خطر میکروب‌های مقاوم به آنتی بیوتیک از تروریسم جدی‌تر است
تصویری از باکتری گرم منفی کلبسیلا که موارد مقاوم به آنتی بیوتیک آن رو به افزایش است
اگر به سرعت برای میکروب‌های مقاوم به درمان و ساخته نشدن آنتی بیوتیکهای جدید در ۲۵ سال گذشته چاره ای جدی اندیشیده نشود، در سالهای آینده هر جراحی ساده‌ای می‌تواند به عفونتهای مرگبار منجر شود و بیماریهای عفونی مانند دویست سال پیش جان انسان‌ها را بگیرد.
پروفسور سالی دیویس مشاور ارشد دولت انگلیس در حوزه بهداشت و درمان امروز در گزارش سالانه خود خطر میکروب‌های مقاوم به آنتی بیوتیک را مانند بمب ساعتی خواند و از رهبران سیاسی خواست تا ماه آینده در اجلاس هشت کشور صنعتی جهان (جی ۸) این موضوع را در دستور کار قرار دهند.
پروفسور دیویس این خطر را در رده تروریسم و تغییر آب و هوای کره زمین ارزیابی کرده و آن را نه خطری برای بریتانیا بلکه خطری جهانی خوانده است.
"اگر الان اقدام نکنیم، ممکن است به شرایطی مشابه قرن نوزدهم برگردیم که جراحی‌های ساده به علت عفونت باعث مرگ می شدند؛ به این ترتیب درمان سرطان یا پیوند اعضا را هم نمی توانیم انجام دهیم."
مرگ و میر به علت بیماریهای عفونی در دهه های اخیر بویژه در کشورهای غربی بسیار کاهش یافته و دلیل این کاهش بهبود بهداشت، گسترش واکسیناسیون، تولید آنتی بیوتیکهای موثر و ارتقاء بهداشت محیط بوده است.
اما گزارش پروفسور دیویس نشان می دهد هنوز در انگلیس سالانه ۷ درصد مرگ‌ها علت عفونی دارند و ۲۰ درصد موارد غیبت از کار هم به همین دلیل است.
پروفسور دیویس می گوید با اینکه خطر مقاومت به آنتی بیوتیک و توانایی میکروبها در تغییر و جهش ژنتیکی موضوعی کاملا شناخته شده است اما او سعی کرده این موضوع را برجسته کند چون باید این خطر دوباره ارزیابی شود: "من بعنوان پزشک مقاومت به آنتی بیوتیک را می شناختم اما نمی دانستم که وضعیت چقدر بد است و با چه سرعتی پیشرفت می کند".
با بهبود موازین بهداشتی بهتر در بیمارستانهای بریتانیا، میزان عفونت با میکروب‌هایی مثل ام آر اس ای (استافیلوکوک طلایی مقاوم به متی سیلین) و کلستریدیوم دیفیسیل در ده سال گذشته ۸۰ در صد کمتر شده است، اما بجای آن شیوع میکروب‌هایی مثل ای کولای و کلبسیلا در سالهای اخیر بیش از ۶۰ درصد افزایش یافته و این میکروب‌های گرم منفی تبدیل به مهمترین عوامل عفونت بیمارستانی شده اند.
اما توانایی میکروبها در تغییر تنها دلیل مقاومت به آنتی بیوتیک نیست. "از سال ۱۹۸۷ هیچ رده آنتی بیوتیک تازه ای تولید نشده و در خط تولید شرکتهای داروسازی بزرگ تقریبا هیچ آنتی بیوتیک تازه ای نیست."
برای تولید آنتی بیوتیک جدید انگیزه اقتصادی کافی وجود ندارد چرا که " آنتی بیوتیکها فقط در صورت لزوم برای یک یا دو هفته مصرف می شوند و به دلیل خطر مقاومت میکروبها، مدت استفاده از آنها محدود است" در حالیکه داروهایی مثل داروی فشار خون یا داروی کاهنده قند برای تمام عمر مصرف می شوند. پروفسور دیویس از دولت بریتانیا خواسته تا برای سرمایه گذاری در ساخت آنتی بیوتیکهای جدید با شرکتهای داروسازی همکاری کند.
علاوه بر این پروفسور دیویس از "آموزش افتضاحی" که دانشجویان رشته های پزشکی در مورد آنتی بیوتیکها می بینند نگران است و معتقد است باید پرستل درمانی و پزشکی در تجویز آنتی بیوتیک نهایت احتیاط را کنند و برای این کار آموزش کافی ببینند.
پوفسور دیویس اولین مشاور دولت بریتانیا نیست که درباره خطر مقاومت به آنتی بیوتیک هشدار داده است.
آنتی بیوتیکها در حفظ حیات وحش، صنعت ماهیگیری و کشاورزی هم اهمیت حیاتی دارند
پیش از او لیام دانلدسون در سال ۲۰۰۸ از پزشکان خواسته بود تا برای درمان سرماخوردگی و سرفه آنتی بیوتیک تجویز نکنند چون اکثر این موارد ویروسی هستند و آنتی بیوتیک بی تاثیر است.
در سال ۱۹۹۹ هم سر کنت کولمن از مردم خواسته بود با رفتاری مسئولانه از پزشکان درخواست تجویز آنتی بیوتیک نکنند.
تجویز و مصرف بی رویه آنتی بیوتیکها در ایران
مصرف خودسرانه دارو در چند سال گذشته به یکی از چالشهای اساسی حوزه سلامت ایران تبدیل شده است.
ایران جزء بیست کشور اول دنیا از نظر مصرف داروست. میانگین رشد مصرف دارو در ایران ۱۱.۵ درصد است که از میانگین جهانی (۹%) بیشتر است.مصرف آنتی بیوتیک در ایران ۱۶ برابر استاندارد جهانی است.
در سال ۱۳۸۹، پزشکان متخصص بطور متوسط برای ۴۸% بیماران خود آنتی بیوتیک تجویز کرده اند.
در یک مطالعه استانی، متخصصان بیماریهای زنان بیش از بقیه آنتی بیوتیک تجویز کرده اند.
نتیجه یک تحقیق در استان تهران نشان می دهد بیش از ۴۵% نسخه ها حداقل یک قلم آنتی بیوتیک داشته اند.
نتیجه یک تحقیق در استان مازندران یکی از نکات منفی نسخه های متخصصان اطفال را تجویز زیاد آنتی بیوتیکها ذکر می کند.
در یک مطالعه استانی نزدیک به ۷۰ درصد زنان در سه ماه گذشته خودسرانه آنتی بیوتیک مصرف کرده بودند.
میزان بروز عفونتهای بیمارستانی در کشورهای در حال توسعه بیش از ۲۵% اعلام شده است.
در سال ۱۳۸۴ نزدیک به ۸۵۰ مورد عفونت بیمارستانی در ایران گزارش شده که درصد بالایی از آنها بدلیل باکتریهای شدیدا مقاوم به آنتی بیوتیکها بوده است.
در یک تحقیق در بیمارستان خاتم الانبیا تهران بر روی استافیلوکوک طلایی مقاوم به متی سیلین(MRSA)، فقط یک نوع آنتی بیوتیک بر این میکروب موثر بوده است.
دکتر احمد شیبانی رییس سازمان غذا و دارو: مصرف آنتی بیوتیک در ایران تقریبا معادل کل اروپاست. مصرف آنتی بیوتیک در سال ۹۱ حدود ۴ میلیارد عدد برآورد می شود. عمده آنتی بیوتیکهای مصرفی در ایران از نوع تزریقی است.
(منبع: کنگره ملی تجویز منطقی آنتی بیوتیکها)
خطر باکتریهای مقاوم شده در برابر آنتی بیوتیکها
بی بی سی : خطرش را باید به اندازه یک بمب ساعتی یا حتی تروریسم جدی گرفت. آنتی بیوتیک را می گویند. مقام های بهداشت بریتانیا امروز در گزارشی نسبت به خطر مقاوم شدن میکروبها در مقابل آنتی بیوتیک ها هشدار دادند و گفتند این زنگ خطریست برای کل جهان.
نازنین معتمدی از جزییات این گزارش می گوید.