آیا سیگارهای الکترونیکی به راستی مضرات کمتری دارند؟

هون لیک خالق سیگار الکترونیکی

سیگارهای الکترونیکی آنقدر تازه اند که هنوز در بسیاری از زبان های دنیا برای افرادی که از آنها استفاده می کنند واژه ای نساخته اند.

 
در گذشته به کسانی که سیگار استعمال می کردند «سیگاری» می گفتیم و «اهل دود»، حال با افزایش روزافزون طرفداران سیگارهای الکترونیکی که به جای دود بخار تولید می کنند به کسانی که سیگارهای نسل جدید را چاق می کنند چه باید گفت؟ در کشور آمریکا که از هم اکنون، سیگاری های بی دود و دم را «بُخوری» نامیده اند.
 
اما فارغ از عنوان کسانی که بسته سیگار قدیمی خود را با این ابداع باتری خور عوض کرده اند، بسیاری این سؤال برایشان مطرح شده که آیا به راستی «ای-سیگارت» ها کم خطر تر از پسرعموهای سنتی خود هستند یا اینکه مُدعای شرکت های تولید کننده این نوع سیگارهای الکترونیکی تنها جنبه تبلیغاتی داشته است؟
 
به گزارش رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی، بنابر اعلام یک مؤسسه بهداشتی در بریتانیا، شمار مصرف کنندگان سیگارهای الکترونیکی از ۹ درصد در سال ۲۰۱۰ به ۲۲ درصد در سال ۲۰۱۲ افزایش یافته است. تقریباً تمامی این افراد را سیگاری های سابق تشکیل داده و ۴۰ درصد از آنها اذعان کرده اند که به این دلیل به سراغ این جایگزین جدید رفته اند که، آنطور که ادعا می شود، مضرات مصرف سیگارهای معمولی را ندارند، سرطان زا نیستند و مواد سمی ناشی از سوختن تنباکو را به بدن وارد نمی کنند.
 
تفاوت چقدر است؟
 
آماندا سندفورد، مدیر پژوهشی مؤسسه «ای اس اچ» در لندن می گوید تنها مشتق تنباکو که در سیگارهای الکترونیکی یافت می شود نیکوتین است: «نیکوتین، در مقایسه با دود سیگار، بی خطر است. این ماده همان عامل اعتیادآور تنباکو است که موجب می شود افراد به استعمال دخانیات ادامه دهند و به آن عادت کنند. اما خطر اصلی سیگار تنفس دود آن است.» وی توضیح می دهد که «اگر نیکوتین تصفیه و از تنباکو جدا شود و در حالت خالص به مصرف برسد، تقریباً بی ضرر می شود.»
 
سیگارهای الکترونیکی که در واقع دمنده هایی کوچک هستند با استفاده از انرژی باتری مقدار کمی نیکوتین مایع را به بخار تبدیل می کنند. این بخار علاوه بر نیکوتین شامل آب، طعم دهنده و پروپیلن گلیکول است.
 
خانم سندفورد می گوید هنوز زود است که درباره تأثیر سیگارهای الکترونیکی بر روی سلامت انسان نظر قطعی بدهیم چراکه مدت زمان زیادی نیست که این نوع محصول در بازار عرضه شده و مورد استفاده قرار گرفته است: «در این مرحله آزمایش های پزشکی بیشتری لازم است تا حکم نهایی درباره تأثیر سیگارهای الکترونیکی صادر شود.»
 
فقدان استاندارد
 
گذشته از درستی یا نادرستی ادعاهای مطرح درباره سیگارهای الکترونیکی، این نکته را هم باید در نظر داشت که بیشتر این محصولات تولید چین و دیگر کشورهای آسیایی، تا به امروز محتویات مختلفی داشته اند. نمونه محصولات مورد آزمایش محققان نشان داده که سطح نیکوتین اعلام شده در روی بسته آنها رابطه چندانی با برچسب های «سَبُک» [لایت] و «قوی» این سیگارهای نوین نداشته اند. از آن گذشته، هیچ کنترل کیفی یکپارچه ای درباره طعم دهنده های مورد استفاده و دیگر مواد افزودنی در تولید سیگارهای الکترونیکی وجود ندارد.
 
در بسیاری از کشورها، نهادهای قانونی در حال تهیه و ارائه قوانین استاندارد سیگارهای الکترونیکی هستند. اما در همین حال، رقابت سختی میان تولید کنندگان سیگارهای الکترونیکی و رقبای سنتی ‌آنها در صنعت دخانیات آغاز شده است. نبرد  این دو گروه نه تنها در عرصه بازار و جلب مشتریان سیگاری بوده که به صحن دادگاه ها نیز کشیده شده است. دعوای حقوقی بر سر طبقه بندی سیگارهای الکترونیکی است که تولیدکنندگان آنها می گویند باید تحت عنوان «فراورده تنباکو» عرضه شوند.
 
رِی استوری، مدیر انجمن سیگارهای الکترونیکی بخار تنباکو در ایالات متحده، می گوید نهادهای قانونی در اروپا سیگارهای الکترونیکی را در گروه محصولات پزشکی و دارویی طبقه بندی کرده اند. امری که شرکت های تولیدکننده را با قوانین و مقررات محدودکننده و دست و پاگیر بیشتری مواجه می کند.
 
آینده بی دود و دم برای سیگاری ها
 
آقای استوری می گوید صنف او در حال مبارزه با نهادهای قانونگذار است. هدف نهایی هم آن است که در نهایت رأی دادگاه تعیین کند که طبقه بندی سیگارهای الکترونیکی در کدام مجموعه محصولی باید انجام شود: «هیئت های نظارتی بر روی این موضع خود پافشاری می کنند که سیگارهای الکترونیکی باید تحت عنوان دارو طبقه بندی شوند و هیچ توضیحی درباره این حرفشان ارائه نمی دهند، نه مبنای منطقی، نه چیز دیگری.»
 
جدال این دو گروه به سختی پیش می رود و با این شرایط سیگارهای الکترونیکی در مقادیر بسیار کمتری از سیگارهای معمولی در بازار عرضه می شوند. با این وجود، به قول رِی استوری، با روی آوردن تعداد بیشتری از سیگاری های سابق به سیگارهای الکترونیکی، شرکت های مطرح تولید کننده سیگار رفته رفته ناگزیر از ورود به عرصه تولید این نوع محصول خواهند شد. وی پیش بینی می کند که اگر غول های دنیای دخانیات این روند را آغاز کنند، سیگاری ها در آینده نزدیک  دنیایی با «دود و دم کمتر» را شاهد خواهند بود.