رکورد تازه برای شمار شرکتکنندگان در کنفرانس امنیتی مونیخ
روز جمعه اول فوریه، کنفرانس امنیتی مونیخ در این شهر گشایش مییابد. وزیر خارجه ایران نیز در این کنفرانس شرکت میکند. به تناسب افزایش کانونهای بحران و تنش در جهان شمار شرکتکنندگان کنفرانس نیز افزایش یافته است.
آلمان روز جمعه (۱ فوریه/۱۳ بهمن) برای چهل و نهمین بار میزبان برگزاری کنفرانس امنیتی مونیخ است. در این کنفرانس که تا ظهر یکشنبه به درازا خواهد کشید، سیاستمداران بلندپایهای از سراسر جهان شرکت خواهند کرد.
شرکتکنندگان در این کنفرانس دربارهی موضوعات مهمی از جمله بحران سوریه، وضعیت افغانستان و مصر، مناقشه بر سر برنامهی اتمی ایران، درگیریهای نظامی در مالی و دیگر چالشها در پهنهی بینالمللی رایزنی خواهند کرد. علی اکبر صالحی، وزیر امور خارجهی جمهوری اسلامی، یکی از شرکتکنندگان در این کنفرانس است.
جو بایدن و بازتعریف مناسبات دوسوی اقیانوس
بیش از ۴۰۰ میهمان از حوزههای گوناگون سیاسی، اقتصادی و نظامی در کنفرانس امنیتی مونیخ شرکت خواهند کرد. جو بایدن، معاون رئیسجمهوری آمریکا، یکی از میهمانان سرشناس کنفرانس امسال است. وی در نخستین سخنرانی مهم خود در آغاز دور دوم ریاست جمهوری اوباما، خطوط اساسی سیاست خارجی آتی ایالات متحدهی آمریکا را ترسیم خواهد کرد.
به گزارش رسانههای آلمانی، گسیل جو بایدن توسط اوباما به کنفرانس امنیتی مونیخ، بیانگر آن است که واشنگتن برای مناسبات و مسائل امنیتی دو سوی اقیانوس اطلس (ترانس آتلانتیک) اهمیت زیادی قائل است.
به نظر میرسید که کشورهای اروپایی در دور نخست ریاستجمهوری اوباما نسبت به اهمیت این مناسبات برای واشنگتن دچار تردیدهایی شده بودند، چرا که اوباما در دور نخست ریاست جمهوری خود بر اهمیت مناسبات حوزهی "پاسیفیک" (آسیا- اقیانوسیه) به جای "ترانس آتلانتیک" (دو سوی اقیانوس اطلس) انگشت گذاشته و قرن تازه را "قرن پاسیفیک" برای آمریکا خوانده بود.
ولفگانگ ایشینگر، رئیس کنفرانس در آستانهی برگزاری این نشست گفت که جو بایدن از فرصت شرکت در این کنفرانس استفاده خواهد کرد تا در حاشیهی آن با چند تن دیگر از شرکتکنندگان گفتوگوهای دونفره داشته باشد. به گفتهی ایشینگر، یکی از این افراد احتمالا سرگئی لاورف، وزیر امور خارجهی روسیه است.
دستور جلسه در روزهای مختلف کنفرانس
در روزهای مختلف این کنفرانس، موضوعات گوناگونی در دستور کار قرار دارد. روز نخست از جمله به بحرانهای مالی و اقتصادی در جهان و نیز بحران یورو و بحران انرژی پرداخته میشود. روز دوم به بررسی مناسبات و مسائل امنیتی کشورهای دو سوی اقیانوس اطلس (ترانس آتلانتیک) و نیز مناسبات میان کشورهای عضو ناتو و روسیه اختصاص دارد. روز آخر، کانونهای تنش در جهان را موضوع محوری رایزنیها قرار خواهد داد.
یکی از ویژگیهای کنفرانس امنیتی مونیخ که همزمان نقطهی قوت آن بهشمار میرود، این است که شرکتکنندگان در آن مجبور نیستند سندی را تصویب کنند، بلکه بدون تعهداتی فقط دیدگاهها و مواضع خود را به بحث و تبادل نظر میگذارند.
ناظران سیاسی معتقدند که کانونیترین موضوع این کنفرانس یافتن پاسخی برای این پرسش است که آیا نمایندگان کشورهای ناتو و روسیه قادر خواهند شد به راهحلی برای سوریه دست یابند یا خیر؟ اخضر ابراهیمی نمایندهی ویژهی سازمان ملل برای حل بحران سوریه که اخیرا تصویر نومیدکنندهای از وضعیت این کشور ارائه داد نیز در کنفرانس امنیتی مونیخ شرکت خواهد کرد.
در پی موفقیتهای نظامی چند روز گذشتهی نیروهای فرانسوی در مالی میتوان انتظار داشت که بحث آیندهی این کشور آفریقایی نیز یکی از موضوعات اصلی کنفرانس امنیتی مونیخ باشد.
جو بایدن، معاون اوباما، یکی از میهمانان مهم کنفرانس امنیتی مونیخ در سال ۲۰۱۳ است
موضوع برنامه اتمی ایران
به گفتهی ناظران سیاسی، یکی دیگر از موضوعات بغرنج این کنفرانس، مناقشهی جهانی بر سر برنامهی اتمی جمهوری اسلامی ایران است. علی اکبر صالحی که قرار است در این کنفرانس شرکت کند، میخواهد به پرسشهای شرکتکنندگان در این زمینه پاسخ دهد.
حساسیت موضوع بر سر برنامهی اتمی ایران زمانی افزایش مییابد که در نظر بگیریم، ایهود باراک، وزیر دفاع اسرائیل نیز یکی از شرکتکنندگان در کنفرانس امنیتی مونیخ است. اسرائیل کشوری است که برنامهی اتمی ایران را تهدیدی برای موجودیت خود میداند.
آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان مانند سال گذشته در این کنفرانس شرکت نخواهد کرد. نمایندگان دولت آلمان در این کنفرانس، توماس دمزیر، وزیر دفاع، گیدو وستروله، وزیر امور خارجه و ولفگانگ شویبله، وزیر دارایی این کشور خواهند بود.
پیش از آغاز کنفرانس امنیتی مونیخ مخالفان برگزاری این کنفرانس اعلام کردند که علیه آن تظاهرات برپا خواهند کرد. نخستین راهپیمایی روز پنجشنبه (۳۱ ژانویه) با شعار "دستها از سوریه کوتاه!" برگزار شد که به گفتهی پلیس گروه کوچکی در آن شرکت کرده بودند.
تظاهرات بزرگتری قرار است روز شنبه برگزار شود که پلیس انتظار دارد حدود ۵ هزار تن در آن شرکت کنند. شرکتکنندگان در کنفرانس امنیتی مونیخ از تظاهرات مخالفان چیزی نخواهند دید. قرار است ۳۴۰۰ پلیس آلمانی هتل "بایریشه هوف" مونیخ را در حلقهی محاصرهی امنیتی خود بگیرند و همهی رفت و آمدها و خیابانهای منتهی به آنجا را کنترل کنند.
نگاهی به تاریخچهی کنفرانس امنیتی مونیخ
کنفرانس امنیتی مونیخ را میتوان به لحاظ نقش و کارکرد آن کم و بیش با اجلاس "داووس" مقایسه کرد. با این تفاوت که اجلاس سالانه "داووس" در سوئیس، کانون بحث و تبادل نظر کارشناسان، مسئولان و دستاندرکاران اقتصاد جهان درباره روندها و گرایشهای این رشته است، ولی کنفرانس مونیخ به چالشها و تهدیدات امنیتی و امور دفاعی در جهان میپردازد.
پیشینهی کنفرانس مونیخ به سال ۱۹۶۲ بازمیگردد. در این سال، یکی از افسران آلمانی به نام "اوالد فون کلایست" که در اواخر زمامداری هیتلر در کودتایی نافرجام علیه او شرکت داشت، مبتکر گردهمایی مونیخ شد تا محملی باشد برای بحث و تبادل نظر درباره مناسبات امنیتی و نظامی دو سوی اقیانوس اطلس.
تا فروپاشی اتحاد شوروی، موضوعات گردهماییهای مونیخ که تنها نمایندگان، مسئولان و صاحبنظران کشورهای غربی (عضو ناتو و اتحادیه اروپا) اجازه شرکت در آن را داشتند، عمدتا به مسائل امنیتی و دفاعی دوران جنگ سرد مربوط میشد. در همین کنفرانس بود که برای اولین بار بحث بمب نوترونی و نیز استراتژی ضربت اول در رویارویی اتمی دو بلوک غرب و شرق مورد تبادل نظر قرار گرفت.
بررسی چند و چون راهبردهای امنیتی و دفاعی ناتو در قبال شوروی نیز یکی از مباحث دائمی کنفرانس در سی سال اولیه حیاتش بود. سال ۱۹۹۱ رایزنی درباره جوانب جنگ علیه عراق به خاطر اشغال کویت بخش عمدهای از وقت گردهمایی مونیخ را به خود اختصاص داد.
تا سال ۱۹۹۹، گردهمایی مونیخ ، "اجلاس امور دفاعی" نامیده میشد. از این سال نام آن به "کنفرانس بینالمللی برای سیاستهای امنیتی" تغییر کرد که در رسانهها معمولا به اسم مختصر "کنفرانس امنیتی مونیخ" شناخته میشود.