اعتراضی فمینیستی با سینه‌های لخت
سام ویلسون
بی بی سی، کی‌یف
شیرین کاری های جسورانه گروه "فمن" در نمایش بالاتنه‌های برهنه (سینه لخت) توانسته حسابی توجه غرب را به خود جلب کند، اما آیا با نزدیک شدن به انتخابات اوکراین، این گروه فعال حقوق زنان خواهد توانست تغییراتی واقعی در این کشور به وجود بیاورد؟
در ِ ستاد فمن با مجسمه ای که یک جفت پستان بزرگ با رنگهای آبی و زرد یعنی همان رنگهای خاص اوکراینی، آراسته شده است. آنها با وجود این که از آزار و اذیت پلیس شکایت دارند و دشمنان زیادی برای خود تراشیده اند، به هیچ وجه قصد محافظه کاری و احتیاط ندارند.
در داخل یک زیرزمین کوچک خالی از اثاثیه در نزدیکی میدان اصلی شهر کی‌یف، چهار زن که مسن ترینشان ۲۵ ساله است، روی نیمکتی نشسته اند. "الکساندرا شوچنکو"، بلندقدترین آنها، ایدئولوژی این گروه را بیان می کند. او می گوید: ما در حال مبارزه با مردسالاری در سه وجه اصلی آن یعنی سوءاستفاده جنسی از زنان، دیکتاتوری و عقاید تند مذهبی هستیم.
خانم شوچنکو به بنیانگذاری این جنبش در سال ۲۰۰۸ در واکنش به آنچه آنان نادیده انگاشتن وضعیت زنان پس از جدایی از شوروی می دانستند، کمک کرد. به اعتقاد آنان سرنوشت بسیاری از زنان اوکراینی، قاچاق شدن به عنوان روسپی به خارج از کشور یا استفاده تبلیغاتی به عنوان عروس اینترنتی بود.
ما تصمیم می گیریم
مباحثات یک گروهی فمینیستی در دانشگاهی در غرب اوکراین به سرعت به اعتراضات در کی‌یف تبدیل شد. گروه فمن در ابتدا با نیمه تنه‌های برهنه در اعتراضات حاضر نمی شدند، اما آنها بر این باورند که برهنگی‌شان بدون این که به پیامشان خدشه ای وارد کند، مخاطبان گسترده ای را برایشان جذب می کند.
گروه فمن بحث برانگیزترین اعتراضشان را با سینه های لخت انجام دادند و یک صلیب چوبی بزرگ را با اره قطع کردند
خانم شوچنکو می گوید: بدن و تمایلات جنسی زنان برای قرن ها توسط مردها مورد استفاده قرار گرفته است. ما فهمیده ایم خودمان باید بدن و تمایلاتمان را کنترل کنیم. این ما هستیم که تصمیم می گیریم با بدنمان، تمایلات جنسی مان و پستان هایمان چه کنیم؛ آنها را نشان دهیم یا پنهانشان کنیم.
اما بسیاری از اوکراینی ها تحت تاثیر این حرکت عامه پسندانه آنها قرار نمی گیرند. واکنش عمومی این است که مردم ابروهایشان را بالا می اندازند و یا به آنها نیشخند می زنند. مردم آنها را به عنوان "خودمبلغ" جدی نمی گیرند و حتی گمان می کنند آنها طعمه های همدست دولت هستند که سعی می کنند فشار را از روی دولت بردارند؛ بنابراین زمان زیادی را صرف حمله به آنها می کنند.
این گروه شانس بیشتری در غرب داشته اند. سردبیران روزنامه ها با خوشحالی به فمنیست های سینه لخت با لکه های رنگ روی سینه شان و اره‌هایی که خشمگینانه در دست دارند، فضا می دهند. شوچنکو می گوید: گروههای هوادار غربی با کمک مالی خودشان ما را به خارج از کشور دعوت کرده اند. به گفته ی او، این گروه حدود ۴۰ فعال نیمه برهنه در اوکراین و ۱۰۰ عضو در دیگر نقاط جهان دارد که در زمان اعتراضات به آنها می پیوندند.
افراطی گری جنسیتی
برخی از فمنیست های غربی از مباحث آنها و توجهشان به دلایل مغفول مانده تاریخی استقبال کرده اند . "آلیس شوارتزر"، سردبیر "اما"، مجله پیشرو فمنیستی آلمان، آنها را شجاع، باهوش، و خلاق توصیف می کند. با وجود ممنوعیت استفاده از تصاویر برهنه زنان برای بسیاری از مشاغل شواریزر، فمن را عکس روی جلد مجله کرد. او به مجله اشپیگل گفت: سینه های برهنه که معمولا به چشم سوژه به آن نگاه می شود، برای این گروه یک سلاح به شمار می رود.
خانم شوچنکو معتقد است که نئوفمنیست ها امروزه به جای تکیه بر استدلال، به تاکتیک های افراطی جنسیتی نیاز دارند، زیرا این تاکتیک ها طرف مقابل را به پاسخگویی تحریک می کند. او می گوید: "سالها پیش طرفداران حق رای زنان از این شیوه ی اعتراضی استفاده کردند، بنابراین نمی دانم چرا اکنون فمنیست ها تلاش می کنند به ما انتقاد کنند. نسل جوان نمی خواهد یک فمنیست کلاسیک باشد؛ آنها می خواهند بخشی از فمنیسم نوین باشند.
گروه دیگری از همفکران فمن، زنانی هستند که برای بیان اعتراضاتشان "رژه روسپی وار" را انتخاب کرده اند و یا گروه معترض پانک روسی به نام "پوسی رایت". این موضوع تا حدودی برای همدردی با سه زندانی روس بود و در آن گروه فمن بحث برانگیزترین اعتراضشان را با سینه های لخت انجام دادند و یک صلیب چوبی بزرگ را با اره قطع کردند و در کی‌یف به زمین انداختند. آنها هدفشان از این کار را مخالفت با مذهب عنوان می کنند. این کار مردم مذهبی اوکراین را ناراحت کرده است. آن صلیب همچنین بنا بر اعلام رسانه های اوکراینی یادبود قربانیان سرکوب استالین در سالهای ۱۹۲۰ – ۱۹۳۰ بود، اما خانم شوچنکو این را رد می کند. او می گوید ماجرای این صلیب متفاوت بود. در هر صورت این عمل خشم بسیاری از مردم را برانگیخت؛ حتی خشم برخی از کسانی که ممکن بود در غیر این صورت با آنها همدلی کنند.
همچنین این حرکت به صورتی بسیار گسترده تر بر دستور کار حقوق بشر با تمرکز بر کشورهای دیگر شوروی سابق سایه افکند.
تهدید در بلاروس
در انتهای این نیمکت "اوکسانا شاچکو" نشسته؛ که از طولانی شدن این مصاحبه به انگلیسی خمیازه می کشد. او با شیرین کاری های گروه فمن که به طور واضحی سیاسی شده، همکاری می کند. او بود که تلاش کرد به صورت نیمه برهنه، صندوقی که رییس جمهور پوتین در انتخابات امسال ریاست جمهوری روسیه رای خود را در آن انداخته بود بدزدد و این کار برای او دو هفته زندان در پی داشت.
در سالگرد انتخاب مجدد لوکاشنکو به عنوان رییس جمهور، این گروه به هجو رییس جمهور الکساندر لوکاشنکو پرداختند
او همچنین کار خطرناکتری در بلاروس انجام داد. در دسامبر گذشته در سالگرد انتخاب مجدد لوکاشنکو به عنوان رییس جمهور، او و دو نفر دیگر به هجو رییس جمهور الکساندر لوکاشنکو پرداختند که به عنوان آخرین دیکتاتور در اروپا از او یاد می شود. این گروه نیز برهنه بودند. یکی از آنها موهای خود را مانند افراد تاس با تیغ از ته زده بود و چیزی شبیه سبیل برای خود گذاشته بود. آنها بعد از این کار تصمیم گرفتند فرار کنند، اما نتوانستند از دست "ک گ ب" بلاروس بگریزند. خانم شاچکو می گوید که پس از ساعتها بازجویی آنها را با یک روپوش به جنگلی بردند و روی تنشان نفت ریختند، با چاقو تهدیدشان کردند و گفتند شما را از جنگل خارج نخواهیم کرد.
او می گوید: "ما مطمئن بودیم که آنها به ما تجاوز می کنند. عصبی ترین لحظه ها زمانی بود که آنها شلوار و شورت ما را درآوردند و ما را چهار دست و پا روی زمین گذاشتند. آنها یک بیل نیز همراه خود داشتند. وقتی بر روی ما نفت ریختند، فکر کردیم می خواهند ما را آتش بزنند." اما در نهایت آنها جنگل را ترک کردند.
بی اعتنایی آشکار این گروه از زنان معترض به مرد قدرتمند اروپای شرقی بدون شک شجاعانه است. فمن استدلال می کند که کارهای آنها می تواند الهام بخش مبارزان دموکراسی خواه در آن منطقه باشد.
اما این سوال هنوز مطرح است که آیا آنها توانسته اند تغییری در پیشبرد مسائل مربوط به زنان در جامعه شان ایجاد کنند؟
با انتخابات پارلمانی آینده که آخر همین هفته برگزار می شود، فمن از هیچ یک از نامزدها حمایت نکرده است. خانم شوچنکو می گوید: ما در اوکراین سیاستمدار نداریم. همه آنها فقط چهره هایی از گروه های متفاوت وابسته به حکومت هستند. ما ایده ها، ایدئولوژی ها و احزاب واقعی نداریم، فقط افرادی که بسیار ثروتمند هستند یا کسانی که رابطه دارند در راستای منافع خود لابی می کنند.
آنها یقینا از رهبر مخالفان زندانی "یولیا تیموشنکو" که به اعتقاد آنها به عنوان یک فاسد و ملعبه دست رقبای مرد خود است، حمایت نخواهند کرد. آنها می گویند که آستین خود را برای بر هم زدن انتخابات بالا زده اند. بعید به نظر می رسد که نتیجه انتخابات برای آنها فرقی بکند، اما ممکن است دست کم با استفاده از انتخابات توجه غربیها به خود جلب کنند.