ایران با بزرگترین رکود اقتصادی بعد از جنگ با عراق روبروست
داده های اقتصادی که روز دوشنبه، یکم آبان، از سوی مرکز آمار ایران منتشر شد، با تردیدهایی در محافل کارشناسی روبرو است.
فریدون خاوند، کارشناس و استاد اقتصاد در پاریس، در گفت و گو با رادیو فردا درباره نرخ رشد اقتصادی ایران در طول یک سال گذشته می گوید:
فریدون خاوند: نرخ رشد که مهمترین شاخص اقتصادی برای اندازه گیری ارزش کالاها و خدماتی است که طی مدت یکسال در کشور تولید می شود در ایران تبدیل به یک کلاف سردرگم شده است.
ولی تردیدی نیست که آمار سخنگوهای رسمی با انتقاد و حتی اعتراض مثلا از طرف چهره های اقتصادی مجلس یا اقتصاد دان های مستقل روبروست.
در شرایطی که کشور با بزرگترین رکود اقتصادی بعد از جنگ با عراق روبروست، عادل آذر می گوید که نرخ رشد تولید ناخالص داخلی کشور بدون احتساب بخش نفت در سال گذشته خورشیدی ۲/۵ درصد بوده است و این نرخ با احتساب بخش نفت به ۶۷/۴ درصد رسیده است.
آمارهای بین المللی درباره ایران از جمله گزارش های بانک جهانی و صندوق بین المللی پول در این رابطه ارزیابی کاملا متفاوتی دارند.
آخرین گزارش صندوق بین المللی پول که حدود دو هفته پیش منتشر شده است و ما هم درباره آن صحبت کردیم، نرخ رشد ایران را از سال ۲۰۱۱ حدود دو درصد ارزیابی کرده است.
برای سال جدید یعنی سال ۲۰۱۲ این شاخص را منفی یعنی صفر ممیز نه- ۹/۰ درصد پیش بینی می کند.
تازه همین ارزیابی ها هم با توجه به چیزی که در عرصه اقتصادی ایران جریان دارد، خوش بینانه به نظر می رسد، تا چه رسد به آماری که روز دوشنبه از سوی عادل آذر، رییس مرکز آمار ایران عرضه شده است.
در همین روز، رییس مرکز آمار ایران درباره نرخ بیکاری کشور هم صحبت کرده و گفته است که نرخ بیکاری رو به کاهش است. آیا با توجه به خبرهایی که در این حوزه از ایران به گوش می رسد شما فکر می کنید این آمار که از سوی آقای آذر اعلام شده درست است؟
به گفته عادل آذر، نرخ بیکاری در بهار سال جاری ۹/۱۲ درصد بوده و در تابستان به میزان یک درصد کاهش یافته است. نوسان های نرخ بیکاری طبعا با نرخ رشد در کشور ارتباط تنگاتنگ دارد. همان طور که نرخ رشد پنج درصدی آقای آذر با تردید شدید روبروست، نرخ بیکاری اعلام شده از سوی ایشان هم به سختی قابل باور کردن است.
با توجه به نرخ رشد منفی تولید ناخالص داخلی که بخش بزرگی از منابع داخلی و بین المللی بر سر آن توافق دارند، رکود همراه با تورم ویژگی اصلی اقتصاد کشور در وضعیت فعلی است.
طی دو سال گذشته تعداد زیادی از واحدهای تولیدی – احتمالا حدود ۲۰ تا ۲۵ درصد- در ایران تعطیل شده اند. بخش بسیار زیادی از آنها زیر ظرفیت خودشان کار می کنند و سرمایه گذاری به شکل چشمگیری کم شده است.
فشار ناشی از تحریم بیشتر شده و کشور با بحران شدید ارزی روبروست. در یک چنین وضعیتی در مراسمی که به مناسبت بزرگداشت روز ملی آمار برپا شده است ، رییس مرکز آمار ایران می گوید که نرخ بیکاری کشور رو به کاهش است. طبیعی است که این حرف را کارشناسان باور نکنند.
علاوه بر این ، این پرسش هم وجود دارد که چطور رییس مرکز آمار ایران هیچ آماری از مسئله مهم نرخ تورم در ایران اعلام نکرده است؟
گویا از سال آینده قرار است که نرخ تورم را به جای بانک مرکزی ، مرکز آمار ایران بر اساس ملاک هایی که به گفته آقای آذر با ملاک های بانک مرکزی متفاوت خواهد بود، اعلام کند.
با سابقه ای که مرکز آمار ایران از خودش به جا گذاشته است لابد نرخ تورمی که از سوی این مرکز اعلام خواهد شد، همان قدر اعتبار خواهد داشت که آمار روز دوشنبه این مرکز در زمینه نرخ رشد و نرخ بیکاری.