جدایی ری از تهران؛ جدالی انتخاباتی یا اختلاف نظری مدیریتی
محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهوری ایران در کنار محمدباقر قالیباف، شهردار تهران
در حالی که دولت بر جدایی شهرری از تهران اصرار دارد و معاون عمرانی استانداری تهران اول مهرماه اعلام کرد وزارت کشور استقلال شهرری را ابلاغ کرده و به زودی شهردار این شهر معرفی می‌شود اما اختلافات بین طرف‌های دیگر این ماجرا یعنی نمایندگان مجلس، شورای شهر و شهرداری تهران با دولت همچنان ادامه دارد.
یکی از قوانین مصوب سال ۱۳۶۴ بحث جدایی شهرری از تهران بود که در سال‌های گذشته مسکوت مانده بود اما همزمان با سفر سال ۱۳۸۹ هیئت دولت به شهر ری، محمود احمدی‌نژاد به مردم این شهر وعده داد برای کاهش مشکلات، شهر ری را از تهران جدا کند.
این خبر با واکنش منفی شماری از نمایندگان مجلس، اعضای شورای شهر و شهردار تهران مواجه شد. مخالفان این جداسازی تاکید می‌کنند که درآمدهای شهرری کفاف هزینه‌های این شهر را نمی‌دهد و دولت برای اجرایی شدن این طرح از نظرات کارشناسان استفاده نکرده است.
همچنین عقبگرد در زمینه توسعه، مشکلات شهروندان برای جابجایی ساختمان‌های دو شهر و پیگیری پرونده‌های نیمه تمام، چگونگی جمع‌آوری زباله و قبرستان، کاهش قیمت زمین، رشد مهاجرت و توقف محدودیت ساخت و ساز و تغییر کاربری در ری هم از دیگر موارد مورد اشاره مخالفان این جداسازی است.
در آن سوی ماجرا اما دولت و استانداری تهران بر لزوم اجرایی شدن این مصوبه تاکید دارند و در این راستا هیات دولت در جلسه ۳۰ تیرماه خود تصمیم گرفت که فرمانداری شهرستان ری به فرمانداری ویژه ارتقا پیدا کند و مقدمات لازم برای تشکیل شهرداری مستقل در این شهرستان آغاز شود.
دولتمردان موافق این جداسازی می‌گویند مطابق حسابرسی‌های صورت گرفته درآمدهای شهرری بسیار بیشتر از آن چیزی است که شهرداری تهران اعلام کرده و درآمدهای این منطقه باید برای همان جغرافیا هزینه شود.
مرتضی طلایی، رئیس کمیسیون فرهنگی شورای شهر تهران چندی پیش با انتقاد از این تصمیم دولت گفت اعضای این شورا تا قبل از علنی شدن آن از سوی دولت اطلاعی از چنین هدفی نداشتند و علیرضا دبیر، عضو شورای شهر تهران که خود اهل شهرری است هم یکی دیگر از مخالفان طرح دولت است، او می‌گوید هنوز هیچ مقام و کارشناسی نتوانسته دلیل جدیت دولت برای جداکردن این بخش از تهران را متوجه شود و خدا کند که این موضوع سیاسی نباشد.
تداعی دیوار برلین بین تهران و شهرری
بعد از اصرار هر کدام از طرفین بر اجرایی شدن نظراتشان، سه‌شنبه، ۱۰ مهرماه محمد باقر قالیباف، شهردار تهران به همراه مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران راهی وزارت کشور شدند تا شاید موفق شوند دولت را از عملی کردن این تصمیم منصرف کنند.
با پایان یافتن این جلسه مهدی چمران به خبرگزاری‌ها گفت که دولت توجهی به استدلال‌های مخالفان ندارد و در مقابل تذکر مشکلات قابل پیش‌بینی همزمان با این جداسازی می‌گویند که «انشاءالله این مشکلات حل می‌شود» او پیشتر هم گفته بود که نباید میان تهران و مناطق حاشیه آن دیوار برلین بکشیم و این گونه آنها را جدا کنیم.
آقای چمران تاکید کرد که دل اعضای شورا هم برای شهر تهران و هم برای مردم تهران می‌سوزد که با چنین اقدامی شاهد آشفته بازار خواهند بود.
رئیس شورای شهر هشدار داد ممکن است اجرایی شدن این طرح باعث شود که شمیران و حتی دولاب نیز درخواست جدایی از پایتخت را مطرح کنند که به ضرر مدیریت یکپارچه است.
اما مرتضی تمدن، استاندار تهران بعد از این جلسه گفت: مگر استقلال بد است که عده‌ای با آن مخالفت می‌کنند و بعد این که وقتی شهردار هر شهر معرفی شد خود راه و روش کار را می‌داند. آقای تمدن هم مانند مصطفی محمد نجار این مصوبه را مطابق قانون اساسی اعلام کرد.
هدیه پرحاشیه احمدی‌نژاد به شهرری
مردادماه وزیر کشور برای چندمین بار با تاکید بر لزوم عملی شدن جدایی ری از تهران گفت
این موضوع هدیه رئیس جمهوری در سفر استانی به مردم شهرستان ری و هم برنامه دولت است. به گفته او هدف از این طرح که بر اساس قانون اساسی و قانون کشور انجام شده است امکان خدمت رسانی بهتر به مردم ساکن این منطقه است.
در عین حال حسین طلا، سخنگوی مجمع نمایندگان شهر تهران می‌گوید که مطابق درخواست این مجمع قرار است انتخاب شهردار شهرری با تاخیر انجام شود و در این مدت استانداری تهران مدارک و مستندات حقوقی که ثابت کند شهرری می‌تواند در صورت استقلال درآمد خود را تامین کند را ارائه دهد.
این درخواست در حالی است که قانون به وزارت کشور برای عملیاتی کردن این طرح اختیار لازم را داده است اما مجمع نمایندگان تهران درخواست دارد تا قبل از رسمی شدن این موضوع، جلسه‌ای با محمود احمدی‌نژاد رئیس جمهوری برگزار شود تا جزئیات این جداسازی بررسی شود.
«شهردار شهر ری انتخاب شد»
مخالفان این جداسازی در حالی در تکاپوی برگزاری جلسه و به تعویق انداختن این تصمیم هستند که روز گذشته محمدرضا محمودی، معاون عمرانی استانداری تهران از گزینه‌های احتمالی در اختیار گرفتن پست شهردار شهر ری خبر داد و گفت یکی از شهرداران سابق مناطق تهران به عنوان شهردار ری انتخاب شده و فقط امضای حکم او از سوی استاندار تهران باقی مانده است.
محمدرضا محمودی با انتقاد از مخالفان این جداسازی گفت در حالی که حدود سه ماه از دستور رئیس جمهوری برای این جداسازی می‌گذرد اما عده‌ای که به زعم او منافعی در عدم جداسازی دارند بر اجرایی نشدن آن تاکید می‌کنند. بر این اساس این احتمال وجود دارد که در هفته آینده اولین شهردار شهر ری معرفی شود.
به گفته معاون عمرانی استانداری تهران یکی از مزیت‌های این جداسازی برای شهرداری تهران صرفه‌جویی ماهانه سه میلیارد تومان است چون از پرداخت حقوق دو هزار نفر در شهرداری ری معاف می‌شود.
هدف: انتخابات ریاست جمهوری؟
بر اساس گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای چند نفر برای این پست مورد نظر دولت هستند که در زمان شهردار بودن محمود احمدی‌نژاد در تهران به عنوان شهرداران مناطق فعالیت می‌کردند. از جمله این افراد رضا سترگ، حسین علیقلی‌زاده و مجتبی یزدانی هستند.
استان تهران متشکل از شهرهای تهران، شهریار، اسلامشهر، ری، پاکدشت، دماوند، شمیران، ساوجبلاغ، ورامین و فیروزکوه حدود ۱۸ هزار و ۸۱۴ کیلومتر مربع وسعت دارد و بر اساس آخرین سرشماری بیش از ۱۳ میلیون نفر جمعیت دارد.
جمعیتی که در ایام انتخابات برای فعالان سیاسی بسیار مهم است. موضوعی که به زعم تعدادی از تحلیلگران دلیل اصلی اختلاف محمود احمدی‌نژاد و محمد باقر قالیباف به عنوان یکی از کاندیداهای احتمالی انتخابات ریاست جمهوری خردادماه سال آینده است.
به زعم این افراد به دلیل عملکرد به نسب موفق آقای قالیباف در تهران و حومه، دولت تمایلی به یکپارچه شدن آرای احتمالی او و افزایش موفقیت این چهره اصولگرا را ندارد و تلاش می‌کند با عملیاتی کردن طرح‌های از این دست نظر افراد واجد رای را به سمت کاندیدهای مورد نظر خود جلب کند.
این گمانه مردادماه از سوی معصومه ابتکار، عضو شورای شهر تهران رسانه‌ای شد. به زعم او هر چند به ظاهر دلیل اصلی اصرار دولت برای جدایی ری از تهران مبهم است اما وجود شائبه سیاسی و تقابل دولت و شهرداری در این موضوع جدی است.
معصومه ابتکار از مردم شهرری خواست در صورت معترض بودن به این جدایی، موضوع را از طریق دیوان عدالت اداری پیگیری کنند.
آرای تعیین کننده ساکنان شهرری
کمی بعد محسن سعادت در یادداشتی که در روزنامه اعتماد به چاپ رسید جداسازی ری از تهران را بی‌ارتباط با تقسیم بندی کشوری انتخابات که حوزه تهران را شامل ری، شمیرانات، اسلامشهر و تهران اعلام کرده ندانست.
نویسنده به آمارهای وزارت کشور اشاره کرده و اینکه مشارکت افراد واجد رای در تمام دوره‌های برگزاری انتخابات شهر ری از مجموع کل آرای تهران بیشتر بوده. مساله‌ای که به زعم آقای سعادت، شهرری را برای کاندیدهای انتخابات، مجلس، شورای شهر، ریسات جمهوری و حتی خبرگان جذاب کرده است.
در همین مقاله آمده است که اکثریت آرای ساکنان این منطقه در انتخابات گذشته به نفع اصلاح‌طلبان به صندوق ریخته شده و در مرحله اول انتخابات مجلس هم علی مطهری که به عنوان نماد مخالفت مجلس با محمود احمدی‌نژاد شناخته می‌شود در شهرری نفر دوم شد و حسین فدایی کاندیدای سر‌شناس اصولگرایان و دوست قدیمی احمدی‌نژاد نتوانست آرای این منطقه را به دست آورد و از راهیابی به مجلس بازماند.
یکی دیگر از استنادات نویسنده این مقاله بلند، اقبال مردم پایتخت در انتخابات گذشته به میرحسین موسوی و رویگردانی از محمود احمدی‌نژاد بود. رویدادی که باعث ایجاد حساسیت برای نزدیکان دولت محمود احمدی‌نژاد برای برنامه‌ریزی‌های انتخابات خرداد آینده شده است.
سرنوشتی به جز «جدایی نادر از سیمین»
آقای سعادت مطلب خود را با نقل قول حسن بیادی، نایب رییس شورای شهر تهران به پایان برده که گفته است سرنوشت جدایی ری از تهران مانند جدایی «نادر از سیمین» نمی‌شود و در واقع به سرنوشت منوریل مبتلا می‌شود.
طرحی که محمود احمدی‌نژاد در دوران شهرداری خود موافق اجرای آن بود اما با حضور محمد باقر قالیباف منتفی شد. نویسنده بر این باور است که آقای بیادی در لفافه گفته است در صورت اجرایی شدن این طرح و حضور محمدباقر قالیباف در سمت ریاست جمهوری بار دیگر ری به تهران پیوند زده می‌شود.
نمایندگان مخالف این طرح مانند حسین نقوی، نماینده ورامین و پیشوا هم بر اهداف سیاسی دولت برای اجرایی شدن آن تاکید دارند.
حسین نقوی شاهد مثال خود را اظهارات یکی از مقام‌های سیاسی شهرری می‌داند که چندی پیش گفته بود تهران نباید اینقدر بزرگ باشد که یک شهردار بتواند تصمیم‌های سیاسی بگیرد و اثرات سیاسی گسترده داشته باشد.
در این بین محمد علی نجفی دیگر عضو اصلاح‌طلب شورایش هر تهران بعد از معصومه ابتکار است که پیش‌بینی می‌کند در صورت اصرار دولت بر جدایی «غیر قانونی» ری از تهران دیوان عدالت اداری می‌تواند وارد عمل شده و مصوبه دولت را باطل کند.
این عضو کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران از وجود توافقات پشت پرده برای حل و فصل این جدایی انتقاد کرده و از حق شهروندان برای اطلاع از دلایل اجرایی شدن و یا نشدن آن می‌گوید.
انتقاد از غیر قانونی بودن تصمیم دولت برای انتخاب شهردار شهر ری هم مورد توجه آقای نجفی قرار دارد. او معتقد است به دلیل انتخابات برگزار شده دوره پیش، شورای شهر تهران هنوز در قبال ساکنان شهرری مسئولیت دارد و دولت حق ندارد برای این منطقه شهردار تعیین کند.
موضوعی که مناف هاشمی، معاون برنامه‌ریزی شهردار تهران هم با او هم‌عقیده است و می‌گوید وقتی انتخابات مستقلی در شهرری برگزار نشده وزارت کشور نمی‌تواند مانند قائم مقام شورای شهر تهران عمل کرده و برای ری شهردار انتخاب کند.
مرتضی تمدن، استاندار تهران این انتقادات و انتقادات مشابه را با این استدلال که انتخاب شهردار از سوی شورای شهر وقتی موضوعیت پیدا می‌کند که شورایی وجود داشته باشد می‌گوید وقتی در شهرری شورایی وجود ندارد دولت باید شهردار را انتخاب کند.
گمانه‌ها در ارتباط با جدایی شهرری از تهران در حالی مطرح می‌شود که اختلاف نظر محمود احمدی‌نژاد با محمد باقر قالیباف بر کسی پوشیده نیست و رئیس جمهوری ایران در کنفرانس مطبوعاتی هفته پیش برای چندین بار طی سال‌های گذشته به انتقاد از نحوه مدیریت آقای قالیباف بر تهران پرداخت.
انتقاداتی که تحلیلگران بی‌ارتباط با نزدیک شدن به موعد انتخابات ریاست جمهوری آینده نمی‌دانند. انتخاباتی که گفته می‌شود به آقای قالیباف این شانس را می‌دهد که به عنوان نامزد مورد نظر حاکمیت، ناکامی هشت سال قبل خود را جبران کند.