خوزه موخیکا؛ فقیرترین رئیسجمهوری جهان
شاید یک پیرمرد نامتعارف بنظر برسم . . . اما خودم این سبک زندگی را انتخاب کرده ام
اغلب از سیاستمداران انتقاد میشود که سبک زندگیشان با کسانی که به آنها رأی میدهند اختلاف زیادی دارد. اما در اوروگوئه این طور نیست.
رئیس جمهوری این کشور در یک مزرعه زهوار در رفته زندگی میکند و تقریبا تمام دستمزدش را به دیگران میبخشد. لباسهای شسته شده بیرون از خانه آویزان شدهاند. آب از چاهی که در حیاط است و روی آن را علفهای هرز گرفته، تأمین میشود. تنها محافظان رئیس جمهوری دو مأمور پلیس و یک سگ سه پا بنام مانوئلا هستند.
سبک زندگی همراه با صرفهجویی آقای موخیکا، و اینکه او حدود ۹۰ درصد حقوق ماهیانهاش (معادل ۱۲ هزار دلار) را صرف امور خیریه میکند، باعث شده لقب فقیرترین رئیس جمهوری جهان به او داده شود.
او در حالی که در باغش روی یک صندلی کهنه نشسته و کوسن محبوب سگش را هم زیرش گذاشته، میگوید: من همه عمرم این طور زندگی کرده ام. با آنچه دارم زندگی خوبی را میگذرانم."
همه دارایی رئیس جمهوری یک فولکسواگن بیتل مدل ۱۹۸۷ است
در اوروگوئه اعلام میزان داراییها برای مقامات اجباری است. وقتی آقای موخیکا در سال ۲۰۱۰ ثروتش را اعلام کرد، مقدار آن ۱۸۰۰ دلار بود، که آنهم به یک فولکسواگن بیتل مدل ۱۹۸۷ مربوط میشد. او امسال نیمی از داراییهای همسرش (شامل زمین، تراکتور و خانه) را هم در فهرست داراییهایش قرار داده، و به این ترتیب ثروت اعلام شدهاش به ۲۱۵ هزار دلار رسیده است. البته ثروت او هنوز هم فقط دو سوم ثروت معاونش، دانیلو آستوری، و یکسوم ثروت سلفش، تاباره واسکز است.
توپامارو: از فعالیت چریکی تا دولت
این گروه چریکی چپگرا را در ابتدا عدهای دانشجو و کارگر مزارع نیشکر ایجاد کردند
نام آن از توپاک آمارو، پادشاه اینکا، گرفته شده است
آدمربایی یکی از روشهای عمده این گروه بود. جفری جکسون، سفیر بریتانیا در اوروگوئه، در سال ۱۹۷۱ به مدت ۸ ماه گروگان آنها بود
بعد از کودتای سال ۱۹۷۳ بهرهبری رئیس جمهوری، خوان ماریا بوردابری، سرکوب شدند
عده زیادی از شورشیان زندانی شدند، که موخیکا یکی از آنها بود. او ۱۴ سال را پشت میلهها گذراند و نهایتا با بر سر کار آمدن دولتی مبتنی بر قانون اساسی در سال ۱۹۸۵ از زندان آزاد شد
او در تبدیل توپامارو به یک حزب سیاسی مشروع نقشی کلیدی داشت. این حزب بعدها به ائتلاف فرنته آمپولیو (جبهه فراگیر) پیوست
آقای موخیکا در سال ۲۰۰۹ به ریاست جمهوری انتخاب شد. او در دهههای ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ عضو سازمان چریکی توپامارو بود. این سازمان یک گروه چپگرای مسلح، و ملهم از انقلاب کوبا بود. او شش بار تیر خورد و ۱۴ سال را هم در زندان گذراند. بیشتر دوران حبس او در شرایط سخت و انزوا سپری شد. او در سال ۱۹۸۵، بعد از بازگشت دموکراسی به اوروگوئه، از زندان آزاد شد. آقای موخیکا میگوید سالهای زندان به شکل گرفتن دیدگاه او درباره زندگی کمک کرده است.
آقای موخیکا میگوید: "مرا فقیرترین رئیس جمهوری میخوانند، ولی من احساس فقر نمیکنم. کسانی فقیر هستند که فقط برای ادامه زندگی گرانقیمتشان تلاش میکنند، و همیشه حرص داشتن مال بیشتر را میزنند. برای من مسأله اصلی آزادیست. اگر اموال زیادی نداشته باشید، لازم نیست همه عمرتان برای حفظ آن مثل برده کار کنید، و در نتیجه وقت بیشتری برای خودتان خواهید داشت. شاید من یک پیرمرد نامتعارف بنظر برسم . . . اما خودم این سبک زندگی را انتخاب کرده ام."
رئیس جمهوری اوروگوئه در نشست ریو + ۲۰، که اواخر خرداد ماه گذشته برگزار شد هم حرفهای مشابهی زد: "تمام روز درباره توسعه پایدار حرف زده ایم و دنبال راهی برای خارج کردن تودهها از فقر هستیم."
"اما چه فکری در سرمان است؟ آیا بهدنبال الگوی توسعه و مصرف کشورهای ثروتمند هستیم؟ سوال من این است: روزی که هندیها به همان نسبت آلمانیها اتومبیل داشته باشند، چه بر سر سیاره ما خواهد آمد؟ چقدر اکسیژن برایمان باقی خواهد ماند؟ آیا منابع این سیاره برای اینکه هفت یا هشت میلیارد نفر به اندازه جوامع ثروتمند مصرف کنند و زباله تولید کنند، کافی است؟ معضل سیاره ما مصرفگرایی افراطی است."
موخیکا میتوانست مانند اسلافش در خانهای بزرگ و مجلل ساکن شود
با وجود اختلاف فاحش میان آقای موخیکای گیاهخوار و سایر رهبران، حتی او هم از فراز و نشیبهای زندگی سیاسی در امان نیست. یک کارشناس نظرسنجی بنام ایگناسیو زواسنابار میگوید: "خیلیها آقای موخیکا را بهخاطر سبک زندگیاش دوست دارند. اما این باعث نمیشود بهخاطر عملکرد دولت از او انتقاد نشود." مخالفان دولت اوروگوئه میگویند رشد اقتصادی اخیر این کشور باعث بهبود خدمات عمومی در بخشهای بهداشت و آموزش نشده، و برای اولین بار از زمان انتخاب آقای موخیکا در سال ۲۰۰۹، محبوبیت او به زیر ۵۰ درصد رسیده است. او امسال بهخاطر دو اقدام جنجالی دیگر هم مورد انتقاد قرار گرفته است. کنگره اوروگوئه اخیرا طرحی را به تصویب رسانده که به زنان اجازه میدهد تا هفته دوازدهم بارداری، سقط جنین کنند. آقای موخیکا برخلاف اسلافش این مصوبه را وتو نکرده است.
او تصمیم گرفت در مزرعه همسرش بماند
علاوه بر این، او از طرح قانونی شدن مصرف ماریجوانا هم حمایت کرده است. در صورت تصویب این طرح، دولت انحصار تجارت آن را در اختیار خواهد داشت. او میگوید: "مصرف ماریجوانا نگرانکنندهترین مسأله نیست. مشکل اصلی قاچاق مواد مخدر است."
اما او مجبور نیست زیاد نگران میزان محبوبیتش در نظرسنجیها باشد. طبق قوانین اوروگوئه، او در سال ۲۰۱۴ نمیتواند بار دیگر نامزد ریاست جمهوری شود، و با توجه به اینکه ۷۷ سال دارد، احتمالا بهزودی کلا از سیاست کنارهگیری خواهد کرد. اگر چنین شود، میتواند از دولت مستمری بازنشستگی دریافت کند. برخلاف بسیاری از روسای جمهوری سابق، شاید او مشکل چندانی به زندگی با حقوق بازنشستگی نداشته باشد.