درآمد ریالی هزینه دلاری دانشجویان ایرانی
خرید و فروش ارز در بازار ایران
بالا رفتن قیمت ارز در ایران همزمان با اخباری ضد و نقیض از پرداخت یا عدم پرداخت ارز دانشجویی، ماه‌هاست که به کابوس ۸۰ هزار دانشجوی ایرانی خارج از کشور تبدیل شده است. دانشجویانی که خودشان نگرانند و خانواده‌هایشان بلاتکلیف و سردرگم.
اگرچه هنوز خبر دقیقی از توقف ارز دانشجویی شنیده نشده است اما مراجعه خانواده‌های این دانشجویان به بانک‌ها برای گرفتن ارز دانشجویی عمدتا بی‌نتیجه می‌ماند و هر روز اظهار نظرهای متفاوتی از طرف مسئولان درباره ارز دانشجویی مطرح می‌شود.
در تازه‌ترین اظهار نظر ۱۵ مهرماه حسن مسلمی نایینی مدیرکل امور بورس و دانشجویان خارج وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به ایسنا اعلام کرد: وزارت علوم، معاون اول ریاست جمهوری و بانک مرکزی تشکیل جلسه داده‌اند و مقرر شده مشکلات ارزی دانشجویان بورسیه برطرف شود. او گفته که «امیدواریم تا دو هفته آینده بتوانیم دانشجویان بورسیه را طبق روال گذشته به دانشگاه‌های پذیرفته شده در خارج از کشور اعزام کنیم.»
او درباره مشکلات ارزی دانشجویان غیربورسیه گفت که «با اعلام بانک مرکزی، اعطای ارز دولتی به این دسته از دانشجویان متوقف شده است، ولی این دسته از دانشجویان می‌توانند با دریافت معرفی‌نامه ارز دانشجویی از وزارت علوم نسبت به دریافت ارز با قیمت اتاق مبادلات ارزی اقدام کنند.»
درآمد ریالی هزینه دلاری
کسانی که تا پیش از بالارفتن نرخ ارز برای تحصیل به خارج از کشور رفتند شاید فکرش را هم نمی‌کردند که روزی تا این اندازه نگران ادامه تحصیل خود باشند و بین ماندن و برگشتن سرگردان.
صبا. م دانشجوی مقیم هلند می‌گوید: «خانواده‌ام بار‌ها همراه با معرفی‌نامه به بانک رفته‌اند اما بانک گفته فعلا نمی‌توانند ارز دانشجویی پرداخت کنند. می‌گویند از طرف بانک مرکزی بخشنامه آمده و نمی‌توانیم پرداخت کنیم. دو نفر از دوستانم را می‌شناسم که پس اندازشان تمام شده و بی‌پول مانده‌اند و تمام امیدشان به همین ارز دانشجویی است. خیلی‌ها را می‌شناسم که مجبورند اینجا کارهای سخت کنند تا خرج تحصیلشان را خودشان در بیاورند تا به خانواده‌شان بیشتر از این فشار نیاید.»
آرین. ب که به تازگی برای ادامه تحصیل به ایتالیا رفته نیز می‌گوید که «وضع مالی خانواده‌هایمان هم اکثرا متوسط است. شاید برای عده‌ای آسان باشد که بگویند خب مجبورت که نکرده‌اند برگرد ایران. اما جواب این همه تلاش و هزینه‌ای که کرده‌ایم را چه کسی می‌دهد. چه می‌دانستیم قرار است قیمت دلار و یورو انقدر بالا برود.»
شهاب. ر دانشجوی مقیم تورنتو کانادا نیز می‌گوید که «از نگرانی شب‌ها خوابم نمی‌برد. مدام دارم توی ذهنم حساب و کتاب می‌کنم که اگر ارز دانشجویی قطع شود که عملا قطع شده است. الان دو ماهی می‌شود که نامه معرفی به بانک را گرفته‌ام اما هنوز خانواده‌ام نتوانسته‌اند ارز بگیرند. البته یکی از دوستانم هفته آخر شهریور توانسته بود ارز دانشجویی بگیرد.»
مینا. غ دانشجوی مقیم مالزی هم می‌گوید: «هر روز حرف تازه‌ای می‌زنند. یکی می‌گوید ارز دانشجویی قطع شده و یکی دیگر می‌گوید نگران نباشید ارز به اندازه کافی داریم. خودشان هم نمی‌دانند باید چه کار کنند. دوستم می‌خواست در رشته برق ادامه تحصیل بدهد. پولش تمام شد و صاحبخانه بیرونش کرد. خانواده‌اش هم نتوانستند برایش ارز بگیرند دو هفته قبل مجبور شد برگردد ایران.»
حرف‌های ضد و نقیض
تقریبا هر هفته و همزمان با بالارفتن قیمت ارز مسئولان و مقامات مربوطه سخنان متفاوتی را درباره ارز دانشجویی مطرح می‌کنند. یکی از توقف آن خبر می‌دهد و دیگری بر ادامه پرداخت آن تاکید می‌کند، عده‌ای هم با سلب مسئولیت از خود تقصیر را بر گردن سازمان‌های دیگر می‌اندازند. پیش از این شمس‌الدین حسینی، وزیر اقتصاد ایران، در یک گفت‌و‌گوی تلویزیونی از حذف ارز دانشجویی برای دانشجویان غیر بورسیه خبر داده بود.
محمود ملاباشی، رئیس سازمان امور دانشجویان، نیز در گفت‌وگویی با خبرگزاری مهر تاکید کرده بود: «مدیریت ارائه ارز تحصیلی به دانشجویان بر عهده بانک مرکزی و از تعهدات وزارت علوم خارج است. تنها به بانک مرکزی اعلام کرده‌ایم که اگر بنا ندارد ارز ارائه دهد، به دانشجویان اعلام کند.»
در مجلس نیز واکنش به این موضوع متفاوت بوده است، در حالی که سخنگوی هیئت رئیسه مجلس و رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس چندی پیش از توافق مجلس با وزرای اقتصادی برای حذف ارز دانشجویی و... خبر داده‌اند، اما محمد مهدی، زاهدی رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس در این باره گفته بود که «دانشجویان نگرانی نداشته باشند؛ زیرا تاکنون تصمیمی به جهت اجرا اخذ نشده است. ارز دانشجویی طبق قانون به دانشجویان خارج از کشور پرداخت می‌شود و نمی‌توان این قانون را لغو کرد.»
پیش از این دانشجویانی که خارج از ایران تحصیل می‌کردند، می‌توانستند در هر نیم‌سال تحصیلی ارز مرجع را از بانک‌ها به قیمت ۱۲۰۰ تا ۱۳۰۰ تومان خریداری کنند اما از مهر امسال با وجود توزیع‌نامه دریافت ارز توسط وزارت علوم، ارز در بانک‌ها عرضه نمی‌شود. بانک‌ها برای عدم پرداخت ارز دانشجویی به خانواده‌های این دانشجویان دلایلی همچون دستور بانک مرکزی و بخشنامه داخلی بانک‌ها برای توقف پرداخت ارز دانشجویی را مطرح می‌کنند.
هفته گذشته دهم مهرماه نیز عده‌ای از دانشجویان در اعتراض به بالارفتن نرخ ارز و عدم پرداخت ارز دانشجویی مقابل مجلس شورای اسلامی تجمع کردند.
این دانشجویان در نامه‌ای خطاب به غلامرضا مصباحی‌مقدم، رئیس کمیسیون برنامه و بودجه خواستار بررسی مشکلات خود شدند و گفته بودند اگر پاسخی دریافت نکنند مقابل دفتر ریاست‌جمهوری اعتراض خواهند کرد.