درستی و طبق آیین‌نامه تحت نظارت و کنترل باشند تا اطمینان حاصل شود که سطح مناسبی از خدمات پزشکی و درمانی را به بیماران ارائه می‌کنند.

برای کاهش فشارهای مربوط به هزینه‌های درمانی بر روستاییان فقیر، دولت هندوستان در سال ۲۰۰۸ میلادی طرح ملی تندرستی یا آراس‌بی‌وای را راه‌اندازی کرد. براساس این طرح، خانواده‌هایی که زیر خط فقر زندگی می‌کنند، می‌توانند سالانه خدمات درمانی تا میزان سی هزار روپیه (معادل ۵۵۰ دلار آمریکا) را از بیمارستان‌های خصوصی دریافت کنند و در مقابل این مراکز درمانی خصوصی هم این هزینه را به طور مستقیم از دولت پس می‌گیرند.

اما منتقدان می‌گویند که در برخی ایالت‌ها، این طرح باعث شده است جراحی‌های بیشتری برای خارج کردن رحم زنان انجام شود، یعنی درمانگاه‌های خصوصی به روشی غیراخلاقی از فقرای آسیب‌پذیر بهره‌برداری می‌کنند و با استفاده ابزاری از آنها به بودجه دولت ضربه می‌زنند.

ارقام اولیه در منطقه‌ای در شمال ایالت بیهار نشان می‌دهد که بیش از یک‌سوم عمل‌های جراحی که در چارچوب این طرح انجام شده‌اند، جراحی‌های مربوط به خارج کردن رحم زنان بوده است. کوندان کومار، از بازرسان مراکز درمانی در منطقه، چنان نگران این ارقام شد که در ماه اوت سال گذشته زنانی را که تحت این عمل جراحی قرار گرفته بودند، به یک کمپ پزشکی دولتی دعوت کرد تا در آنجا توسط پزشکان دولتی تحت معاینه و ارزیابی جداگانه‌ای قرار بگیرند.

کوندان کومار می‌گوید که تعداد زیاد زنانی که بدون دلیل تحت جراحی رحم قرار گرفته‌اند، نگران‌کننده است

گزارش حاصل از این مطالعه نشان داد که از بین ۲ هزار و ۶۰۶ زنی که مورد معاینه قرار گرفتند، رحم ۳۱۶ نفر یعنی حدود ۱۲ درصد آنها، به طور غیرضروری برداشته شده است. در بین این زنان، افرادی بودند که برای جراحی و خارج کردن رحم خود به پزشک پول داده بودند و در عمل، تنها یک برش سطحی به شکمشان داده شده و رحم دست‌نخورده باقی مانده بود.

آقای کومار شماری از درمانگاه‌های خصوصی را به "افراط" در حفظ "منافع سودجویانه خود" متهم می‌کند و به دنبال آن است که آنها را تحت پیگرد قانونی قرار دهد.

او می‌گوید: "به جای توسل به روش‌های محافظه‌کارانه، آنها بی‌محابا دست به عمل جراحی می‌زنند. این کار برایشان به منزله پول بیشتر است."

او اضافه می‌کند: "گمان می‌کنم انجام جراحی‌ها بدون دلیل و به خاطر عطش دیوانه‌وار برای کسب سریع و هرچه بیشتر پول است."

مسئولان درمانگاه‌هایی که تحت بازرسی قرار گرفته‌اند، قصور خود را انکار می‌کنند و می‌گویند جراحی‌هایی که انجام داده‌اند، از نظر پزشکی توجیه‌پذیر هستند.

جایرم رامش، وزیر توسعه روستایی هندوستان می‌گویند که ریشه اصلی مشکل، کمبودهای نظام بهداشت عمومی است: "تمام سرمایه‌گذاری در درمانگاه‌های خصوصی برای این است که دستگاه عمومی سقوط کرده است."

او می‌گوید: "بر همین مبنا، وقتی امکانات دولتی وجود ندارد، این که مردم برای درمان به درمانگاه‌های خصوصی می‌روند، عقلانی است."

در حال حاضر، اجرای قوانین تصویب شده از سوی دولت مرکزی هند برای تنظیم فعالیت‌های بخش خصوصی در ایالات مستقل هندوستان آغاز شده است، هرچند تا زمان به نتیجه رسیدن این فعالیت‌ها، بخشی از زنان هندی کماکان تحت عمل جراحی قرار می‌گیرند و گاه بدون آن که نیازی باشد، رحم‌هایشان را از دست می‌دهند.