«دست باز» مرزداران برای برخورد با کاسب‌کاران مرزی
کول‌بران در کردستان ایران
مهتاب وحیدی راد
کمپین بین‌المللی حقوق بشر در ایران روز دوشنبه، ششم آذرماه، به نقل از یک منبع محلی گزارش داد که در آبان‌ماه سال جاری دست‌کم ۹ کول‌بَر و کاسب‌کار طی ۹ روز در مناطق مرزی غرب ایران کشته و زخمی شده‌اند.
بر اساس این گزارش، نیروی انتظامی با ایجاد محدودیت برای برگزاری مراسم یادبود ِ دست‌کم یکی از این کشته‌شدگان، خانواده‌اش را مجبور کرده که علت مرگ او را تصادف اعلام کنند.
رادیوفردا در گفت‌وگو با هادی قائمی، سخنگوی کمپین بین‌المللی حقوق بشر، ابتدا از او درباره جزئیات این خبر پرسیده است.
هادی قائمی: متاسفانه نیروهای انتظامی و مرزداران ایران هم‌چنان به استفاده از نیروی مرگبار بر علیه کاسب‌کاران مرزی ادامه می‌دهند و بنا بر اطلاعاتی که کسب کرده‌ایم ۹ نفر دیگر در طول روزهای گذشته کشته شده‌اند. این گونه خشونت با مردم محلی بسیار بسیار تکان‌دهنده و غیر قابل قبول است.
حدود دو ماه پیش هم کمپین بین‌المللی حقوق بشر یک گزارش دیگری در این مورد داشت که در آن گزارش گفته شده بود که ۱۴۶ کول‌بر و کاسب‌کار در سال ۱۳۹۰ در مرزهای ایران کشته یا زخمی شده‌اند. آقای قائمی همین طور است؟
دقیقا. این مسئله به یک روند تبدیل شده است در مرزهای غربی کشور که به نظر می‌رسد نیروهای حکومتی این اجازه را دارند که با خشونت کامل بر روی کاسب‌کاران محلی آتش بگشایند و تاکنون موجب کشته شدن و زخمی شدن تعداد بسیاری از آنها شده‌اند.
این مسئله نگرانی‌های فراوانی را برای مردم محلی فراهم آورده، چرا که به علت وجود فقر و شرایط وخیم اقتصادی منطقه، انجام این گونه کاسب‌کاری در مرزهای ایران بسیار طبیعی است و از جمله اندک کارهایی است که می‌توانند برای امرار معاش انجام بدهند.
اما این که نیروی انتظامی و مرزی با شلیک گلوله با آنها روبه‌رو می‌شوند بسیار مورد تعجب و شگفتی است و مردم محلی را خشمگین کرده است.
منظور شما این است که قانون در جمهوری اسلامی دست ماموران مرزی را باز گذاشته است تا به روی کاسب‌کاران محلی آتش بگشایند؟
قانون مشخصی در این مورد وجود ندارد، ولی به نظر می‌رسد که در طول چند سال اخیر تلاش بر این بوده است تا دست نیروی انتظامی را در این مورد بیشتر از گذشته باز بگذارند تا با این پدیده برخورد شود.
اما این کاملا روش غلطی است، چرا که کشته شدن این افراد هیچ توجیهی ندارد و هیچ دلیل مشخصی از سوی نیروی انتظامی در این مورد ارائه نشده است.
فکر می‌کنید علت این که در طول سال‌های اخیر خشونت علیه کاسب‌کاران و کول‌بران مرزی افزایش یافته است چیست؟
از دلایل دقیق این مسئله که چرا از نیروی مرگبار انتظامی به این شدت و وسعت بر علیه کاسب‌کاران محلی استفاده می‌شود مطلع نیستم، ولی شکی نیست که نیروهایی که در مرز‌ها مستقر شده‌اند این اجازه را دریافت کرده‌اند که با چنین شدتی و با دست باز با کاسب‌کاران محلی برخورد کنند.
این مسئله نتیجه معکوسی خواهد داشت، چرا که کل آن جامعه محلی که افراد خانواده‌هاشان به این طریق کشته می‌شوند نه تنها مورد حمایت قرار نمی‌گیرند، بلکه تلاش می‌شود که این کشتار‌ها را پنهان هم بکنند.
به عنوان مثال، به خانواده یکی از افرادی که در طول چند هفته اخیر کشته شده است فشار وارد شده که در مراسم ختم او اعلام کنند دلیل کشته شدن وی تصادف بوده است.
کمپین بین‌المللی حقوق بشر جز انتشار این گزارش آیا اقدام دیگری هم انجام داده است که بشود به نحوی جلوی کشته شدن این کول‌بران و کاسب‌کاران مرزی را گرفت؟
بله. ما این گزارش را به تمامی نهادهای حکومت ایران و از جمله مجلس شورای اسلامی فرستاده‌ایم و در آن خواستار شده‌ایم که نیروهای امنیتی را تحت کنترل بگیرند و هیچ دلیلی وجود ندارد که با کشتن کاسب‌کاران محلی با این پدیده برخورد شود.