تشدید فضای امنیتی دانشگاه‌ها در آستانه ۱۶ آذر
پنجاه و نهمین سالروز ۱۶ آذر در حالی فرا می‌رسد که فشار بر دانشجویان هر روز افزایش می‌یابد. بسیاری از دانشجویان فعال زندانی و محروم از تحصیل شده‌اند و هر تجمع اعتراضی در دانشگاه‌ها با خشونت سرکوب می‌شود.
قرار است در پنجاه و نهمین سالگرد روزی که نماد جنبشی اعتراضی است دانشجویان حامی حکومت و مسئولان وزارت علوم مراسمی در گورستان امامزاده عبدالله، محل دفن دانشجویان جانباخته در ۱۶ آذر سال ۱۳۳۲ برگزار کنند. این برنامه بخشی از تلاش مسئولان حکومت و دانشجویان بسیجی با هدف "مصادره روز دانشجو" محسوب می‌شود که از چند سال پیش آغاز شده است.
نقطه عطف مبارزات دانشجویی
نام‌گذاری روز دانشجو به حمله نظامیان به دانشجویان دانشگاه تهران در جریان اعتراض به سفر معاون رئیس‌جمهور وقت آمریکا، ریچارد نیکسون بازمی‌گردد. جنبش اعتراضی دانشجویان، که نیروهای چپ و ملی‌گرا محور اصلی آن بودند، در واکنش به فضای خفقان پس از کودتای ۲۸ مرداد سال ۱۳۳۲ خورشیدی گسترش یافت و با کشته شده سه دانشجو در جریان حمله به دانشکده فنی دانشگاه تهران به اوج رسید.
سه قربانی حرکت‌های اعتراضی در ۱۶ آذر ۱۳۳۲، احمد قندچی، (هوادار جبهه‌ملی)، مصطفی بزرگ‌نیا (عضو سازمان جوانان حزب توده) و هدی شریعت‌رضوی (از فعالان ملی- مذهبی) بودند. خواهر شریعت‌رضوی بعدها همسر علی شریعتی شد.
علی خضریان، عضو سابق "شورای مرکزی انجمن اسلامی دانشجویان مستقل" در گفت‌وگو با سایت خبری نسیم ادعا می‌کند: «۱۶ آذرماه سال ۱۳۳۲ به عنوان نقطه عطفی در تاریخ مبارزات دانشگاهیان است؛ روزی که جریان دانشجویی مسلمان بر خلاف بسیاری از سیاسیون و روشنفکران چپ و راست که یا خود در شکل گیری کودتا دخالت داشتند و یا با دولت کودتا کنار آمده بودند، برای مقابله با استبداد و استکبار وارد میدان شد.»
۱۶ آذر، "مجال فنته‌افروزی"
در جریان جنبش اعتراضی به نتایج اعلام شده‌ی انتخابات سال ۸۸ دانشجویان نقش مهمی بر عهده داشتند. با سرکوب خشونت‌آمیز این اعتراض‌ها صداها فعال دانشجویی بازداشت و تعدادی از تحصیل محروم شدند. حامیان حکومت جنبش اعتراضی را "فتنه" می‌خوانند، اما در عین حال اعتراف می‌کنند که دانشجویان از ستون‌های اصلی حرکت‌های اعتراضی هستند.
آخرین تجمع اعتراضی بزرگ ۱۶ آذر در سال ۲۰۰۹ پس از سرکوب جنبش سبز در دانشگاه تهران برگزار شد. دولت کوشید با یک دیوار پارچه‌ای آنچه را در داخل دانشگاه می‌گذرد از چشم مردم پنهان دارد
"خبرنامه دانشجویان ایران"، ۱۵ آذر از قول خضریان نوشت: «سران فتنه امروز بر این عقیده‌اند که استفاده از پتانسیل دانشگاه‌ها بهترین مجال برای فتنه‌افروزی در فضای امن اجتماعی و تنها راه برای امتیازگیری سیاسی از نظام است.»
معترضان، اعلام پیروزی محمود احمدی‌نژاد در سال ۸۸ را "کودتای انتخاباتی" می‌خوانند. علی خضریان می‌گوید: «ظرفیت عظیم جنبش دانشجویی مسلمان در دانشگاه‌هاست که توهم همراه بودن دانشگاه‌ها و دانشجویان با کودتاچیان مدرن پس از انتخابات ۸۸ را همچون توهم "ما بیشماریم" با بن‌بست روبرو کرد.»
ابعاد گسترده و سازمان یافته تبعیض جنسی
فشار بر دانشجویان در سال‌های اخیر با فشار مضاعف بر دانشجویان دختر از طریق تبعیض جنسی و ایجاد محدودیت برای تحصیل در برخی رشته‌ها همراه شده است. کمیسیون زنان دفتر تحکیم وحدت در گزارشی که به بررسی افزایش خشونت علیه زنان دانشجو می‌پردازد نوشت: «تبعیض جنسیتی در دانشگاه‌های ایران پس از انقلاب ۵٧، با انقلاب فرهنگی آغاز شد. در دوره اصلاحات سهمیه بندی جنسیتی به شکل محدود دوباره از سال ١٣٨٢ در رشته‌های علوم پزشکی آغاز شد. این طرح کوچک پس از گذشت ٩ سال ابعادی بسیار گسترده و سازمان‌یافته پیدا کرده است.»
به نوشته‌ی سایت دانشجونیوز طبق آخرین آمار نزدیک به ٦٠٠ کد رشته در بیش از ٦٠ دانشگاه در دفترچه کنکور سال ١٣٩١ تفکیک جنسیتی را قائل شده‌اند. در گزارش یاد شده آمده است "ساخت و احداث دانشگاه های تک جنسیتی برای دختران .... جداسازی کلاس های درس، اتوبوس‌های سرویس دانشجویان، صف تهیه غذا و ... مواردی دیگر از این دست است."
«در هر فرصتی اعتراض می‌کنیم»
طبق گزارش کمیسیون زنان دفتر تحکیم وحدت: «از اردیبهشت ١٣٨٩ تا خرداد ١٣٩١ بیش از ٢٢٠ مورد خبر در زمینه تفکیک و تبعیض جنسیتی، بازداشت دختران دانشجو، احضار آنان به کمیته‌های انضباطی و محرومیت از تحصیل یا اخراج یا محرومیت از خوابگاه و امکانات رفاهی منتشر شده است.»
در حالی که هر روز خبر تازه‌ای از فشار بر فعالان دانشجویی می‌رسد حامیان حکومت تلاش می‌کنند از شکل‌گیری حرکت‌های گسترده دانشجویان معترض در ۱۶ آذر جلوگیری کنند.
براساس گزارش‌ها مسئولان دانشگاه تهران قصد دارند روز پنجشنبه مراسمی مقابل در اصلی دانشگاه برگزار کنند. "انجمن اسلامی دانشجویان مستقل" این دانشگاه نیز اعلام کرده در این روز همراه با "بسیج دانشجویی" در محوطه داخلی دانشگاه تهران راهپیمایی می‌کند. همچنین مسئولان بسیج در دانشگاه‌های مختلف قصد دارند برنامه‌هایی برگزار کنند که سخنرانی جواد لاریجانی، رئیس ستاد حقوق بشر قوه قضاییه در دانشگاه علم و صنعت یکی از آن‌هاست. در همین حال معاونت فرهنگی دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی برگزاری هرگونه برنامه‌ای به مناسب ۱۶ آذر را ممنوع اعلام کرده است.
گزارش‌های دریافتی از تهران و دیگر شهرهای بزرگ ایران حاکی از وجود فضای امنیتی شدید در مراکز مهم آموزشی کشور است. به رغم این فعالان دانشجویی و حامیان "جنبش سبز" اعلام کرده‌اند در روز ۱۶ آذر از هر فرصتی برای اعتراض و تجمع استفاده خواهند کرد.