ابتکار عباس، خطرناک‌تر از راکت‌های حماس؟
محمود عباس این هفته از مجمع عمومی سازمان ملل متحد درخواست خواهد کرد تا وضعیت فلسطین را تغییر دهد
کامبیز فتاحی
بی‌بی‌سی، بیت المقدس
فقط چند روز از فروکش کردن آتش جنگ غزه می‌گذرد اما اسرائیل و فلسطینی‌ها در آستانه نبرد دیگری قرار گرفته‌اند، این بار اما رویارویی آن‌ها دیپلماتیک است و پیروزی طرف فلسطینی حتمی به نظر می‌رسد.
سازمان آزادی بخش فلسطین، به رهبری محمود عباس، پنجشنبه این هفته (۲۹ نوامبر) از مجمع عمومی سازمان ملل متحد خواهد خواست که جایگاه فلسطین را از یک «نهاد ناظر» به یک «کشور ناظر غیرعضو» ارتقاء دهد.
انتظار می‌رود که بین ۱۳۰ تا ۱۵۰ کشور با وجود مخالفت شدید اسرائیل و آمریکا به این درخواست رای مثبت بدهند.
به این ترتیب، برای اولین بار رتبه فلسطین در سازمان ملل متحد با جایگاه واتیکان برابر خواهد شد. این ترفیع به ظاهر کوچک می‌تواند برای اسرائیل پیامدهای جدی داشته باشد.
«خطرناک‌تر از راکت»
روزنامه «اسرائیل هایوم» چند روز پیش به نقل از یووال اشتاینیتز، وزیر دارایی اسرائیل، نوشته بود که او ابتکار دیپلماتیک محمود عباس را خطرناک‌تر از راکت‌های حماس و متحدانش می‌داند.
زیاد ابو زیاد، از مقام‌های سابق تشکیلات خودگردان، به بی‌بی سی فارسی می‌گوید: «ما به عنوان یک کشور غیرعضو خواهیم توانست به سازمان‌های بین المللی و نهادهای زیرمجموعه سازمان ملل متحد مراجعه کنیم و از آن‌ها بخواهیم جلوی فجایع این اشغال نظامی را بگیرند.»
دنی روبینشتاین، نویسنده و روزنامه نگار اسرائیلی پیش بینی می‌کند که دولت بنیامین نتانیاهو موفقیت فلسطینی‌ها را کم اهمیت جلوه دهد، اما به گفته او تصمیم مجمع عمومی فقط یک پیروزی نمادین نخواهد بود.
او می‌گوید: «بیم آن می‌رود که محمود عباس در آینده از اسرائیل به دادگاه‌های بین المللی شکایت کند. به طور مثال، شهرک نشینان، افسران ارشد یا رهبران سیاسی اسرائیل را به عنوان جنایتکار جنگی به دادگاه بکشد.»
۲۹ نوامبر سرنوشت ساز
سازمان آزادی بخش فلسطین به طور حساب شده روز ۲۹ نوامبر را برای ارائه درخواستش برگزیده است. ۶۵ سال پیش در چنین روزی بود که مجمع عمومی سازمان ملل متحد در عمل با تاسیس کشور اسرائیل موافقت کرد.
در ۲۹ نوامبر سال ۱۹۴۷ این مجمع با تصویب قطعنامه ۱۸۱ به تقسیم فلسطین به دو کشور مجزا برای یهودیان و اعراب ساکن آن رای داد، قطعنامه‌ای که کشورهای عرب آن را رد کردند.
رهبری فلسطینی‌ها در کرانه غربی رود اردن حال با وجود هشدارهای اسرائیل و لابی‌گری شدید آمریکا، مصمم است که در چنین روز سرنوشت سازی بار دیگر به مجمع عمومی متوسل شود.
دیوید هورویتس، سردبیر سایت خبری «تایمز-آو-اسرائیل»، به بی‌بی سی فارسی می‌گوید که اسرائیل اقدام آقای عباس را نوعی خیانت می‌داند.
او می‌گوید: «اسرائیل وارد روند صلح خاورمیانه شد و موافقت کرد که یاسر عرفات از تونس به کرانه غربی رود اردن برگردد به شرط اینکه طرفین با مذاکره مناقشه را حل و فصل کنند اما فلسطینی‌ها با این کار می‌خواهند که راه حل یک جانبه پیدا بکنند. ما باید از طریق مذاکره در مورد مسائلی مانند مرز‌ها، شهرک‌ها یا سرنوشت پناهندگان به راه حلی دست پیدا کنیم، نمی‌توان به طور یکجانبه این مسائل را در سازمان ملل متحد حل و فصل کرد.»
هزینه سنگین؟
رهبر ۷۷ ساله سازمان آزادی بخش فلسطین و تشکیلات خودگردان که به میانه روی و ملایم بودن شهرت دارد با این اقدامش رسیک بزرگی را قبول می‌کند.
این احتمال وجود دارد که دولت باراک اوباما دفتر سازمان آزادی بخش فلسطین را در واشنگتن تعطیل کند و کمک سالانه نیم میلیارد دلاری به تشکیلات خودگردان را به حالت تعلیق درآورد.
چنین تحریمی می‌تواند به اقتصاد ضعیف فلسطینی‌ها که به شدت به کمک‌های خارجی وابسته است ضربه بزرگی وارد کند.
این در حالیست که محمود عباس با آمریکا و اسرائیل همکاری نزدیکی دارد. نیروهای امنیتی و پلیس او مانع از سازماندهی حملات به اسرائیل می‌شوند، خود وی هم چندی پیش گفته بود تا زمانی که بر سر قدرت باشد انتفاضه (قیام سراسری) دیگری در کرانه غربی رود اردن علیه اسرائیل رخ نخواهد داد.
ناظران بعید می‌دانند که پاسخ آمریکا یا اسرائیل به ابتکار دیپلماتیک آقای عباس شدید باشد. کمتر کسی انتظار دارد که خواسته آویگدور لیبرمن، وزیر امور خارجه اسرائیل یعنی سرنگونی محمود عباس از قدرت شده، برآورده شود.
دیوید هوورتیس می‌گوید: «منافع آمریکا ایجاب می‌کند که رهبری فلسطینی‌ها در کرانه غربی سقوط نکند. دولت اسرائیل با وجود بعضی افراد در آن، که خواهان واکنش شدید هستند، می‌خواهد تشکیلات خودگردان به کارش ادامه دهد. منافع مشترک آمریکا و اسرائیل مانع از آن می‌شود که اسرائیل دست به اقدام تندی بزند.»
گروه‌های حماس و جهاد اسلامی هم که رابطه گرمی با رهبری فلسطینی‌ها در کرانه غربی رود اردن ندارند، از ابتکار دیپلماتیک محمود عباس حمایت کرده‌اند.
عده‌ای از ناظران معتقدند که آقای عباس در مقطع فعلی که مذاکرات صلح به بن بست رسیده و شهرک سازی‌های اسرائیل در اراضی اشغالی فلسطینی‌ها ادامه دارد، چاره دیگری به غیر از در پیش گرفتن مسیر مجمع عمومی را نداشته است.
دنی روبینشتاین می‌گوید: «اگر امروز در کرانه غربی انتخابات برگزار شود حماس پیروز خواهد شد. امروزه حماس بسیار قوی شده، محمود عباس در عرصه سیاسی فلسطینی‌ها چندان اهمیتی ندارد. او برای اینکه جایگاه و اهمیتش را مجددا کسب کند باید به سازمان ملل متحد برود. موجودیت سیاسی محمود عباس به این بستگی دارد که مذاکرات صلح انجام شود، در غیر این صورت کسی به او نیازی ندارد.»