درخواست برای انتشار بخشی از مطالب رسانههای ایران به زبان آذری
۶۰۰ دانشجو و دانشآموخته آذربایجانی در رشته روزنامهنگاری در نامهای به رسانههای بخش خصوصی در ایران خواستار انتشار بخشی از مطالب این رسانهها به زبان آذری شدند.
این نامه همزمان با روز جهانی زبان مادری به مدیران مسئول و سردبیران روزنامههای شرق، اعتماد، بهار و آرمان و مجلههای نسیم بیداری،آسمان،مهرنامه و اندیشه پویا نوشته شده است.
سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد ( یونسکو) ۱۴ سال پیش، روز ۲۱ فوریه – دوم اسفند – را روز جهانی زبان مادری اعلام کرد و مجمع عمومی سازمان ملل متحد نیز به دلیل اهمیت آن، سال ۲۰۰۸ را سال جهانی زبانها اعلام کرد.
سعید پیوندی، استاد دانشگاه و پژوهشگر مسائل فرهنگی و اجتماعی در پاریس،پیشتر در مصاحبه با رادیو فردا در مورد دلایل نام گذاری این روز به عنوان روز جهانی زبان مادری گفته بود: «هدف، جلب توجه درباره پدیدهای است که جامعه بشری امروزه به طور حاد با آن درگیر است. یعنی هیچ زبانی فقط در یک کشور صحبت نمی شود و در هیچ کشوری فقط با یک زبان سخن گفته نمی شود. این سبب میشود که با توجه به اینکه در اکثر کشورها یک زبان اصلی به رسمیت شناخته میشود، چه در سطح رسانهها و چه در سطح نظام آمورشی و کارهای اداری، این توجه باید جلب شود به اینکه زبانهای دیگر هم جزو میراث فرهنگی بشریت و بخشی از حقوق یک ملت و یا یک گروه اجتماعی محسوب میشود.»
دانشجویان و دانش آموختگان امضا کننده نامه از آنچه بی اعتنایی مسوولان امر و نبود اراده فرهنگی و سیاسی برای رفع محرومیت از زبانهای غیر فارسی در ایران نامیدند، انتقاد کردهاند.
به گفته سعید پیوندی، «در ایران زبانهای دیگری هم وجود دارد که توسط گروههای وسیعی از مردم صحبت میشود و خیلی از افراد این کشور زبان اول شان زبان فارسی نیست. بنابراین با توجه به اینکه این زبانها به جز در روابط غیر رسمی، اجتماعی و خانوادگی کاربردی ندارند، این موضوع یک مشکل اجتماعی برای ماست.»
امضاءکنندگان نامه به رسانههای بخش خصوصی نوشتند: «در حالی که آموختن و تدریس و به کارگیری هر یک از زبانها میتوانست پنجره ای فراخ به غنای فرهنگیمان بگشاید، همچنان خود را به آموختن و نوشتن به تنها یک زبان قانع کردهایم و آموختن و پاسداشت بقیه این میراث ارزشمند زبانی و فرهنگی را نادیده انگاشته و چه بسا بدان بی مهری کردهایم.»
آنها خواستار انتشار حداقل یک صفحه از روزنامه و بخشی از این رسانهها به زبان آذری شدند و برای تامین مطالب صفحات ترکی این روزنامهها و مجلات، اعلام آمادگی کردهاند و آن را موجب قوام و دوام امنیت ملی و منافع همه ملت دانستند.
بر اساس اصل ۱۵ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، استفاده از زبانهای محلی و قومی در مطبوعات و رسانههای گروهی و تدریس ادبیات آنها در مدارس، در کنار زبان فارسی آزاد است.
در همین حال، حامد قادرمرزی، نماینده مجلس از قروه و دهگلان، در یادداشتی در روزنامه «مردمسالاری» با اشاره به چند قومیتی بودن ایران و تنوع زبانی بسیار غنی آن نوشت: توجه و به رسمیت شناختن و آموزش زبانهای مادری اقوام کار بزرگی است که همگرایی و انسجام ملی را حفظ و تقویت میکند.
نماینده یاد شده، این عقیده را که ترویج و تدریس و آموزش زبانهای مادری اقوام باعث واگرایی قومیتی میشود و به انسجام ملی خدشه وارد میکند، رد کرده است.
به گفته حامد قادر مرزی، اقوام هنگامی که ببینند به زبان مادری و فرهنگ و هویت آنها احترام بیشتری گذاشته میشود، نسبت به کشور یعنی سرزمین، ملت و حکومت خودشان عاشقتر، وابستهتر و دلگرمتر خواهند شد.
این نماینده مجلس خواستار ثبت «روز جهانی زبان مادری» در تقویم رسمی کشور، تاسیس فرهنگستان زبانهای ایرانی و تدریس و آموزش زبانهای ایرانی در مدارس شد.